Alþýðublaðið - 17.08.1973, Síða 5

, Alþýðublaðsútgáfan hf. Stjórnmálarit-
|0|hý^|||stióri Sighvatur Björgvinsson.
' * Fréttastjóri Sigtryggur Sigtryggsson.
Ritstjórnarfulltrúi Bjarni Sigtryggsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaöur Freysteinn
Jóhannsson. Aðsetur ritstjórnar Hverfis-
götu 8—10. Simi 86666. Blaðaprent hf.
HVERGI MEIRIHLUTI
Engum vafa er undirorpið, að sú rikisstjórn,
sem nú situr að völdum á íslandi, nýtur ekki
lengur stuðnings meirihluta þjóðarinnar. Fjöl-
margir þeir, sem greiddu núverandi stjórnar-
flokkum atkvæði i þingkosningunum 1971, hafa
snúið við þeim baki og fara ekkert dult með það.
Aðrir fylgismenn þeirra eru bitrir og vonsviknir
eins og gerst má nú sjá á sjálfum stuðningsblöð-
um stjórnarflokkanna, sem reyna opinskátt að
firra flokka sina ábyrgð á atnöfnum stjórnar-
innar. Engin ánægjurödd heyrist nú úr herbúð-
um stjórnarliða og jafnvel voninni hafa þeir
glatað.
En það er ekki aðeins meðal fólksins i landinu,
sem stjórnin hefur misst meirihlutafylgi sitt.
Ekki verður betur séð, en að hún hafi einnig
glatað meirihluta sinum á alþingi, — a.m.k.
hvað ýmis mikilvægustu verkefni hennar varð-
ar. 1 vor setti rikisstjórnin t.d. bráðabirgðalög,
sem eftir á vitnaðist um, að hún hefur ekki þing-
meirihluta fyrir og i málum eins og verðlags-
málum og skattamálum hefur einn af stjórnar-
þingmönnunum — Bjarni Guðnason — snúizt
opinberlega gegn stjórninni og ef marka má
Þjóðviljann virðast sterk öfl i Alþýðubandalag-
inu vera komin á fremsta hlunn með að gera
slikt hið sama. I það minnsta magnast óróléik-
inn og óánægjan með hverjum deginum hjá Al-
þýðubandalagsmönnum sem og öðrum stjórn-
arsinnum.
Alþýðublaðið gerði fyrr i sumar uppskátt um
gott dæmi þess, hvernig rikisstjórn ólafs Jó-
hannessonar riðar til falls — og er raunar orðin
óstarfhæf með öllu. Upphaf þess máls var, að
þegar ráðherrarnir fóru að finna fyrir þvi á al-
þingi i vetur, að þinglið þeirra væri að bila, þá
gripu þeir til þess ráðs að framkvæma gerviaf-
greiðslu á ýmsum veigamiklum málum til þess
að losa sig sem fyrst við þingmenn heim i sum-
arfri, en ætluðu siðan að reka tappa i öll götin
með bráðabirgðalagasetningum á eftir. Þannig
var t.d. afgreiðsla þeirra á f járöflun rikissjóðs.
Fleiri hundruð milljón krónur vantaði upp á, að
endar næðust saman, þegar alþingi var látið
„afgreiða” málið, og svo átti heldur betur að
hefjast handa við að fylla upp i með bráða-
birgðalagasetningum i sumar — meira að segja
varðandi viðkvæmustu mál allra mála, skatta-
málin.
í júnimánuði taldi rikisstjórnin, að hana vant-
aði röskar 1000 m.kr. i rikiskassann. í snarhasti
var þá rokið i að semja bráðabirgðalög, þar sem
sækja átti upphæð þessa i vasa almennings með
nýjum skattaálögum, sem m.a. fólu i sér 2%
hækkun á söluskatti, farmiðaskatt o.fl. ný eða
hærri gjöld. Þessi bráðabirgðalög lágu tilbúin á
borðum ráðherranna um mánaðamótin júni-júli
og biðu þess eins að vera gerð heyrin kunn — en
þá neitaði einn stjórnarþingmaðurinn að styðja
áform ráðherranna, er hann fékk af þeim pata.
