Alþýðublaðið - 21.10.1969, Blaðsíða 8

8 Alþýðublaðið 21. október 1969
Kaflar úr ræðu Sfgurðar Ingimundarsonar á Alþingi í gær
□ I ræðu Sigurðar Ingimundarsonar við útvarpsum-
ræðurnar um fjárlög ársins 1970, sem fram fóru í
gær, tók hann aðallega til meðferðar þær nýju að-
gerðir í atvinnumálum, sem gerðar hafa verið og
gerðar verða fyrir tilstilli stjórnarflokkanna.
MEGINATRIÐI ■
FJÁRLAGA
I inngangi ræðu sinnar fór
Sigurður nokkrum orðum um
meginatriði fjárlagafrumvarps
ríkisstjórnarinnar og þann að-
draganda, sem mótað hefur
stefnu stjórnvalda í efnahags-
málum. í þeim efnum tók Sig-
urður sérstaklega fram, að leit
azt hafi verið við að tak-
marka svo útgjöld ríkissjóðs,
að hægt væri að afgreiða
greiðsluhallalaus fjárlög án
þess að leggja á nýja skatta.
Sú útgjaldaaukning, sem
gert er þó ráð fyrir í frum-
varpinu og óhjákvæmileg var
rennur aðallega til aukinna um
svifa í menntamálum, heilbrigð
ismálum og tryggingamálum,
til launahækkunar opinberra
starfsmanna og um 90 milljón
króna hækkun til aukinna op-
inberra framkvæmda.
— Er ánægjulegt til þess að
vita, að unnt hefur verið að
auka fjárveitingar til félags-
og menntamála, þrátt fyrir erf
itt árferði, — sagði Sigurður
Ingimundarson.
MEGIN VIÐFAN GS-
EFNIN
— Það hefur verið meginvið
fangsefni ríkisstjórnarinnar
undanfarin misseri að ráða bót
á því atvinnuleysi, sem áf á-
föllunum stafar, sagði Sigurð
ur Ingimundarson. — Stjórn-
arandstaðan hefur ýmist ekki
viðurkennt, að um nein veru-
leg áföll hafi verið að ræða,
— eða þótt hún hafi stund-
um viðurkennt þau í orði, þá
hefur hún ekki tekið neitt til-
lit til þess í málflutningi sín
um, og reynt að notfæra sér
ástandið einvörðungu í áróð-
ursskyni.
—Hinar róttæku efnahags-
aðgerðir s.l. vetur, sem öngum
var að sjálfsögðu ljúft að fram
kvæma, voru eingöngu gerðar
til þess að ráðast gegn atvinnu
leysinu — til eflingar útflutn-
ingsframleiðslunni, sem allt
annað atvinnulíf í landinu
byggist á, — og til þess að
bæta gjaldeyrisstöðuna út á
við. Stjórnarandstaðan reyndi
á allan hátt að þýælast fyrir
þessum nauðsynlegu aðgerðum
og gera þær tortryggilegar, án
þess að hafa þó upp á neitt
annað að bjóða en almenn slag
orð um „aðrar leiðir,“ „alls-
herjarendurskoðun á grund-
velli atvinnulífsins“, „eflingu
hinna þjóðlegu atvinnuvega“
o. s. frv.
— Nú er liðinn hæfilega
langur tími til þess að fengizt
hefur nokkur reynsla af áhrif-
um gengisbreytingarinnar og
annarra ráðstafana, er henni
fylgdu, á stöðu þjóðarbúsins.
Um þetta atriði segir í nýút-
komnu riti Seðlabankans —
Fj ármálatíðindum — að ekki
fari á milli mála, að fyrstu á-
hrif gengisbreytingarinnar á
greiðslujöfnuð og gjaldeyris,-
stöðu hafi verið mjög hagstæð.
Sé komizt að þeirri niðurstöðu
að greiðslujöfnuður fyrra helm
ings þessa árs hafi verið hag-
stæður um 300 millj. kr. en
var óhagstæður á sama tíma í
fyrra um 1000 millj. kr. Bat-
inn milli þessarra fyrri árs-
helminga 1968 og 1969 nemi
hvorki meiru né minnu en
1300 millj. kr. og er þá reikn-
að með núverandi gengi bæði
árin og innflutningur til Búr-
fellsverksmiðju og Álvers dreg
inn út úr í báðum tilvikum, til
þess að rugla ekki þennan sam
anburð.
