Alþýðublaðið - 29.12.1973, Blaðsíða 2

■ IJI
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
Holl fæða — hraustur líkami
Megurð og matar
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
■ ■■■
Sykurinn er hsttulegasti óvinurinn
t lok siöasta kafla um
MEGURÐ O G
MATARVENJUR sagöist ég
ætla að gefa lesendum nokkur
góð ráö — fyrir utan mikla og
góöa likamshreyfingu — til þess
að auðvelda sór aö halda
likamsþunga sinum niöri. Uá er
best að hala ekki frekari valn-
inga um þaö, en aö byrja bara
upptalninguna.
Til þess aö fyrirbyggja.
Kyrst og Iremst ællirðu aö
stiga á vigtina á hverjum
morgni — áöur en þú ferð að
boröa og drekka.
Markmiðið er aö geta þegar i
staö gripið til gagnráöstaiana
og vigtin sýnir 100 gr meiri
þunga en maður vill.
Sýni hún það, má ekkert biða,
heldur strax byrja megrunar-
kúr þar til þessi 100 gr eru hori'-
in. Hvort sem það varir nú leng-
ur eða skemur.
Auðvitað er einnig hægt að
venja sig á að nota uppskriftir
að matarkúrsfæði alla daga vik
unnar eða einn dag hennar til
tvo. Markmiðið er þá að varna
þvi, að 100 umlramgrömmin
verði nokkru sinni til.
Uegar hinni róttu likamsþyngd
er svo náð, þá áttu ekki i einu
velfangi að hætta við matarkúr-
inn. Þá eru harla litlar likur á
þvi, að árangurinn vari miklu
lengur en vikuna út. l>ess i stað
áttu smátt og smátt að uuka við
þig hitaeiningarnar uns þér
linnst þú vera kominn i jafnvægi
þ.e.a.s. hvorki léttist né
grennist. A þessum jafnvægis-
punkti átlu svo að standa.
En hugmyndin um einn hita-
einingarsnauðan dag i viku er
samt sem áður góð hugmynd.
Heilbrigður matur —
einnig fyrir börnin.
Með þvi móti er lika e.t.v.
auðveldara að halda last við
heilbrigða matarvenju, sem ella
myndi gieymast.
<)g mun auðveldara að kenna
börnunum hollar matarvenjur,
þvi undir iillum eðlilegum
kringumstæðum a'ttu þau þá
lika að fá hitaeiningarsnuuðan
dag um leið og loreldrarnir. Og
slikur dagur gerir heilbrigðum
börnum aðeins gott.
A slikuni dögum megið þið
gjarna lola börnunum að borða
eins mikið og þau vilja i sig láta
— en þá aðeins af hitaeininga-
snauðum mat. Ekkert sa'lgæti.
Enginn is. Enginn rjómi. Kkk-
ert smjör.
Verið alveg óhrædd við þetta.
Allar uppskriltir að megrunar-
l'æði eru þannig upp byggðar, að
þær veita likamanum næg vita-
min og steinelni. l>að vantar
bara hilaeiningarnar — eða öllu
heldur eru þær af skornum
skammti. Og ekkert hraust barn
hefur neitt illt af þvi að eta
megrunarfæði á ..megrunar-
degi” foreldranna.
Megrunarfæði er nefnilega
ekki aðeins megrunarfæði. Það
er lika mjög hollt fæði. Og þeir,
sem ekki þurfa að megra sig,
mega þvi gjarna borða megr-
unarfæði og hafa gott af þvi.
Þeir mega bara borða meira af
þvi en hinir.
Hinar fljótandi
hitaeiningar
Og þá er rétt að koma með
nokkrar aðvaranir ekki að-
eins til þeirra, sem eru á megr-
unarkúr, heidur einnig til hinna.
Jafnvel börnin ættu að læra
þessar viðvaranir snemma.
Kngum veitir af.
Nú ræði ég um hinar hættu-
legu „fljótandi” hitaeiningar.
Vökvi ler miklu lyrr i gegnum
meltingarfærin en föst fæða —
og skilar þvi orku sinni fyrr til
likamans.
Kinmitt vegna þess, hve
stutla viðdviil viikvinn hefur i
meltingarfærunum, ýtir hann
ekki lengi undir meltunar-
kennd.
En fólk helur olt með réttu
eða ekki þá tilfinningu, þegar
það heíur drukkið, að nú geti
það borðað meira en áður en
það drakk.
Sykur hefur mikiö orkugildi
fyrir iþróttafólk og aðra, sem
nota vöövana, en annars er syk-
ur ógnun viö heilbrigði og slæm-
ur vani. En það eru ekki aðeins
sætindin, sem viö ættum að
reyna að koma i veg fyrir, aö
börn okkar venji sig á, heldur
einnig sykurinn i hinum sætu
gosdrykkjum.
Skaðvænlegasta sætindiö.
