Alþýðublaðið - 05.01.1971, Qupperneq 5

VARAN,
SEM
VERÐBÓLGAN
GLEYMDI
Allir þekkja ÓÐAVERÐBÓLGUNA.
Hún þekkir einnig alla, nema okkur.
Fró órinu 1963 hefur HEIMILIS-P
rra arinu lyóci hetur HEIMILIS PLASTPOKirUN
hækkað um tæp 10% á sama tíma, sem yísitala
vöru og þjónustu hefur hækkað um 163%.
PLASTPRENThi
GRENSASVEGI 7
Frá Sjálfsbjörg
REYKJAVÍK
Spilum í Lindarbæ
miðvikudaginn 6. janúar kl. 8,30.
Fjöknennið og takið með ykkur gesti.
Nefndin.
FYRRI heimssiyrjöld leiddi í
ljqs, að styrjaldif voi;u ekki
leugur. fóignav í þvi einu, að
vopnaðar biersveitir aeittust við,
helidur voi-u þær orðnar „al-
gerar,“ þ.e.a.s. þær vörðuðu alla
íbúa hlutaðeigandi landa. Seinni
heimsstyrjöld bætti við' nýnri.
vídd með því að virkja kjarn-
orkuvopnin, og hið algera stríð
er nú komið á lokastigið — orð-
ið að gereyðingaa'steíði.
Þetta er hinn brýni vandi
samtímans; Stríðið er orðið full-
komlega óþærilegt og óhugsandi,
en sarnbandið landa á milli, hið
alþjóðiega kerfi, hefur haldizt
óbreytt, Við búum eum við full-
vaida ríki, sem leita öiyggis með
þvi að efla hernaðarmátt sinn
og hyggjast tryggja friðinn með
„ógnunum“ og „jafnvægi óttans“,
þ.e.a.s. hér er í rauninni um að
ræða inýtizka tjánin:gu hins
gamla viðkvæðis: „Viljirðu frið,
þá búðu þig undir stríð.“
Það er óttinn við hið algera
stríð Sem hefur örvað fiiðar-
rannsóknirnar. Þessar rannsókn-
h’ .eru ræddai- í nóvember-hefti
Unesco " Courier, tímai'its Mö.nn-
ingar • og -vísindastofnunar Sam-
einuðu þjóðanna, í grein eftir
Biert V. A. Röling prófessor og
. framkvæmdastjóra „Imtematioar
al Peace Reseaa-ch Association.“
Óskin um varðveizlu friðarins á
sér ekki lengur siðgæ-ðislegar
eða tilfinningalegar forsendur,
heldm' sprettur hún af engu öðm
en heilbrigðri skynsemi og dóm-
greind, segir gi-einarhöfundur.
Þess vegna hafa friðarrann-
sóknir eftir seinni heimssiyrj-
öld vakið ört vaxandi áhuga, og
friðarrannsck.narstofnanir hafá
E'kotið upp kolhnum víðá um
hleim. Jafnframt haifa margar
aðrar stofnanir fært út kvíarn-
ar í því skyni að geta einnig
gefið sig að friðarrannsókínum.
Röling prófessor skiptir vett-
vangi friðarrannsókna í fjögur
afmörkuð svið: 1) stríð, 2) frið-
ur, 3) maðurinn, þjóðfélagið og
hið . alþjoðliega kerfi, 4) aðftrð-
ir til að skapa breytingar.
★ Stríðiff.
Allt síðan von CLausewitz
samdi verk sitt, „Vom Kriege,“
h;efur að verulegu leyti verið lit-
ið á stríð „sefn framhaild póli-
tíski'ai' umi'æðu með hennaðar-
legum úrræðum.“ Von Clausie-
witz kom fram með kenninguna
um stríð sem herstjómairlist. —
Þveröfugur skilningur á striði
kemur fram í skáldverki Leos
Tolstoys, „Stríð og friður,“ sern
sé að stríð sé óæskilegt og ófor-

hugsað fyrirbæri, afleiðing af
verkan blindra þjóðfélagsafla.
Eða með öðrum orðum sagt: í
alþjóðlegum samgöngum má
segja, að Clausewitz líti á strið
sem vísvitandi ökulag, en Tot-
stoy líti á það sem umfarðarslys.
Kannski má segja, að hið al-
gera herfræðilega stríð sé ekki
lengur á dágskrá í alþjóðleguin
samskiptum. Það á liins vegar
ekki við um algert strið af slysiu
— hvort sem þau eru til komm
fyrir herfræðifoga útreikninga
eða af slysni — eru ekki held •
ur útilokuð, eins og alþjóð. er
kunnugt. Það er af þeim sökum
eem friðiarrannsakendur haia
lagt svo þunga áhei-zlu á að
reyna að móta og orða almenna
kenningu um átök og árekstia.
I Slík almenn kenning mur.di
' gera mönnum kleift að sjá.fyrir
j uíieiðingar i sama mæli og menn
| sjá þær fyrir með hjálp annarra
visi nd akgnni nga. Þegar aliar
! ataðr-.syndir í sambandi við til-
! t ekinn ái’tkstur hafa verið kann-
aðar og metnar, og þróunin virð-
ist stefna í. átt til styrjaldar, er
fræðilegur möguleiki að gripa
til mótaðgerða og ráðbtafana,
sem stöðva þróunina áður en : í
algert óefni er komið.
★ Friffurinn.
Röling prófessor heldur því
fram, að friðúr sé ekki eðliieigr.
ástand. Það liggi í' eðli manna
og dýra að vernda. hagsmuni
sína, að bindast hlutum seni
skipta miklu máli og verja þá
nreð kjafti og klóm.
Röliir.g heldur. því þó ekki
fram, að . strið eigi rætur að
rekja til dýralegra hvata hjá
manninum. Maðal dýra á sér
sjaldan stað barátta upp á líf
| og dauða rrulli afsprengja söniu
tegundair, og bardagar milli hóþa
af sömu tegund eiga ?ér aðeins
: stað meðal manna cg hjá vi;:um
rottutsgundum. Það er því vtrja
| yísindalegt að tala um „dýri-
Ieg“ stríð. Það gerir einnig dýr-
unuta. rangt til.
Raymond Aron skri.far í „Stríð
og friðui' meðal þjóða“: „Vun'd-
inn við að varðveifa friðinþ-'er
tengdari því mennska .on 1 þyí
dýrslega i manninum. . . • Mað-
urinn er vera, ssm hefur Jj-æfi-
Frannh. á bls. 10