MARKMIÐ 7 r'
AÐGERÐANNA 1
Markmið efnahagsaðgerðanna
s;l. vetór tar fyrst 'o£ fiie!mst';
að ráðast gegn atvinnuleysinu,
efling útflutningsframleiðsl-
unnar með fyllstu nýtingu fisk
veiðiflotans og fiskvinnslu-
stöðvanna ásamt bættri sam-
keppnisaðstöðu . iðnaðarins,
sagði Sigurður enn fremur.
Þessar aðgerðir hafi þegar
borið verulegan árangur í öll
um byggðarlögum landsins
enda þótt atvinnuleysi hafi
ekki Tiorfið til fulls á mestu
. þéttbýlissvæðunum þar sem
ýmis, þjónustustörf myndi veru
legan þátt atvinnulífsins. Jafn
.framt hafi til komið, svo sem
á Akureyri og Siglufirði, tíma
bundnir erfiðleikar einstakra
stórra fyrirtækja, sv^ sem vönt
un á hráefni til niðunagningar,
en slíkir erfiðleikar þurfi sér
stakrar athugunar og úrlausn-
ar við.
Hafi því atvinnuleysisvand-
inn hvergi nærri orðið eins al-
varlegur, og ýmsir höfðu óttazt
að verða kynni í sumar og þá
ekki sízt fyrir það, að vitað
var um stóran hóp skólafólks,
— um 8000 manns, sem bætast
myndu við á vinnumarkað á til
tölulega skömmum tíma.
NÝJUNGAR " 7
Um nýjar aðgerðir í atvinnu
málum sagði Sigurður Ingi-
mundarson m. a.;
En þó mikið hafi áunnizt til
úrbóta á því atvinnuleysi, sem
að steðjaði s.l. vetur, er vissu-
lega enn við nokkurt atvinnu-
leysi að stríða í þeim byggð-
lögum, sem ég nefndi sérstak-
lega og minna um yfirvinnu
og aukatekjur en á velgengis-
árunum og mega margir illa
við því.
Það hlýtur því að vera höf-
uðviðfangsefni ábyrgra stjórn-
arvalda og raunar allra á-
byrgra og velviljaðra stjórn-
málamanna að vinna að lausn
þessara mála án þess að láta
flokkspólitískan áróður tefja
fyrir og torvelda úrbætur.
Það er raunar ánægjulegt til
þess að vita að ríkisstjórnin
hefur átt mjög gott samstarf
við verkalýðshreyfinguna og
atvinnumálanefndir hinna
ýmsu byggðala^a og hefur
niargt veiið vel gert' ög er ver
ið að gera í samráði við þessa
aðila. — Má í því sambandi
nefna 340 millj. kr., sem ráð-
stafað hefur verið í samráði
við fulltrúa hinna ýmsu
byggðalaga til stuðnings við
gamlan og nýjan atvinnurekst-
ur, sem vænlegur þótti til nokk
urra varanlegra úrbóta að
kunnugra manna yfirsýn. — í
þessu sambandi má einnig
nefna það að hraðað verður
440 millj. kr. fjárveitingu til
húsnæðismála, sem mun auka
atvinnu við byggingar mjög
verulega, og nýjasta ákvörðun
ríkisstjórnarinnar, — að á-
kveðið hefur verið að hefja lán
veitingar til skipasmíðastöðv-
anna til smíði á fiskiskipum þó
ekki sé búið að selja þau fyr-
irfram. Föst og ákveðin verk-
efni fram í tímann eru þess-
ari atvinnugrein eins og öðr-
um mikilvæg, til betra og hag
kvæmara skipulags og skapar
möguleika til nýrrar hagræð-
ingar og aukinnar framleiðni.
— Allt á þetta eftir að auka
atvinnu og skapa nýja kaup-
getu, sem aftur örvar aðrar at-
vinnugreinar.
!
AUKA ÞARF
RAUNTEKJUR
En þrátt fyrir allt þetta og
jafnvel þótt það dugi í bili
til þess að bægja frá bráðasta
voðanum, þá þarf þjóðin vissu
lega að hyggja vel að atvinnu
málum sínum í náinni framtíð
og liggja til þess ástæður, sem
ég skal gera nánari grein fyr-
ir.
