Alþýðublaðið - 15.09.1974, Síða 1

HIN FAGRA,
NÝJA VERÖLD
Það hefur lengi verið eftir-
lætisiðja fólks, og þá ekki hvað
sist þeirra, sem yfir tækniþekk-
ingu búa, að reyna að geta sér
til um hvernig mannllfið verði i
þjóðfélögum framtiðarinnar.
Til skamms tima var það flest-
um þessum framtiðarsýnum
sameiginlegt, að þar var ráð
fyrir þvi gert, að þróunin héldi
áfram mikils tii i sama anda og
undanfarinn mannsaldur —
þ.e.a.s. að hún mótist fyrst og
fremst af tækniframförum, sem
geri lif okkar sifellt þægilegra
og áreynsluminna að lifa þvi.
Menn hafa þóst sjá fyrir sér
mannlif. þar sem dagarnir geti
liðið hjá likt og i draumi og
menn þurfi ekki annað en að
snúa snerli eða ýta á takka til
þess að fá hvaðeina, sem hugur-
inn girnist.
En slikt framtiðarland, sem
sumir girnast en aðrir skelfast,
verður liklega aldrei til. 1 öllum
spádómunum var nefnilega
gengið út frá þvi sem visu, að
tækniþekkingin ein gæti dugað
til — forsenda þess, að henni sé
unnt að beita, þ.e.a.s. hráefna-
og orkulindir jarðar væru sá
brunnur, sem aldrei yrði hægt
að ausa tóman.
En þvi miður fer fjarri, að svo
sé. Mönnum verður það nú Ijóst
isifclltrikara mæli. Jörðin, sem
áður virtist vera óþrjótandi
uppspretta náttúrugæða, á sér
sin takmörk. Og á sumum
sviðum erutn við farin að
nálgast þau takmörk Iskyggi-
lega mikið. Mörg þau efni og
ntargar þær orkulindir, sem eru
snar þáttur i þvi að gera hið
daglega lif okkur þægilegt, eru
nú þegar á þrotum — og sjá má
fyrir endann á öðru. Skorturinn
kemur m.a. frant i sihækkandi
verðlagi á þessum cfnum og
orkugjöfum, og þær hækkanir
eru til komnar vegna þess, að
eftirspurnin er orðin meiri en
framboðið getur orðið.
Hin fagra, nýja veröld verður
þvi e.t.v. ekki sú hin sama og
okkur hefur dreymt um og spáð
hefur verið i framtiðarskáld-
sögum og visindaritum. Vand-
inn, sem mannleg þekking og
hugkvæmni stendur nú frammi
fyrir, verður liklega ekki sá,
Itvað hægt sé að láta tæknina
gera til þess að mannlifið verði
sem auðveldast og ábyrgðar-
minnst heldur hitt, hvernig
beita megi verksviti og tækni-
getu til þess að finna eitthvað i
stað þeirra efna og orkugjafa.
sem eru ómissandi þáttur i dag-
legu lifi, en eru nú að ganga til
þurrðar. Og vandinn kann lika
að verða sá að leita lausnar á
þvi, hvernig mannkynið geti lif-
að á sinni litlu jörð en ekki sá,
hvernig það lif geti orðið fyrir-
hafnarminna og léttbærara, en
það nú er.
i framtiðinni munum við eiga
ýmsum vandamálum að mæta
af nýjum og áður óþckktum
toga. Um sum þeirra vitum við
nú þegar, um sum býður okkur i
grun hver verði, en önnur eru
okkur cnn allsendis óþekkt. Eitt
er þó sameiginlegt þeim öllum.
Þau verða ekki leyst, nema
mannkynið geri það i samein-
ingu — nema okkur takist að ná
þeim vitsmunalega þroska, að
við gerum okkur það ljóst að
samhjálpin ein, gagnkvæm á-
byrgðarkennd allra manna og
gagnkvæm virðing fvrir mann-
legum lifsverðmætum, er þess
mcgnug að hjálpa okkur yfir
hina erfiðu hjalla. Einmitt þess
vegna er jafnaðarstefnan
stjórnmálastefna framtiðarinn-
ar, þvi hún er bvggð á þessuni
grundvallaratriðum hinna
mannúðlegu lifsviðhorfa.
SB
Sunnudagur 15. sept. 1974 - 177. tbl. 55. árg.