Alþýðublaðið - 30.08.1972, Blaðsíða 6

Stóra myndin:
Stellingar Fischer við taflborðið eru talandi dæmi um
árásarhneigð hans, sem vafalaust á ríkan þátt i velgengni
hans.
AAyndin að ofan:
Og spennan kemur lika greinilega i Ijós á sífelldum
hlaupum hans frá borðinu.
AAyndin að neðan:
Spaskí hefur ekki verið undir árásarkraft Fischers búinn,
— Geir álítur, að spenna og streita haf i hálf lamað hann á
tímabili, — bendir ekki svipurinn á Spasskí á þessari
mynd einmitt til þess?
É6 HELD AD SPASSKf HAFI EKKI VERID
BÚINN AD MÆTA ÞVÍLiKUM ARASARKRAFTI
Heimsmeistarinn í skák
situr öðru megin við skák-
borðið í Laugardalshöllinni,
og skömmu siðar gengur
áskorandinn hvatlega inn,
tekur lauslega í hönd mót-
herjans og sezt siðan gegnt
honum. Húsið er þéttskipað
áhorfendum, sem fagna
skákmönnunum ákaft, en
síðan verður dauðakyrrð.
Þarna eiga þeir eftir að sitja i
fjóra til fimm tima, skákmennirn-
ir, og einbeita sér að taflmennsk-
unni, enda mikið i húfi, hvorki
meira né minna en heims-
meistaratitill.
A sunnudaginn, þegar þeir
tefldu 19. einvigisskákina, voru i
Laugardalshöllinni um 2000 áhorf-
endur og meðai þeirra blaðamaö-
ur Alþýðublaðsins og Geir
Vilhjálmsson sálfræðingur.
— Taflmennskan er táknrænn
bardagi og þaö er ekki aöeins tafl-
kunnáttan sem sliksem sker úr um
úrslitin heldur er heildar skapgerö
keppandans með i spilinu, sagði
Geir i spjalli sinu við blaðamann,
eftir að hann hafði horft nægju
sina á skákmennina. Sérstaklega
mikilvægir eiginleikar sýnast mér
vera árásarkraftur og geta til þess
að þola streitu, en hin gifurlega
spenna, sem rikir á milli keppend-
anna getur haft sterk lamandi
áhrif á hugarstarfssemina og er i
þessu að finna skýringu á hinum
margumtöluöu afleikjum þessara
snjöllu skákmanna.
— Fischer býr yfir mjög mikl-
um árásarkrafti. Sjáðu til dæmis
þessa algengu stellingu hans, þar
sem hann hallar sér áfram yfir
taflborðið eins og spenntur bogi.
Og spennan kemur lika greinilega
i ljós i sifelldum hreyfingum hans
og hlaupum frá borðinu. Ég held
að Spasski hafi alls ekki verið und-
ir það búinn að mæta slikum
árásarkrafti og spennu og að
streitan, sem þetta olli honum hafi
hálf-lamað hann á köflum, sbr.
hina alræmdu afleiki hans.
Spasski er mjög seigur og hefur
greinilega náð að beita sér betur i
seinni skákunum, en það hefur þó
ekki enn nægt honum til meira en
jafnteflis.
— En hvað um þær fullyrðing-
ar, að Fischer dáleiði andstæðinga
sina?
Það ætti að vera augljóst að ekki
er um dáleiðslu að ræða i venju-
legri merkingu þess orðs, þvi ekki
missir Spasski meðvitund. Hins
vegar er athyglisvert að hugsa um
það.að hve miklu leyti leiðsla eöa
sefjun er meö i spilinu. Nú er það
mikilvægur liður i allri bardaga-
tækni að leiða andstæðinginn i
gildru og fá hann til þess aö beina
árás sinni, þar sem viðbúnaður er,
til þess að taka á móti honum.
Slika tækni hafa þeir báðir notfært
sér og hefur t.d. hugtakið „eitraö
peð” verið notað i þessu sam-
6
bandi. Er ekki hægt að segja ann-
að en að hér sé um vissa tegund af
sefjun aö ræða, sem báðir aðilar
beita eða reyna að beita.
Svo er önnur tegund af sefjun,
sem Fischer hefur óspart beitt i
þvi, sem ég kalla „sálrænan
skæruhernað” hans, en það eru
hinar sifelldu staðhæfingar hans
um sina eigin skáksnilld og það
hvernig hann muni mala Spasski.
Hér er um meira en sjálfssefjun að
ræða, þvi Fischer hefur óspart
notaö fjölmiðlana frá þvi mörgum
mánuðum fyrir einvigið til þess að
breiða sigurvissu sina út til al-
mennings. Þessi auglýsingarher-
ferð tókst svo vel, að i upphafi
einvigisins voru flestir þeirrar
skoðunar að Fischer myndi vinna
og auðvitað erfitt fyrir Spasski að
þurfa aö standa á móti slikum hóp-
sefjunaráhrifum. Hinn sálræni
skæruhernaður náði svo hámarki
sinu, þegar Fischer lét biða eftir
sér til leiks og fékk fjárkröfum
sinum fullnægt i þokkabót. Að
hann skyldi koma vilja sinum þar i
gegn, þýddi það að hann kom til
leiks meö stóran vinning.
