Alþýðublaðið - 20.11.1973, Blaðsíða 5

Alþýðublaðsútgáfan hf. Stjórnmála-
ritstjóri Sighvatur Björgvinsson.
Fréttastjóri Sigtryggur Sigtryggsson.
Ritstjórnarfulltrúi Bjarni Sigtryggs-
son. Ritstjóri og ábyrgðarmaður
Freysteinn Jóhannsson. Aðsetur rit-
stjórnar, Skipholti 19. Sími 86666. Af-
greiðsla: Hverfisgötu8-10. Sími 14900.
Auglýsingar: Hverfisgötu 8-10. Sími
86660. Blaðaprent hf.
Á elleftu stundu
Mikill oliuskortur herjar nú á heiminn með
þeim afleiðingum m.a., að oliuverð rýkur upp úr
öllu valdi. Ástæða þess, að mikill skortur er nú á
þessum lifsnauðsynlegu brennsluefnum er að
sjálfsögðu sú, að Arabalöndin hafa dregið mjög
úr oliuframleiðslu sinni og ýmist alveg stöðvað
eða stórlega dregið úr oliusölu til Vesturlanda.
En þótt það hefði ekki komið til bendir ýmis-
legt i þá átt, að skortur á oliu hefði engu að siður
verið skammt undan. Notkun á oliu og brennslu-
efnum framleiddum úr oliu hefur stóraukist
með ári hverju og telja ýmsir sérfræðingar, að
oliubirgðir i jörðu séu nú orðnar of rýrar til þess
að unnt sé með góðu móti að anna hinni auknu
eftirspurn. Að visu munu enn talsverðar oliu-
lindir vera ónýttar i jörðu, en þær lindir eru
flestar á landsvæðum, þar sem mjög erfitt og
kostnaðarsamt er að ná til oliunnar. Það er þvi
sannarlega kominn timi til þess, að þau lönd,
sem eiga sjálf einhverjar orkulindir óbeislaðar,
en þurfa að byggja á innfluttri oliu sem orku-
gjafa, fari að huga að aukinni nýtingu eigin
orkulinda i stað oliuinnkaupa.
Eitt af þessum löndum er ísland. Að visu er-
um við íslendingar svo heppnir, að enn sem
komið er búum við ekki við oliuskort og höfum
ekki þurft að gripa til skömmtunaraðgerða, eins
og margar aðrar nálægar þjóðir. En samt sem
áður hefur oliukreppan haft geigvænleg áhrif á
okkar hag þar sem við þurfum jafnan að borga
það verð fyrir þá oliu, er við kaupum, sem i gildi
er á heimsmarkaðinum — og það verð hefur far-
ið ört hækkandi og hækkar enn.
Landið okkar, ísland, býr sjálft yfir miklum
orkulindum þar sem eru fallvötn okkar og jarð-
hiti. Aðeins litill hluti þessarar orku hefur verið
beislaður, en þær framkvæmdir hafa engu að
siður sparað okkur hundruð milljóna og verð-
mætan gjaldeyri. Eins og útlitið er i orkumálum
heimsins i dag þurfum við að undirbúa með
skjótum hætti frekari stórframkvæmdir á þess-
um sviðum.
Þrir þingmenn Alþýðuflokksins — þeir Bragi
Sigurjónsson, Benedikt Gröndal og Stefán
Gunnlaugsson — hafa tekið mál þetta upp á Al-
þingi með flutningi tillögu til þingsályktunar um
ráðstafanir til þess að auka beislun islenskra
orkulinda svo draga megi úr oliuinnkaupum. í
tillögunni leggja þeir til, að rikisstjórnin láti
með skjótum hætti semja greinargerð og tillög-
ur i orkumálum og skuli verkefnið vera tviþætt.
í fyrsta lagi að gefa yfirstandandi Alþingi
skýrslu um þá möguleika, sem eru til skjótra
nýframkvæmda til hitunar húsa með jarðvarma
og raforku miðað við það, að þessar fram-
kvæmdir geti þegar á næsta ári dregið úr oliu-
þörf landsmanna og i öðru lagi að gera tillögur
um orkumálastefnu næstu tveggja áratuga, er
nái til virkjunar vatnsfalla og jarðhita i þágu
bæði atvinnuvega og einstaklinga.
Hér er hreyft máli, sem engan tima má missa.
