Alþýðublaðið - 16.07.1970, Side 5

Fimmtudagur 16. júlí 1970 5
Alþýdu
blaoið
Útgefnndi: Nýja útgáfufólagiS
Framkvæmdastjóri: I»órir Sæmunðssott
ftitstjdrar: Kristján Bersi Ólafsson
Sighvctur Björpvinsson (áb.)
Bhstjómaríulltrúi: Sigurjón Jóhannsson
Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristmsson
Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari SigurjÓnssoo
Frentsmiðja Alirvðublaðsins
I ERLEND MÁLEFNI
I
I
Þjóðin öil I
I
I
fylgir þeim
til grafar j
I
I
I
I
7 í dag er gerð frá Dócnkirkjunni í Reykiavik utför
(dr. Bjama B'enediktssonar forsætisráðherra, frú Sig-
ríðar Bjömsd'óttur konu hans, og dóttursonar þeirra
hjóna, Benedikts Vihnundarsonar.
f í minningargrein í Alþýðublaðinu í dag segir dr.
Gylfi Þ. Gíslason formaður Alþýðuflokksins:
^ „Löng kynni mín af Bjarna Benediktssyni hafa
Sannfært mig um að hann var mikill stjórnmála-
tnaður. Gáfur hans'voru einstakar. En gáfur eru ekki ■
feinhlitar í stjórnmálum. Gáfaða menn getur skort I
dómgreind. Hana skorti Bjarna Benediktsson ekki. 1
En jafnvel gáfur ,og dómgreind hrökkva ekki til ef I
forysta stjómmálamanna ,á að verða farsæl. Næm fi
sanngirni þarf ,að koma til og sú góðvild, sem aðeins 8
fylgir göfugu hjarta. Engum gat du'lizt gáfnafar I
Bjarna Ben'ediktssonar né beldur dómgreind hans. |
Þetta 'tvennt setti tmeginsvip á framgöngu 'hans á ■
stjórnmálasviðinu. Þeir, sem þekktu hann vel, vissu I
einnig um góðvild 'hans og Isanngimi. Þess Vegna voru 1
teamningar við hann marfcaðir :af héiðarleik. Ég I
reynd'i hann aidtrei að öðru en drengskap, svo heilum I
drengskap, að virðing fyrir hQnum varð að vináttu.‘‘ "
r Þannig lýsia þeir Bjama Ben'ediktssyni, sem þekktu
Ihann bezt. Hann var stjórnmáláforingi, sem allir
báru mikið traust til, hvort sem ,þeir voru honum
sama 'sinnis í stiómimólum eða ekki. Og við fráfall
ihanis myndast mikið skarð, sem erfitt verður að fylla.
r Bruninn á ÞingvöiTum í síðustu viku var einstæð-
ur atburður í ísTenzlkri sögu. í dramátík sinni minnir I
liann á íslendingasögur. Ósjálfrátt kemur Njáls-1
S'aga upp í hugann, jafnvel þótt eniginn sé ,Flosi að
þessu sinni. En nú sem Iþá hrennur inni einhver göf-
ugatsti ihöfðingi samtíðar sinnar ásamt eiginkonu og
ungum dóttursyni. Líkingin er mikil.
I
I
I
I
Auglýsíngasíminn er 14906 I
T Og ein& og isienzka þjóðin hefur um aldir harmað
örlög Njáls á Ðergþórshvoli, þannig syrgir hún pú
Bjama Benediktsson, konu ban's og dótturson. Þjóð-
in öll fyigir þeilm til grafar í dag.
STYTTAN
AF
STALÍN
□ 3>á er StaJín búinn að fá
sér styttu — við Kre.Tilarmúra
rétt ‘hjá grrafhýsi l>eníns. Jafn-
vel ‘þótt Jip.tta séu í sjálfu sér
engin stórtíðindi og megrin-
þorri sovéthorgara láta það si?
alls engu skipta, hefur það samt
verið' túlkaff á mismunandi hátt
af vestrænum fréttamönnum «g
so vétfræö in crum. Surnir segja
aff þetta sé tákn um aff •staiín-
isminn sé aff koma aftur á öllnm
sviffum. Aðrir segja aff uppsetn
ing styttunnar hafi enga póli-
tíska þýffingu.
Aff mínu viti eru báðar þess-
ar túlkanir rangar. Sú skoöun,
sem erkiíhald vesturlanda held-
ur fram, að stalínisminn sem
stjórnkerfi hafi verið enduriífg-
aður í Sovétríkjunum, géngur
algjöriega fram hjá þeirri efna
'hagsilegu, tæknilegu og félags-
legu þróun, sem átt hei'ur sér
stað í Sovétríkjunum siðiiij 19ö3. •
tÞ.egar við andlát Stalíns v.orú.
á’kveðnir þættir stjörnkerfis
'hans orðnir úreltir, sérstaklega
'handahófekennd ógnarsljóxn
hans, scm erfitt var aff fella aff
þrrT.in nútíirita Samfélags. Til
þess aff geta ptaðizt þurfx nu-
tíma samfélög ákveðiff féiags-
legt og persónulegt öryggi, og
'SÚ frelsisikerðing, sem hefur átt'
sér stað eftir fall Krútsévs, hef
iur ekki verið handahófskennd',
heldiur fyrst og fremst tieinzt
gegn andstöðuhreyfingunni. —
Sovézkur borgari, sem sinnir
daglegum stöi-fujm sínum og
skiptir sér ekki af samfólags-
málum, á núna ekki á hættu að
lenda í klónum ó leynilögregl-
lunni. 'En á dögum Stalíns var
Iþað raunverulega enginn, sem
gat ve.rið öriuggur.
