Alþýðublaðið - 20.08.1972, Qupperneq 7

BILAR OG UMFERÐ
\J<l lavhh f [_ ö ft (iAv\to k/'ennMK
S-kbttlbk
f'ra.hi
l<S.\n tsV
a, b re. tt-u-isvt
VeLla,Y\r U 1*1.—
Ytt1 bre.tti
Om ni-f
\bire.tti i
ffFtUrstyfck'
'UHdl^ffGrK
/3 - ó^<
b<z m z/'„ /ei'cfi! oi
___m C(tbIBáturske.c< /
nr t--: ; •“•!
■ifii f-tjo /1
^ i
GFö/f
Ryðið er versti óvinur bil-
eigenda. Það er litið vandamál
að skipta um dekk, þegar þau
gömlu eru ónýt, eða kaupa
nýjan rafgeymi, og jafnvel að
skipta um vél. En þegar ryðið
hefur náð ser á strik má segja,
að billin sé búinn að vera.
Nú orðið eru að visu flestir
eða allir nýir bilar, sem fluttir
eru til landsins, ryðvarðir, en
reynslan sýnir þó, að það er
mjög misjafnlega gert. Þó er
ástandið viða verra i þessum
málum t.d. Bretlandi, en i þvi
landi er áætlað, að meðal rýrn-
un á einkabilum vegna ryðs sé
eitt sterlingspund eða 250 isl. kr.
á viku. Það þýðir, að ryð i bilum
kostar brezka bileigendur
hvorki meira né minna en 260
milljón pund á ári, eða um 65
milljarða isl. króna.
Sérfræðingar, sem hafa rann-
sakað þessi mál á vegum hags-
munasamtaka brezkra bil-
eigenda, fara hörðum orðum
um flesta eða alla evrópska
bila. Þeir segja, að ekki sé unnt
að koma i veg fyrir að þeir
ryðgi, aðeins aö tefja fyrir ryð-
mynduninni. Þeir ásaka bila-
framleiðendur fyrir áhugaleysi
um að vinna bug á þessu vanda-
máli, og benda á, að ryðmynd-
unin eigi sér stað fyrst og fremst
vegna byggingarlags bilanna.
Þá segja þeir, aö ýmis tæknileg
vandamál, svo sem skrölt i
bodii, séu oftlega leyst með þvi
að bæta við gúmipúðum, sem
haldi i sér raka, og flýti fyrir
ryðmyndun.
Bilaframleiðendur eru lika
ása'kaðir fyrir að gefa litlar leið-
beiningar um viðhald bodisins i
leiðbeiningabókum þeim, sem
fylgja bilunum, og séu þær ein-
hverjar, þá séu þær oft villandi.
Sérfræðingar þessir benda á þá
athyglisverðu staðreynd, að
mun minna ál er notað i
evrópska bila en ameriska, en
álið hefur eins og kunnug er
þann eiginleika að ryðga ekki.
Að meðaltali eru um 100 kg. áls i
hverjum ameriskum bil, en t.d.
i brezkum bilum er ekki nema
eitt kiló. Það er augljóst, hvað
álið hefur marga kosti framyfir
venjulegt bodistál, og nægir að
benda á, að væri pústkerfið úr
þeim málmi mundi það endast
margfalt lengur en nú gerist.
Yfirleitt þykjast menn góðir, ef
kerfið endist i tvö ár.
Þeir staðir sem hættast er við
að ryðga eru fyrst og fremst
undirvanginn, undir krómuðum
hlutum bilsins og i kringum þá,
á samskeytum tveggja stálhluta
er mjög hætt við ryði, sé ekki
einangrun á milli, og allsstaöar
þar sem raki liggur við stálið,
eða óhreinindi safnast saman.
Það siöastnefnda á sérstak-
lega við um innri brettin, og
ættu menn að sprauta vandlega
uppundir þau, að minnsta kosti
á hverju vori til að hreinsa burt
óhreinindi og salt, sem hefur
blandazt i þau. Vatn vill oft
safnast innani hurðir og vill
ryðga illa undan þvi. Nauðsyn-
legt er að hafa tök á að hleypa
vatninu út öðru hvoru.
Gólfið vill oft fara illa af ryði,
en bezta leiðin til að koma i veg
fyrir það er að taka mottur og
teppi úr bilnum að minnstakosti
tvisvar á ári, hreinsa allt
hugsanlegt ryð i burtu og mála
yfirgólfið.
Eins og sést á þessu er minnst
hætta á, að ytra borð bilsins
ryðgi mikið — að minnsta kosti
ekki svo hættulegt sé. Það er þvi
algerlega út i bláinn að eyða
tima i að vera sifellt að bóna —
kannski um hverja helgi. Ef
ekki er hugsað um hina mögu-
leikana getur farið svo, að bill-
inn verði á endanum ekkert
nema bónið!
Hraði ryðmyndunarinnar fer
eftir ýmsu. Þar hefur t.d. lofts-
lag áhrif, rakt loft flýtir fyrir
ryðmyndun og sömuleiðis hiti.
Af báðum þessum ástæðum er
þaö versta sem menn gera við
bila sina að geyma þá i upphit-
uðum bilskúrum, — sérstaklega
er það hættulegt, þegar snjór er
eða rigning. Ef á að koma i veg
fyrir þessa hættu þarf að þurrka
bilinn vandlega áöur en hann er
settur inn.
Eins og sagði i upphafi eru
flestir eða allir nýir bilar, sem
koma til landsins, ryövarðir áð-
ur en þeir eru settir á götuna —
misjafnlega vel þó. En það er
ekki nóg jafnvel þótt það væri
vel gert. t fyrsta lagi er i flest-
um tilfellum aðeins um að ræða
ryðvörn á undirvagninum, en þá
eru eftir allir þeir hlutar bilsins,
sem snúa inn eða eru hreinlega
lokaðir. Á siðarnefndu stöðun-
um þarf að bora göt og sprauta
ryðvarnarefnum inn. —■ Þá má
ekki gleyma þeirri staðreynd,
að ryðvörnin á undirvagninum
fer smamsaman af, ekki sizt hjá
þeim, sem aka mikið úti á þjóð-
vegum á sumrin. Steinkastið er
afkastamikið i eyðileggingu
ryðvarnarinnar, og það þarf
ekki nema eitt gat inn i bert járn
til þess að hleypa öllu af stað. Af
þessari ástæðu er rik ástæða til
þess að láta kvoða bilinn einu
sinni á ári, auk aðalryðvarnar-
innar, — og hana þarf að endur-
taka eftir nokkur ár.
En ryðvörn og ryðvörn eru
ekki það sama, það skiptir
höfuðmáli hvernig hún er fram-
kvæmd. Venjulegur bileigandi
getur þó ekki dæmt um þau
vinnubrögð, þar verða
neytendasamtök bifreiða-
eigenda, FIB, að koma til skjal-
UMSJÓN: ÞORGRIMUR GESTSSON
Sunnudagur 20. ágúst 1972
7