Þjóðhagslega séð hefur sjáv-
arétvegurinn verið okkar lang
sterkasti atvinnuvegur, það
sem af er þessari öld — og
verður það vafalaust um langa
framtíð. — í skjóli sjávarút-
vegs hafa landbúnaður og iðn
aður tekið mjög örum þroska á
tiltölulega skömmum tíma mið
að við aðstæður og er ekki
nema gott eitt um það að segja,
svo lengi sem hann er þess um
kominn. En það er nú einu
sinni svo að hinir samkeppnis
hæfustu atvinnuvegir leggja
drýgstan skerf til lífskjara
hverrar þjóðar, en styrktir og
verndaðir draga lífskjörin nið
ur.--Þar með er þó ekki sagt
að stýrkir og vernd að vissu
marki geti ekki átt nokkurn
rétt á sér. Eg er t. d. þeirrar
skoðunar að það sé þjóðhags-
lega rétt að veita landbúnað-
inum vernd svo langt fram í
tímann', sem ég sé. — En svo
ég taki ekki of djúpt í árinni,
— ég tel það mikið vafamál
hvort iðnaður, sem þarfnast
við skulum segja 40% toll-
verndar skili nokkrum einasta
eyri í vinnulaun í þjóðarbúið,
því að engan veginn er víst að
verðmæti vinnunnar, sé meira
'en einmitt tollverndin, og ég
tel það mikið vafamál að út-
fluttar mjólkurafurðir hafi
staðið undir ei’lendum kostn-
aði við framleiðslu þeirra. —
Hvortveggja skapar atvinnu,
en engin vinnulaun.
Þeir sem krefjast styrkja og
verndar fyrir sívaxandi hluta
•af þjóðarframleið.slunni og
jafnframt batnandi lífskj.ara
eru ekki sjálfum sér samkvæm
ir. — Enginn mannlegur mátt-
ur getur veitt þeim hvort-
tveggja. Og því miður eru það
nú einmitt sömu stjórnmála-
mennirnir sem heimta hvort
tveggja. — Þetta stafar ekki af
greindarleysi hjá þessm mönn-
um — þetta er blekking.
i
ATVINNUMÁL
FRAMTÍÐARINNAR
Fyrir nokkrum árum gerði
Efnahagsstofnunin áætlun um
fjölgun fólks á vinnumarkaðin-
um á árabilinu frá 1965—1985.
Er niðurstaðan sú að atvinnu-
fólki mun fjölga um 45% eða
um 34000 manns á þessu 20 ára
tímabili — er það meira en
tvöfaldur sá mannfjöldi sem nú
vinnur samtals í landbúnaði og
fiskveiðum.
Vafalaust er hægt að nýta bet
ur afla okkar en nú er gert og
miðar alltaf nokkuð í þá átt, —
en þess er þó að gæta að sam-
keppnisaðstaðan verður þeim
mun verri, sem fiskurinn er
meira unnin vegna þess að inn-
flutningstollar markaðsbanda-
laganna vaxa að jafnaði með
auknu vinnslustigi.
Af hinni miklu fólksfjölgun
á vinnumarkaðinum 34 þúsund
manns fram til ársins 1985 má
gera ráð fyrir ef byggt er á
reynslu annarra þjóða, að um
helmingur gangi til þjónustu-
starfa, en þó að sjálfsögðu að
því tilskildu að það takist að
staðsetja hinn helminginn um
17000 manns við arðbær sam-
keppnishæf framleiðslustörf. —
Það er hér sem vandinn liggur
— og er vandséð að um aðrar
leiðir sé að ræða en að byggja
upp samkeppnishæfa iðnaðar-
framleiðslu fyrir verulegan
hluta. þessa fólks.
SÓKN TIL STÓRIÐJU
Það vár því ekki þarflaus
fyrirhyggja þegar ríkisstjórnin,
þegar á góðæristímabilinu hóf
að huga að stórvirkjun og orku
frekum iðnaði. — Það var liðin
hálf öld síðan að gáfaður stór-
hugi var komin á frenista hluna