Við höfum ekki efni á þvi að liggja með óbeislað-
ar orkulindir i landi okkar á sama tima og við
verðum að borga sihækkandi verð fyrir oliu og
þurfum jafnvel að horfast i augu við oliuskort á
næstu árum. Þegar i stað verðum við að hefjast
handa um gerð bæði langtima-og skammtima-
áætlana um stórframkvæmdir i orkumálum á
íslandi. Það verk má ekki biða.
alþýðu|
aðið
STEFÁN GUNNLAUGSSON, ALÞINGISAAAÐUR:
ÆSXAN FÁIVETRARVINNU
VHI FRÁMLEHISLIISTORF
Þroskandi og lærdómsríkt fyrir skolafolkið
Þrir þingmenn Alþýöuflokks-
ins, þeir Stefán Gunnlaugsson,
Eggert G. Þorsteinsson og Jón
Armann Héðinsson, hafa flutt
svofellda tillögu til þingsályktun-
ar:
„Alþingi ályktar aft fela rikis-
stjórninni að láta atliuga, hvort
unnt reynist aft haga árlegum
kennslutima i framhaldsskólum I
verstöftvum á Suftvesturlandi og
annars staftar, þar sem skortur er
á mannafla til framleiðslustarfa
á vetrarvertift, þannig, aft elstu
nemendurnir, sem áhuga hefftu á
að sinna framleiftslustörfum i
mars og april, gætu fengift sig
iausa frá skólanámi þann tima.
Verfti vift þaft miftaft, aft námstimi
þeirra flytjist til á árinu, sem þvi
nemur.
Þessi athugun fari fram meft
þaft fyrir augunt, aft reynt verfti
aft leysa úr þcim vanda, sem
sjávarútvegurinn hefur átt vift aft
etja yfir helstu vertiftarmánuftina
vcgna skorts á vinnuafli.
Jafnframt verfti leitast vift, aft
fjölbrautarskólar geti hift allra
fyrsta hoftift nemendum upp á
námsbrautir, þar sem virk þátt-
taka i atvinnulifinu, svo sem vift
fiskveiftar og fiskverkun á vetrar-
vertift, sé mikilvægur liður i námi
þeirra”.
Tillaga þessi kom til umræftu á
Alþingi s.l. fimmtudag og fylgdi
Stefán Gunnlaugsson henni úr
hlafti. 1 framsögu sinni meft tillög-
unni sagði hann m.a. á þessa
lund:
„Þessi þingsályktunartillaga,
sem hér er til umræftu miðar aft
þvi, aft reynt verði að tryggja, svo
sem frekast er kostur, aft fram-
leiftslutækin á sjó og landi, sem
rekin eru i sambandi vift sjávar-
útveg og vinnslu sjávarafla, séu
nýtt til hins ýtrasta og hagnýting
fiskaflans geti jafnan verift meft
hagkvæmasta hætti, en svo hefur
þvi miftur ekki verift á hávetrar-
vertift aft suftvesturhorni landsins
um skeift.
Sennilegt er, aft nokkrar sam-
verkandi ráftstafanir verfti aft
gera til aft þessum málum veröi
komift i viðunandi horf. t þvi sam-
bandi mætti nefna aögerftir, sem
leiddu til þess aft fólk sækti frekar
i störf vift fiskverkun og fiskveift-
ar en verift hefur til þessa og þá úr
vinnu, sem er þjófthagslega ekki
eins nauftsynleg og þau störf, sem
ég geri hér aft umtalsefni. Slikar
ráftstafanir gætu m.a. verift
fólgnar i bættum launakjörum
verkafólks, betri starfsaftstööu,
meiri kynningu á þessum mikil-
vægu starfsgreinum i skólum, svo
og aft virkja meft skipulögftum
hætti til starfa vift fiskveiftar og
fiskvinnu i landi nemendur úr
framhaldsskólum yfir hávetrar-
vertiftina, sem hug hefftu á aft
sinna fiskvinnu á þeim tima. Um
þennan siðastnefnda þátt þessa
vandamáls fjallar þingsályktun-
artillagan, sem hér er til um-
ræftu”.
Þá vék Stefán Gunnlaugsson aö
þvi alkunna væri, aft oft heffti
verið leitaft til forráðamanna
skólanna á vetrarvertift á Suö-
Vesturlandi og viftar meft beiftni
um, aft þeir gæfu nemendum fri
úr skóla til þess aö bjarga afla
undan dkemmdum og rakti ýmis
dæmi þess, þar sem skólafólkift
stóft sig meft mestu prýfti. Siöan
sagfti hann:
„Af þvi sem ég hefi hér rakift
Sýnist einsætt, aft leggja beri rika
áherslu á að þannig verði búið um
hnútana, aö ungt fólk i fram-
haldsskólum, sem til þess hefur
áhuga, geti stundaö fiskvinnu eða
sjómennsku á fiskiskipum á vetr-
arvertift i nokkrar vikur i mars-
og aprilmánuftum. Slikt er ekki
einungis æskilegt eða nauftsyn-
legt þjófthagslega séft, heldur er
það bæfti þroskandi og lærdóms-
rikt fyrir nemendur, aft kynnast
undirstöftuatvinnuvegi þjóðarinn-
ar meft þeim hætti, sem hér um
ræðir, ekki hvaft sist fyrir fólk,
sem hyggur á langskólanám og á
ef til vill fyrir höndum ævistarf,
sem ekki er i beinum tengslum
vift sjávarútveginn. Við það kynn-
ist ungt fólk sem komið er til
nokkurs þroska þeirri erfiftis-
vinnu, sem fiskveiftar og fisk-
vinnsla i landi getur verið og ætti
með þvi að öftlast betri og gleggri
skilning á gildi sjávarútvegs fyrir
þjóftina og þjóðfélagift i heild og á
nauftsyn þess aft þvi fólki, sem
slik störf vinnur, sé sómasamlega
launað og vinnuskilyrfti þess jafn-
an svo góft, sem frekast er kostur
á hverjum tima”.