En hins verður líka að minn-
ast að arfxr frá stalínismanum
ihvílir enn yfir Sovétríkjunum.
Nafn Stalíns og verk, yllt sem
lá einhvern hátt er tengt valda
skeiði hans, er tilfinningameit-
að og notað á pólitískan hátt,
þannig að engin leið er að líta
'á það sem ópólitískan verknað,
þegar sett er uipp styt.a af
Stalín.
Þeir sem segja að Stalínstytl-
an hafi alils enga pólitíska þýð-
ingu ganga fram hjá þeim áiök-
um, sem-ótt hafa sér stað .i Sov-
étrikjunuim, síðan 1953 og þo
einkum eftir að Krútsév afh.júp
aði Stelín á 20. flofcksþingimi
1956 Á 22. flokksþingmu haust-
ið 1961 óx andúðin á Staiin.
'Þá var 'ákveðið að íjarlægja
Stalín úr grafhýsi Leníns og
reisa mrnnism.erki um fórnar-
lömb stalínismans. Stalin var
öurtiur í grö'f við K.rem.lDrmúi'a
bak við grafhýsið. og enginn gat
verið í minnsta vafa irai að
þeissi flutningur á likimi var
pólilísk aðgei-ð.
Á hin.n toóginn var .aldrei reist
neitt minnismerki yifir fornar-
lömh Stalins, eins og Krútstv
hafði lagt til Það var heldur
ekki nein tilviliun. Því . aff eítir
faU Krútsévs hófst almennt aft
urhvarf, og afstaðan til Stalíns
og stalínismans iskiþaði öndvegi
í því, sem bá gerðist. Þetta var
ekki aðeins fræðilegt ágreirnngs
atriði. — ágreiningur um mis-
munandi sagnfi-æðiviðhðif. Að
vísu yar hægt að segja með
nokkrum rétti að sú mynd sem
Krntsév og hans menn gáfu af
Stalín og stalíntímanum væri
állt of einfölduð og því ekki
sagnfræðil'ega rétt. En sú end-
urskoðaða mynd, sem Brésnév
'hefur. dregið upp, er heldar
ekki sagnfræðilega rétt. Hér er
■nefnilega á ferðinni baó al;
þekkta fyrirbrigði að fortíðin er
notuð í stjórnmálabaráttu sam-
tímans, sagan er skrifuð upp
til þess að gagna þeim, ?em meff
völdin fer á hverjum tíma
Afturhvarfið frá stefnu
Krústévs hefur komið sérstak-
lega fram á þremur sviðum. í
fyrsta lagi hefur frjálsræði ver-
ið skorið niður á sviði menn-
ingarmála. í öðru lagi er longij.
hætt að veita fó.-narlönibuaft
Stalíns uppreisn: það koma ekk
lengur xit bækúr sem í’letta ofar. •;
af ógnarstjórninni. Og sjðasi efj j
ekki sízt. er aftur farið tað hafa
•«
Stalín sjálfan í hávegum — s
herforingja. se.m stjórnmála,f'
rmnn, jafnvei sem húgmyndat-
fræðing. Þetta h.-ennt "stenóm* :
í nánu sambandi hvað við ann-
að Og be^s vegna er það ehgin.
tilviljun að stytt.an af Stalín er
• sett min á sama tíma og farið
er að hafa hann-á ný í hávég-
,um hæði í SovétríkjuÁum og
TékVí'ntóvVt’iu Það lof sem
,rronntp'málará"f1erra ' 'Lkkó-r
F'ióvakíu. Jaromlr H.rbfe'k. gaf
Stalín pvlega fyrir „pólítískt og
iunneldirieet. framlag til? koirm-
únistahrevfingarinnar“, -felíur
vcíl inn í þe-isa þróun. 1
Flestir. og ekki sízt fr.iájs-
lyndir menntamenn sovézkir, .
ge’a fallizt á að mvndin af siak
íntí'mam-m þyrfti að vera blre-
bi-igðarikari og hlut.lægari en.
sú «m Krútsév gaf. En þeear-
covézkir vísindamenn og. lista-;
menn revndu fyrir 23. flokks-
þingið 1966 að koma í yeg fyr-
ir enduvreisn Stalínis, stafeði
það af ótta við þær afletðingar
sem slík endurreisn myndi fá.
Og sá ótti hefur revnzt réttur.
Kaunar lét Evtúsénkó þer.nan
ypma ótta í ljós þeear. upp úr
1960 í Ijóði sín-u Erfing.jar Stal-
íns.
Ljóð Evtúsénkós sem vár hirt
í Pravda af því að þagi héntaði
•Krút*év þá, t.jáði rnikla fram-
®vni. Hann varaði vjS bæffi
gömlu stalínistunum rem ..liuga
að blómum sínvm“ og „biða nýs
tíma“. og þeim sem töluðu gegn
Stalín oninberlega, en „en und-
imiðri þrá það sem. þnir for-
dæma.“ Evtúsénkó sagði að
Stalín lifði í dauðanum
Og það er einmitt. þaff seni
Stalín gerir. Jafn umbyltingar-
samt skeið i sögu þióðar — þeg
ar nútíma iðnaðarríki er sett A
íaggimar og miiljómr svipiir .
lífi í ógnaretjóm sem hveigi á
sér neinn lfta — slíkur fáné
verð'ur .ekki metiim á kálðan og
hiutlægan hétt. Stalín og st.alín*-
þminn -enu efcki aðérns sagn-
fræðilegar staðreyndir Þe’ta
Ihvort itveggja ,er lifandi T»ólitjfc
— 'pólití-k sem hefur álirif á
framtið sovétiþjóðarinnar.
(Arbeiderbladet —
Jahn Otto Æuhansen)
Gerist áskrifendur
Áskriftarsíminn er 14900