Rikisstjórnin vogaði sér ekki að framkvæma i
annað sinn á stuttum tima það stjórnarfarslega
hneyksli að setja bráðabirgðalög, sem hún hafði
ekki þingmeirihluta fyrir — og nýju skattaálög-
urnar voru saltaðar.
Það er þvi ekki aðeins á meðal fólksins, sem
rikisstjórnin nýtur ekki lengur meirihlutastuðn-
ings — heldur einnig á alþingi. Eftir guðs og
manna lögum er hún fallin.
Kosið
Noregi
JAFNADARMENN
ERU Á UPPLEID
Síöast liðinn laugardag birtu
norsku blöðin niðurstöðurnar af
skoðanakönnun norsku Gallup-
stofnunarinnar um fylgi norsku
stjórnmálafolkkanna, en slíkar
kannanir eru gerðar mánaðrlega.
Niðurstöðurnar, sem birtar voru
s.l. laugardag, gilda fyrir júli-
mánuð og voru rannsóknirnar
gerðar dagana 5.-15. þess
mánaðar. Þær leiða i ljós, að
norski Verkamannaflokkurinn er
nú farinn að vinna töluvert fylgi á
ný og hefur atkvæðahlutfall hans
hækkað um 1,1 prósentustig frá
fyrra mánuði.
Spurningin, sem Gallup-stofn-
unin leggur fyrir ákveðinn úr-
takshóp norskra kjósenda er:
Mynduð þér greiða atkvæði, ef
kosið væri á morgun? Sé svo,
hvaða flokk mynduð þér þá
kjósa? '
A grundvelli svaranna eru svo
unnar út hlutfallstölur um fylgi
flokkanna.
Eins og fyrr segir var niður-
staða júli-könnunarinnar sú, að
Verkamannaflokkurinn bætti
talsvert stöðu sina frá fyrra
mánuði. 1 henni hlaut hann fylgi
39,9% þeirra, sem spurðir voru,
en í næsta mánuði á undan naut
hann fylgis-38,8% spurðra.
A sama tima hafa borgara-
flokkarnir byrjað að tapa tals-
verðu fylgi. Stjórnarflokkarnir
tveir — Miðflokkurinn og Kristi-
legi þjóöarflokkurinn — reyndust
þannig standa mun verr að vigi i
júlien i júni. Miðflokkurinn tapaði
I, 1 prósentustigi og reyndist hafa
II, 7% fylgi (hlaut 10,5% átkvæða
i kosningunum 1969 en komst
hæst i 13,2% i skoðana-
könnun i nóvember 1972). Kristi-
legi þjðöarflokkurinn tapaði 1
prósetntustigi frá fyrra mánuði
og reyndist hafa 9,9% fylgi (hlaut
9,4% atkvæða i kosningunum 1969
en komst hæst upp i 10,5% i
skoðanakönnun i janúar 1973).
Þriðji stjórnarflokkurinn —
Vinstri flokkurinn — fékk nú
stuöning 3,5% spurðra og stóð
fylgi hans i stað frá mánuðinum
næsta á undan. 1 kosningunum
árið 1969 hlaut flokkurinn 9,4%
atkvæða, en þess ber að geta, að
haustiö 1972 klofnaði flokkurinn
vegna EBE málsins og klofnings-
menn stofnuðu nýjan flokk —
Nýja þjóðarflokkinn — sem
reyndist i skoðanakönnuninni
njóta fylgis 3,8% aðspurðra og
hafði tapað talsverðu fylgi frá
mánuðinum næsta á undan.
Einnig borgaraflokkar utan
stjórnar reyndust hafa tapað tals-
verðu fylgi i júlimánuði, ef
treysta má skoðanakönnununum.