Það eru nefnilega stórir
skammtar af sykri, sem eru i
hverri hverri flösku af gos-
drykk. Sérhverslik flaska hefur
inni að halda a.m.k. 25 grömm
af sykri — eða 100 hitaeiningar.
Og svo kemur gosdrykkurinn
okkur auðvitað á sykurbragðið,
sem mörg okkar þurfa svo að
berjast gegn það, sem eftir er
ævinnar.
Náttúrlegur sykur — i vin-
Þaö er erfitt að verjast þeirri hugsun, aö hinir
auðugu sykurframleiðsluhringir hafi ekki átt sinn
þátt í banni cyklamatsins.
Og gerir það olt.
Yfirleitt gildir sú regla, að
auknurn hitaeiningum er
„smyglað" ofan i okkur með
vökva þeim. sem við drekkum.
Oftar en ekki eru þær hitaein-
ingar i formi sykurs. Og sykur
gerir meira en að færa okkur
auknar hitaeiningar i sjállu sér.
llann eykur einnig matarlyst
okkar.
berjum og öðrum ávöxtum — er
oft vegvisir á C-vitamin.
E.t.v. er það þess vegna, sem
manneskjan er svo veik fyrir
sykrinum. Ilonum hafi verið
ætlað að hvetja fólk til þess að
borða C-vitamin rika fæðu.
Sykur eykur matarlyst-
ina
Sykur hefur einnig marga
aðra slæma eiginleika — en við
skulum tala um þá siðar. Eink-
um og sér i lagi er hann höfuðó-
vinur megurðarinnar — meira
að segja höluðóvinur nr. 1.
Margir hafa sannreynt. að of-
feilt fólk er yfirleitt forfallnar
sykura'tur.
Visindamennirnir Hodges og
Krehl sönnuðu það t .d. árið 19(15,
að „tilraunafólk" þeirra varð
soltnara, þegar það fékk ákveð-
inn heitaeiningarskammt úr
svkri en öðrum matvælum.
Þegar árið 1959 sannaði pró-
fessor Yudkin með fjölda vis-
indalegra tilrauna, að sykurát
vki matarlvstina.
En sá sykur, sem við borðum
nú, er ekki náttúrlegur sykur —
heldur hviksykur, unninn sykur,
sem er snauður af öllum
næringarel'num nema hita-
einingum.
Ef til vill er sykurinn i gos-
drykkjunum ekki eins skaðlegur
lyrir tennurnar og sykurinn úr
brjóstsykrinum eða súkkulað-
inu. En hann er alveg jafn skað-
legur fyrir ntegurð og matar-
venjur okkar.
Svkurinn er e.t.v. skaðvæn-
legasta sætunarefni vort. Þvi
vill fólk olt glevma. þegar það
er að meta önnur sætunarefni —
t.d. cvklamatið.
Einkennileg saga.
Það heíur alltaf verið ýmis-
legt skrýtið við cvklamat-
söguna.
Visindamenn hafa framkallað
krabbamein i þvagblöðrum á
rottum með þvi að græða litla
töflu af efninu i þvagblöðruna.
Það sama er sjálfsagt hægt að
gera með heilmörgum öðrum
efnum. Menn hafa — eftir þvi,
sem ég best veit — t.d. ekki
reynt þetta með sykri.
En auk þess var hægt að
framkalla blöðrukrabba — hjá
þcirri rottutegund, sem prófun-
in fór fram á — með þvi að gefa
rottunum griðarstóra skammta
af cyklamati og sakkarini i
drykkjarvatni.
Nú eru rottur ekki mannfólk.
. ()g skammtarnir i drykkjar-
vatninu voru MJÖG stórir.
Engar visindalegar niður-
stöður liggja fyrir þegar þetta
er skrifað af svipuðum rann-
sóknum á mannfólki. En þó hafa
slikar rannsóknir verið gerðar.
Arum saman hafa griðar-
stórir hópar fólks — milljónir
manna i Evrópu og Ameriku —
neytt mikils magns af sakkarini
og cyklamati.
En enginn hefur veitt athygli
neinni aukningu á blöðru-
krabbameini — eða öörum sjúk-
dómum — af þeim sökum.
Þann skaða er ekki unnt
að mæla
Menn hal'a ekki tekið tillit til
niðurstaðnanna af þessum við-
feömu „tilraunum", þegar
ákveðið var i allmörgum lönd-
um að banna cyklamat sem
sætunarefni i dosdrykki og
niðursuöuvarning.
Þetta voru vissulega eðlileg
viðbrögð yfirvalda. Niðurstöður
cyklamatsrannsóknanna voru
rækilega auglýstar — m.a. fyrir
peninga sykurframleiðenda —
og yfirvöldin vildu auðvitað
enga ábyrgð taka á framhald-
andi notkun þessa viðsjárverða
efnis Þvi var það bannað. En
ómögulegt er að sjá, hvaða
skaða það bann hefur gert —
með þvi að auka sykurneysluna.