Rússarnir svöruðu litt þessum
skæruhernaði Fischers fyrr en nú
seint og siðar meir að bréf Gellers
kom til og þó að tilraun þeirra, til
þess að skýra erfiðleika Spasskis
sem afleiðingu af rafeindalegum
eða lyfjafræðilegum áhrifum hafi
ekki hlotið staðfestingu, þá var
IINDIR ÞAÐ
FRA FISCHER
löngu orðið timabært að þeir
reyndu að virkja almenningsálitið
á raunhæfan hátt gegn Fischer.
— Hvaða skýringu telur þú lik-
legasta á afstöðu Fischers i kvik-
myndatökumálinu?
Það er algeng rannsóknaraðferð
að nota kvikmyndir eða mynd-
segulbönd, til þess að athuga i
smáatriðum hegðun einstaklinga
eða hópa. Þessu er oft beitt i
iþróttum t.d. i handbolta, til þess
að finna veikar hliðar á andstæð-
ingnum. Ég held þvi, að Geller sé
nokkuð nálægt kjarna málsins,
hvað þetta atriði varðar og að
Fischer sé mikið i mun að hindra
það að hægt sé að rannsaka i smá-
atriöum hegöun hans við skák-
borðið og samspil hennar við gang
taflsins.
Ég held semsagt að þeir fyrir-
burðir, sem Fischer hefur sýnt i
þessu einvigi byggist á hinum
mikla árásarkrafti hans og hæfi-
leikanum, til þess að skapa streitu
hjá andstæðingnum og að Fischer
vilji hindra að mönnum takist að
skilgreina þessar hliðar tafl-
mennsku sinnar meö aðstoð kvik-
myndanna.
Svo er auðvitaö lika sá mögu-
leiki fyrir hendi að kvikmyndunin
hafi raunveruleg truflandi áhrif á
Fischer, ekki vegna heyranlegs
hávaða heldur að um einhverskon-
ar feimni og truflun frá henni sé að
ræða.
SIKIL-
EYIAR-
VMHM
SÍÐARI HLUTI
Algengasta aðferð hvits gegn
drekaafbrigðinu, er að hróka
langt og hefja sóknaraðgerðir
fljótlega á kóngsvæng.
XiiAf
m
s&a
ááá
A!
BJfiSl
T.
2.
3.
4.
5.
6.
e4
Rf3
d4
Rxd4
Rc3
Be3
c5
d6
cxd4
Rf6
96
Bg7
(Ekki 6...Rg4? 7. Bb5+!)
7. f3 0-0
8. Dd2 Rcó
Með breyttri leikjaröð, kom
þessi staða fram i skák
Firiðriks ólafssonar og Hort, i
V. Reykjavikurskákmótinu,
framhaldið varð þannig:
ABCDEFGH
Stöðumynd NR 8.
Najdorf-afbrigðið
hv. leikur 6.Bg5
T. e4 c5
2. Rf3 d6
3. d4 cxd4
4. Rxd4 Rf6
5. Rc3 a6
6. Bg5 e6
7. f4 Db6
afbrigði „eitraða peðsins” er
Fischer hefur mikið dálæti á.
8. Dd2 Dxb2
ABCDBFGH
9. Bc4 Bd7
T0. 0-0-0 Da5
TT. h4 Re5
12. Bb3 Hfc8
13. h5 Rxh5
T4. Rd5 Dxd2+
15. Hxd2 Kf8
16. g4 Rf6
T7. Hdh2
og hvitur hefur hættulega
sókn.
Boleslavsky-afbrigðið.
T. e4
2. Rf3
3. d4
4. Rxd4
5. Rc3
6. Be2
7. Rb3
8. 0-0
c5
Rc6
cxd4
Rf6
d6
e5
Be7
0-0
ABCDBFGH
HérTiefur verið leikið 9. Hbl,
en Spasski lék i 7. og 11.
skákunum I einviginu gegn |
Fischer,
9. Rb3
og náði mun betri stöðu.
Þessi stutta skák, sem hér fer |
á eftir, var tefld á alþjóðlegu
skákmóti i Ostend árið 1907, og L
sýnir hún vel hvernig farið
getur, ef ekki er viðhöfð ýtrasta
nákvæmni i útreikningum.
Hvitt. Dr. Jules Perlis Svart. |
Tartakower.
Sikileyjar-vörn.
1 * ÍíL 1H A HHvílflji
•4 9ll iili
1 °* |4S fi iS
1 H nm ppp
* pj ’i^i §§
1 M ||P HPp ||||
M mmmm
m sö 1
T. e4
2. c3
3. exd5
4. d4
5. cxd4
6. Rf3
7. Be2
8. Rc3
9. 0-0
10. Re5
11. Rxc6?
c5
d5
Dxd5
cxd4
Rc6
Bg4
e6
Da5
Rf6
Bxe2
A B C D B F G
Stöðumynd NR 7
Najdorf-afbrigðið
6. Be2
1. e4
2. Rf3
3. d4
4. Rxd4
5. Rc3
6. Be2
7. Rb3
8. 0-0
c5
d6
cxd4
Rf6
a6
e5
Be7
0-0
£■ ■*■ ðiil
11 A fH! B á á á| 1
■^■á fi mj |
■ ■ ■J
■ D ■ lljl
B 0 Í! ■ 1 1
AB BiiAfl
m 1 HimiV »—*• vs/cVsy, f - * vw«ö
A B C D B F G H
Miðvikudagur 30. ágúst 1972
Miðvikudagur 30. ágúst 1972
7