Alþýðublaðið - 27.02.1971, Qupperneq 4

SAKAVOT

□ Ilreint sakavottorð er
markmið allra. — „Það sárn-
ar ýmsum mest að sjá eins
minni háttar brots g'etið á
sakavottorði sinu,“ sagði Ás-
geir Magnússon, sakaskrár-
ritari, á skirifstoffu saksóknai'a
ríkisins að Hverfisgötu 6 hér
,í Reykj avík fyrir skömmu, en
jfrá skrifstofunni koma öll
sakavottorð landsmanna. Að
sjálfsögðu vill eniginn láta mis-
jafnlega skemmtilegan af-
brotasora flekka mannorðs-
skjöldinn. Hreint sakavottorð
er markmið allra.
I
Leiðirnar að markmiðinu.
— Bezta ráðið er auðvitað að
hafa góða samvizku — brjóta
dk'ki siett refsilög. En flestir
eða allir villast einhvern tima
,í frumskógi laiganna. Því bæta
,gárungarnir við, að hið næst-
bezta sé að hafa góðan lög-
fræðing. Hvað sem um það
má segja, er ljóst, að örlítil
þekking á réttum lagareglum
getur forðað hverjum sem ,ei'
frá því að taka við sakavott-
orði, þar sem ýmis algengustu
refsiverð brot ísllenzks réttar
ei-u skráð, viðkomandi til ó-
þæginda og jafnvel réttar-
srpjalla. Vierður í þessum
fyrsta þætti lögð á það sér-
staklega rík áherzla að kynna,
hvsrnig menn geti haldið saka-
vottorði sínu hrieinu.
Ef einhver fre-mur brot, sem
!lögregl,umll(,nn (h!a(fa frreimild
til að gera mönnum sekt fyrir,
er hinum brotlega gefinn kost-
ur á að greiða lága sekt á
skrifstofu lögreglustjóra inn-
an tiltekins tíma. Er hér aðal-
' lega um að ræða brot á ákvæð-
um umferðarlaga 40/1968 um
stöðvunarskyldu (500 kr.),
biðskyldu (500 kr.), stöðu og
stöðvun ökutækja (300 kr.)
og brot á fyrirmælum um að-
■ alskoðun bifreiða (600 kr.).
Stegja má, að lögreglustjór-
í ar hafi svipaða sektagerða-
heimild, og ber þá hæst í
Reykjavrk samkvæmt upplýs-
ingum Kristins Ólafssonar,
fulltrúa lögreglustjóna, brot
vegna of hraðs aksturs öku-
tækja og það að hafa þau ekki
í nógu góðu ásigkomulagi.
Einnig kom hér t.il í reyndinni
brot á lögum um til’kynningiar
aðsetursskipta 73/1952, en
Sektagerðahieimildir lögreglu-
stjóra ná ekki til brota, sem
kynnu að varða meiru en
( 5.009 kr. sekt.
( Ef sá, siem tekur við tilboði
um greiðslu sektar til skrif-
stofu logreglustjóra í ein-
EFTIR
JÚN ÚGMUND
ÞORMÓDSSON
hverju þessara mjög algengu
brotatilvik’a, telur sig siefcan
af viðkomandi broti eftir íhug-
un, verður eindregið að ráð-
leggja honum að greiða sekt-
ina innan frestsins, en gleyma
því hvorki né vanrækja. Meg-
inkosturinn er, að brotið er
þá ekki fært á sakavottorðið,
ög ættu allir að vita það. Einn
ig getur viðkomandi komið að
athugasemdum við lögreglu-
stjóra, ef hann er í vafa um
sekt sína, og má þá vera, að
ekkert verði gert og enga sefct
þurfi að greiða, ef andmæli
reynast á rökum reist.Ef hinn
sleki greiðir hins vegar ekki
sektina, verður hann að
l'eggja það á sig að koma fyrir
dómstól — í stað þess að
slenda greiðslu beint til lög-.
reglustjóra — og fylgir því
Venjulega meiri fyrirhöfn og
fjárútlát. Og dómsúrslitin
mundu þá í tilvikunum að of-
an verða skráð á sakavottorð-
ið, ef sök teldist sönnuð, t.d.
vegna sáttar fyrir dómi — í
Reykjavík sakadómi, en ann-
ars staðair venjulega sýslu-
manni eða bæjarfógeta. í sam-
bandi við stöðumælabrot er
rétt að taka fram, að mönn-
um er fyrst gefinn lrostur á
að greiða aukaleigugjald, en
ella sekt til lögrsglustjóra, og
gilda sömu hvatningarorðin
um greiðslu í þessu sambandi.