Aöeins 16,8% sögöust þannig vilja
styöja Hægri flokkinn á móti
17,2% næsta mánuö á undan.
Þessi flokkur hlaut 19,6%
atkvæða i kosningunum 1969 og
hefur siðan hæst komizt upp i
21,4% i skoðanakönnun um ára-
mótin 1972—1973.
Hið aukna fyigi norska Verka-
mannaflokksins er einkar
ánægjulegur viðburöur og þá
einkum og sér i lagi ef hliðsjón er
höfð af tvennu. 1 fyrsta lagi
greinilegu fylgistapi borgara-
flokkanna. Og i ööru lagi þvi, aö
Verkamannaflokkurinn er eini
vinstri flokkurinn, sem jók fylgi
sitt i skoðanakönnunni frá
mánuðinum næsta á undan. Bæði
kommúnistar (Röd valgalliance)
og þó einkum og sér i lagi
Sósialska kosningabandalagið
töpuðu fylgi og er fylgistap hins
siðarnefnda góð tiðindi fyrir
norska jafnaðarmenn þar sem
kosningabandalag þetta var fyrst
og fremst stofnað þeim til höfuðs.
Eins og gefur aö skilja eru for-
ystumenn norskra jafnaðar-
manna ánægðir með þá stefnu,
sem málin virðast vera að taka. 1
viðtali við norska Arbejderbladet
segir varaformaður Verka-
mannaflokksins, Reiulf Steen,
þannig, að betra vegarnesti hefðu
norskir jafnaðarmenn ekki getað
fengið við upphaf lokakosninga-
baráttunnar en þessar niður-
stöður. Það sýni, að hreint ekki sé
með öllu útilokað að norskir
jafnaðarmenn geti fengið hreinan
meirihluta á Stórþinginu i kom-
andi kosningum.
KELEMEN LÁTINN
Einn af þekktari leiðtogum
jafnaðarmanna i Austantjalds-
löndunum er nú látinn. Nafn hans
var Gyula Kelemen og var hann
einn af vitrustu foringjum jafnað-
armanna i Ungverjalandi á
striðsárunum og næstu árum á
eftir.-Hann var iðnaðarmálaráð-
herra i samsteypustjórninni, sem
sat að völdum i Ungverjalandi
1945—1948 og undir forystu hans
varð Ujpest — iönaðarútborg
Budapest — eitt af höfuðvigjum
jafnaðarmanna i landinu, en
Kelemen sat á þingi sem fulltrúi
þess hverfis, sem var sérstakt
kjördæmi.
Arið 1948 settu kommúnistar
Kelemen ifangelsiog þar var hon-
um haldið fram til ársins 1956 að
hin frjálslyndu öfl umhverfis
Imre Nagy létu hann lausan og
gerðist þá Kelemen aðalritari
ungverska jafnaðarmannaflokks-
ins, sem skömmu siðar var leyft
að starfa og gerðist sem slikur ein
af hetjunum i Ungverjalandsupp-
reisninni 1959.
Eftir að byltingin hafði verið
kæfð i blóði var Kelemen leyft að
draga sig i hlé til Ujpest, þar sem
hann lifði siðustu ár ævi sinnar
undir ströngu lögreglueftirliti og
sem i stofufangelsi.
SUMARHATIÐ
í Sjálfstæðishúsinu á Akureyri,
í kvöld, föstudagskvöld, frá kl. 9 til 2.
Bragi Sigurjónsson, bankastjóri,
flytur ávarp.
Guðmundur Jónsson, óperusöngvari,
syngur við undirleik Ólafs
Vignis Albertssonar
Hinn landskunni skemmtikraftur
Ómar Ragnarsson kemur fram
HLJÓMSVEITIN „LJÓSBRÁ” LEIKUR FYRIR DANSINUM
F.UJ.
Föstudagur 17. ágúst 1973.
o