Þá benti Stefán á, aft i okkar
landi þætti yfirleitt sjálfsagt, að
nemendur framhaldsskóla ynnu
launuð störf i sumarfrium og væri
ekki að efa, aft mörgum skóla-
nemanda gæti komift vel aft
drýgja tekjur sinar eitthvaft á
vetrum einnig. Þá lagði Stefán
áherslu á, aft i tillögunni væri ekki
lagt til, að skólanám nemenda,
sem þarum ræftir, minnki við þaft
þótt þeir ynnu fiskvinnu nokkrar
vikur i mars og april, heldur aft
námstiminn yrði þá fluttur til á
árinu.
Siftan sagfti Stefán:
„Þaft liggur i hlutarins eftli, aft
farsæl lausn þessa máls, sem full-
nægjandi og viftunandi getur tal-
ist fyrir þá, sem hér eiga hlut aft
máli, fæst þvi afteins, aft haft
verfti fullt samráft vift rétta aftila
um fyrirkomulag. Er þar fyrst að
nefna kennara og skólastjóra
framhaldsskólanna. Heppilegri
og jákvæftari niöurstöftu i þessu
máli verftur ekki náft, nema til
komi vilji og áhugi hjá þeim til aft
verða aft lifti i þessu máli. Vift þá
verður aft hafa fullt samráft”.
t íok ræðu sinnar vék Stefán
Gunnlaugsson m.a. aft nýsam-
þykktum lögum um heimild fyrir
sveitarfélög aft setja á stofn fjöl-
brautarskóla. t þvi sambandi
sagði hann m.a.:
„Ég er þeirrar skoðunar, aft
það þurfi að hraöa þvi, svo sem
unnt er, að fyrirhugaftir fjöl-
brautarskólar hefji starfsemi
sina, og hafi á bopstólum náms-
brautir áftur en iangt um liftur,
sem tengdar séu atvinnulifinu vift
sjávarsiðuna. Þar ættu að vera
ákjósanleg skilyrfti til að efla á-
huga og virftingu hjá ungu fólki
fyrir vinnu og starfi vift undir-
stöftuatvinnuvegi þjóftarinnar, ef
rétt er á málum haldift. Raunar
má segja, að allir skólar i landinu
ættu aft gera meira af. Þvi er
verift hefur hingaft til aft rækta
með nemendum skilning á gildi
umræddra atvinnugreina fyrir
velfarnaft þjóftarinnar i þessu
landi, og mikilvægi þess starfs,
sem þar er unniö. Meft þessum
orftum er ég þó á engan hátt aft
gera litift úr þvi, sem ýmsir skól-
ar hafa gert i þeim efnum á liftn-
um árum.
En fjölbrautarskólarnir ættu aft
hafa sérstakt verkefni aft þessu
leyti, aft minum dómi. Fyrirsjá-
anleg er vaxandi þörf fyrir fólk
með ýmiss konar sérþekkingu til
starfa vift sjávarútveg og aftrar
atvinnugreinar á þessum timum
aukinnar tækniþróunar og vél-
væftingar i allri framleiðslustarf-
semi. Skólarnir hafa þarna i vax-
andi mæli mikilsverftu hlutverki
aft gegna, og alveg sérstaklega
fjölbrautarskólarnir, ef aft likum
lætur”.
FLOKKSSTARFID
HAFNFIRDINGAR
VIÐTALSTÍMAR
Viðtalstimar bæjarfulltrúa Alþýðu-
flokksins verða i vetur á laugardögum kl.
11-12 á skrifstofu Alþýðuflokksins i
Alþýðuhúsinu i fyrsta sinn hinn 24. nóv.
n.k.
Til viðtals á fyrsta fundinum verða
Hörður Zóphaníasson og Stefán Gunn-
laugsson.
Flokksfólk i Hafnarfiröi
SAMEININGARMÁUÐ
Kvenfélag Alþýðuflokksins i Hafnarfirði
heldur fund miðvikudaginn 21. nóv. n.k.
kl. 20.30 i Alþýðuhúsinu.
Fundarefni:
Kjartan Jóhannsson talar um samein-
ingarmálið.
Jólabingó og kaffiveitingar.
Stjórnin
Þriðjudagur 20. nóvember 1973.
o