Ilvað stendur á sakavottorö
inu? — Ekki mun enn vera
svo í reyndinni, að þeir, sem
teknir hafa verið fyrir ölvun
á almannafæri, geti girt fyrir
það með siaktargreiðslu utan
réttar, að umræddrar nefsing-
ar sé getið á safcavottorði
þeirra. Á sakavottorði eins of-
dryhkjumanns, er sviptur var
sjálfræði, má t.d. sjá getið 93
ölvunarsebta. Frá bannárun-
um er og ekki óalgengt að
rekast á afbrotið bruggun og'
sölu áfengis. Sakavottorð
munu stundum fylla margar
blaðsíður hjá ógæfumönnum.
Er það að sumu leyti skiljan-
legt, þegar þeas ier gætt, að
það kom jafnvel fyrir áður
fyrr, að þeiss væri getið, að
einhver hlefði á bamsaildri
kastað snjóbolta í bíl, en ekki
er farið eins strangt í sakirn-
ar nú um það né annað.
Dóma, þ. á m. sýknudóma, er
getið, en ekki lengur kæru,
sem eigi hefur leitt til sak-
sóknar. Skilorðsbundnir dóm-
ar eru nefndir og skilorðs-
bundin frestun ákæru, að
sögn Valdimars Stsfánssonar,
saksóknara ríkisins, en ekki
barnavemdarúrræði. — Nú
munu umferðarlagabrot vera
algengust, en þar næst koma
áfengislagabrot og lögreglu-
'Samþykktarbrot. Þegar öku-
gkírteini skal endurnýja, nær
vottorðið aðeins til brota á
umferðarlögum, áfengislögum
og lögreglusamþykkt tíu ár
aftur í tímann, en hegningar-
lagabrota væri getið ótíma-
bundið.
Ilverjiun er afhent saka-
vottorð? — í suttu máli aðilu
sjálfum, umboðsmönnum
hans, t.d. ökukennurum, og
dómurum og stj órnvöldum,
sem eiga rétt á þeim sam-
kvæmt lögum.
Ástæður til notkunar saka-
vottorða. — Sakavottorö
þurfa menn t.d., þegar þeir
sækja um ökuskírteini. Það
kannast flestir við. En þörf
getur verið á vottorði um
nautn almennra borigararétt-
inda, þegar sótt er um ýmis
atvinnuskíi'teini, t.d. í sam-
bandi við skipstjóim'airrétt og
vei'zlunari-étt, og einnig vegna
vafa um kosningarétt og kjör-
gengi (til alþingiskosninga a.
m. k.). Hugsanlegan synda-
hala kannar Og dómari, áður
en hann ákvarðar þyngd refs-
ingar eða annarra viðurlaga,
t.d. réttindasviptingar.
Saga sakaskrárinnar. —Að
frumkvæði Hermanns Jónas-
sonar, þáverandi lögrieglu-
stjóra, var Guðlaugi Jónssyni,
þáverandi lögreglumanni, fál-
ið árið 1931 að gera viðhlít-
andi safcamannaskrá eða
hegningarskrá fyrir Reykja-
vík, og varð úr því fullt starf
1934 að sögn hins síðarraefnda.
Árið 1940 vair skráningin að
frumkvæði stjórnarvalda síð-
an látin ná til landsins alls.
Núverandi nafn, sakaskrá rík-
isins, er síðar komið til, og
hefur sakaskráin hleyrt undir
saksóknara i-íkisins frá 1. júlí
1961, þagar saksóknara'emb-
ættið var stofnað. Sam-
kvæmt upplýsingum saka-
skrárritara 19. febrúar 1971
höfðu þá al'ls 57.349 í dending-
ar vsrið teknir á sakaskrá frá
upphafi, en aðeins hinir brot-
legu eiga spjöld í skráhni.
Fjöldi sakavottoröa. — Ár-
ið 1970 var afhent 15481
aakavottorð gegn 35 kr. gjaldi
fyrir hvert um sig að sögn
Framh. á bls. 2.
1500 millfénir i
reksturskostnað
spítala landsins
□ í gær hófst í Reykjav'k ráð-
stefna um stjórnun sjúkrahúsa,
sem Læ'knafélag Islands gengst
fyrír í samvinnu við ríkisspiral-
ana og Reykjavíkurborg.
Þátttakendur á ráðstefnunni
eru fastráðnir læknar við ríkis-
spítalana, Boi'garspítalann og
sjúkraihús, sem rekin eru af bæj
arfélögum úti á landi, svo og s'ér
fræðingai’, sem vinna við þessi
sjúkraihús og hinir fjárhagsleg\
LQGFRÆÐI___________________(1)
að aldri, sonur lijónanna Láru
Jónsdóttur og Þormóðar Ög-
mundssonar. aðstoffarbanka-
stjóra í Útvegsbanka íslands.