En nú hafa komið fram á
sjónarsviðið nýjar niðurstöður
rannsókna úti i Bandarikjunum.
Þær varpa nokkru ljósi á gang
þessarar einkennilegu sögu,
sem ég vil kalla svo.
Samkvæmt þessum nýju
niðurstööum kom nefnilega i
Ijós, að það var miklu fremur
sakkarin en cyklamat, sem
framkallaði æxlin i þvagblöðr-
um rottanna!
En sakkarinið hafa rnenn
hvorki rannsakað frekar, né
bannað. Hvers vegna ekki?
Sjálfsagt vegna þess, að það
hefur lengi veriö þekkt og lengi
veriðnotað. Á striðsárunum var
það viða einasta sætunarefnið,
sem fólkiö fékk. Cyklamat er
liins vegar miklu seinna til
komið sem ógnun viö sykur-
framleiðendur.
Engin hættuleg
samkeppni
Það hefur ávallt verið erfitt
að forðast þá hugsun, að hinir
auðugu sykurframleiðsluhring-
ir haf i haft áhrif á þá þróun við-
burða i Bandarikjunum, sem
urðu til þess að cyklamat-
banninu var skellt svo viða á.
Það er enginn vafi á þvi, að
vegna þessa banns, er nú notað-
ur miklu meiri sykur, bæði i
Bandarikjunum og Evrópu en
ella.
i þvi sambandi hefur cykla-
mat miklu meiri áhrif en
sakkarin — vegna þess, að
cyklamatið bragðast miklu bet-
ur og er miklu likara venjuleg-
um sykri á bragðiö, en sakkarin
— og þvi margfalt meiri ógnun
við sykurframleiðendurna.
Einkum og sér i lagi var það
þó ákveðin cyklamatblanda,
sem er vinsæl — eða öllu heldur
var það. En sykurlausir gos-
drykkir eru ekkert hættulegir
keppinautar hinna sykruðu
lengur — vegna heldur óþægi-
legs aukabragðs, sem er af
sakkarini.
Sakkarinið er þvi ekkert
hættulegt fyrir sykurframleið-
endurna — ekki likt þvi eins
hættulegur keppinautur og
cyklamatið var. Það hefur þvi
varla mikil áhrif á gang mála i
heiminum, að sakkarinið veldur
ntun frekar æxlisvexti i rottu-
blöðum en cyklamat.
Enn til á apótekum
Enn er þó hægt að fá cykla-
mat keypt — eða öllu heldur
blöndu af þvi og sakkarini. Slik-
ar blöndur eru t.d. seldar undir
ýmsum vörumerkjum i apótek-
um. Mjög oft sem hjálpræði
fyrir þá, sem eru i megrun.
Og ég þori ákaflega vel að
mæla með þvi i þeim tilgangi.
Að minni meiningu ættu yfir-
völdin okkar að taka til mjög
nákvæmrar athugunar bann sitt
á cyklamati meö tilliti til
frekari rannsókna á þvi efni og
öðrum. Ég held nefnilega, að
sykurinn sé miklu hættulegri, en
cyklamatið. Fyrir manneskjur
og það eru einmitt manneskjur,
en ekki rottur, sem við höfum
áhuga á.
Við vitum, að sykur er skað-
legur. Fyrir tennurnar, fyrir
likamsþungann og sennilega
l'yrir kolesterol-magnið i
blóðinu og eykur þar með
kölkunarhættuna.
En við höfum ekki i höndum
neinar niðurstöður um skað-
vænleg áhrif cyklamats á
mannslikama.
Þess vegna held ég, að cykla-
matið sé GAGNLEGT - með
þvi að spara sykurát.
Cyklamateða ekki cyklamat:
Það er allt, sem mælir með þvi,
að sá. sem vill léttast — eða
halda óbreyttum likamsþunga
— dragi úr sykurneyslu sinni.
Eggjahvítuefnin.
í stórum hlutum heimsins eru
eggjahvituefni ein allra nauð-
synlegustu næringareínin. Þar,
sem fólk sveltur, fær það oft of
litið af eggjahvituefnum.
Venjulega er hér ekki um
neitt vandamál að ræða á
Norðurlöndum . Allflestir fá
meira en nóg af eggjahvitu-
efnunum. Flestallar fæðuteg-
undir innihalda þessi næringar-
eíni i rikum mæli.
■■■•■■■■■■■
Hafnarfjarðar Apótek
Opið öll kvöld til kl. 7
Laugardaga til kl. 2
Helgidaga kl. 2 til 4.

DPAIÍ
S4LGÆTISOIRO
Skipholt 29 — Sími 244R6
BLOMAHUSIÐ
simi 83070
Skipholti 37
Opid til kl. 21.30.
Einnig laugardaga
og sunnudaga.
ÞAÐ B0RGAR SIG
AÐ VERZLA í KR0N
DÚffef)
í GlflEflDRE
/íffli 44900
0
Laugardagur 29. desember 1973.