Jón Ög,mundur tók á háskóla-
árum sínum virkan þátt í fé-
lagslífi og var formaður hins
endurskipulagða Stúdentafé-
legs Háskóla íslands frá 1967
1968, en einnig var hann fyrsti
forseti Stúdentaakademíu, er
veitlr nú Stúdentaptjlörnuna
1. descmber ár hvert.
_____________Ál)
árs en hann var á sama tíma í
fyrra.
Ef reiknað er með. að afli ís-
lenzku íogaranna hefði orðið liinr
comí í janúar og februar í ár
o»r henn var á sama tíma í fwra.
og miðaðað er við yneðalverð
ibrúttóverð) á ísuðixm fiski í Bref
og Þýzkalandi i fehrúar i
<Vrra. er brúttóverðmæti Þess
eifia, sem tapazt hefur þann tíma
crm íogararnir hafa legið txundn-
*r í höfn, Iiðlega 105 milljónir
króna
f febrúar í fyrra var meðal-
verð (brúttóverð) á ísúðum iisk:
• Bretlandi og Þýzkalandi 19.45
úr. fyrir hvert kíló.
Ekki Radíóbúðin
□ Vegna fréttar Alþýðublaðsins
um sjónvai'ipslækjasiaLa. s. n ekki
ekilaði útvarpinu skýrslum um
kauþendur viðtækja, hefur Hall-
dór Laxdal eigandi Radíóbúðar-
innhr á Klapparstíg og á Akureyr
beðið að . tekið sé fram, að þar
hafi ekki ver.ið um að ræða hans
verzlanir. —
Keflvískir skátar
halda árshátið
□ Skátafélagið Heiffarbúar í
Keflavík heldur árshátíð í Stapa
I Yti’i-Njarðvík næetkomandi
eunnudagskvöid, og heifisit hátíð-
in kl. 29.00.
Á hátíðinni verða bæði yngri
og eldri stoátar, en félagar eru
nú um 260 talsins. Ýmsir eldri
Skát'ai' verða heiðraðir um kvöld
ið og nýjum skátum verður veitt
viðtaka. —
stjórnendur sjúkrabúsanna.
í ræðu Arinbjarnar Kol'beins-
sonai-, formanns. Læknafélags Is-
lands, viið setningu ráðst'efnunn-
ar kom m. c<. fram, að riskstur
heilbrigðisstofnanna 'hér á landi
myndu á þessu ári nema um 1.500
milljónum króna, og væri það at
hyglisvert, að árlegur rekstx'ar-
k os t n a ðu r h ei llb x-igðissto f n a n a
væri náiega þriðjungur af stofn-
kostn-jði á hverjum tiima.
Til ráðsteínunnar er boð.ið heil
brigðif.málaráðihei'ra og öðrum að
ilum, sem annast yfirstjórn heil-
brigðismála. —
Veskis-
þjófar
Keyptu sælgæti
fyrir þúsundir
□ Þrír 14 ára gamlir ,góðkunn-
ingjar“ lögr'eiglunnar heimsóttu
aifgrísiðslu Alþýðublaðsins í gær
og höfðu á brott með sér veski
með 4000 krónum. Það vakti
strax grunsismdir að þeir spurðu
afgreiðsluiionu eftir sendisveini,
sem ekki var starfandi hjá blað-
inu, en skimuðu á meðan mjög í
kring um sig og fóru bak við
afgriei'ðsluborð. Þegar tveir
þeirra stukku skyndillega út
greip konan þann þriðja og hélt
honum þar til lögreglan kom.
Kom fljótlega í Ijós að þeir
höfðu keypt sér miða í Gamla
Bíó, borgað hvorn miða með
þúsund ki'óna seðli, og keypt
síðan sælgæti fyrir þúsundir
króna. í hléi var reynt að góma
piltana en þeir fundust alls ekki
í húsinu.
Félagi þeirra, hinn þriðji
skýrði frá því hverjir þeir væru
o'g kannaðist lögrieglan við
kauða. Eru þeir úr Árbæjar-
hverfi og hefur annar þeirra
komið mjög við sögu lögregl-
unnar.
All aigengt mun vera að piltar
siam þessir fiækist um í fyx'irfækj
um undir margs konar yfirskyni,
eh i þeim tilgamgi einum að ræna
einhverju verðmætu. Er aldi’ei
nógsamlega brýnt um fyrir fóiki
að geyma ekki veski né noklcurt
vlerðmætt á glámbekk.
Þjófnaðir sem þessi eru nærri
dagi'Eigir viðburðii', ýmist að stol-
ið sé úr veskjum eða yfirhöfn-
um, eða þá yfiirhöfraum er stolið.
Þannig mun einhver borgari fyr-
ir skammstu hafa orðið sér úti
um enskan aluQlarfrakka af dýx--
ustu gsrð á ritstj órnarsikrifstofu
blaðsins.
4 , LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1971