Alþýðublaðið - 09.04.1975, Qupperneq 5

Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Ingólfur P. Steinsson
Ritstjóri: Sighvatur Björgvinsson
Fréttastjóri: Helgi E. Helgason
Auglýsingastjóri: Fanney Kristjánsdóttir
Afgreiðslustjóri: örn Halldórsson
Ritstjórn: Siðumúla 11, simi 81866
Auglýsingar: Hverfisgötu 8-10, simar 28660 og 14906
Afgreiðsla: Hverfisgötu 8-10, simi 14900
Prentun: Blaðaprent hf. Verð i lausasölu kr. 40.
SKILNINGSSKORTUR OG ÖFUGMÆLI
Magnús Kjartansson ritar forystugrein í Þjóðvilj-
ann í gær þar sem hann lætur blaðið halda áfram
deilunum við Alþýðuf lokkinn og Alþýðusamband ís-
lands um, hvernig framkvæma eigi boðaðar skatta-
lækkanir. Þessi æðsti prestur menntamannaklíkunn-
ar í Alþýðubandalaginu treystir málpípu sinni, Svav-
ari Gestssyni, augsýnilega ekki til þess að halda deil-
unum áfram af hálfu Þjóðviljans eftir að Svavar
hefur opinberað þekkingu sína á skattamálum með
því að gefa þær greindarlegu upplýsingar í leiðara
Þjóðviljans, að Gylfi Þ. Gíslason hafi fundið upp
söluskatt. Magnús hefur því ýtt Svavari til hliðar
með nokkri vanþóknun og tekið til við að skrifa sjálf-
ur.
En hafi Svavar skort þekkinguna, þá skortir
Magnús skilninginn. Það kemur í Ijós strax i upphaf i
forystugreinarinnar, sem hann ritaði í Þjóðviljann í
gær. Þar fullyrðir Magnús sem sé, að deilan snúist
um frumvarp, sem þeir Magnús Kjartansson og Eð-
varð Sigurðsson hafa flutt á Alþingi þess efnis, að
söluskattur verði felldur niður af matvælum. Segir
Magnús, að Alþýðublaðið — og þá væntanlega Al-
þýðusamband íslands líka — telji það sitt helsta bar-
áttumál að hamast gegn þessu frumvarpi.
Þetta frumvarp þeirra Magnúsar Kjartanssonar
og Eðvarðs Sigurðssonar kemur því máli, sem hér er
deilt um, ekki nokkurn skapaðan hlut við — ENDA
HEFUR ÞAÐ ALDREI VERIÐ SVO MIKIÐ SEM
NEFNT Á NAFN í SKRIFUM ALÞÝÐUBLAÐSINS
NÉ HELDUR AÐ ÞVÍ VIKIÐ BEINT EÐAÓBEINT.
Að Alþýðublaðið sé að deila við Þjóðviljann um þetta
frumvarp er því alveg út í hött. Skilningurinn hjá
Magnúsi Kjartanssyni og þekkingin hjá Svavari
Gestssyni haldast því í hendur og má vart á milli sjá
hvort er smásæjara.
Deilur Þjóðviljans og Alþýðublaðsins og deilur
menntamannaklíkunnar í Alþýðubandalaginu við
verkalýðshreyfinguna snúast um allt annað frum-
varp, en frumvarp þeirra Magnúsar og Eðvarðs.
Þær snúast um hvernig framkvæma beri þá skatta-
lækkun, sem fyrirheit eru gefin um í frumvarpi rík-
isstjórnarinnar um aðgerðir i ef nahagsmálum.
Magnús Kjartansson og klika hans hafa barist fyrir
því, að þær skattalækkanir yrðu að verulegu leyti
notaðartil lækkunar á söluskatti — þ.e.a.s. til skatta-
lækkunar, sem kæmi hátekjufólki ekki síður að not-
um en lágtekjufólki og þeim mest, sem mestu eyða.
Alþýðuflokkurinn og Alþýðublaðið hafa hins vegar
verið þeirrar skoðunar, að þessa skattalækkun ætti
EINVÖRÐUNGU að nota til þess að lækka tekju-
skatta því þannig væri hægt að tryggja, að skatta-
lækkunin kæmi fyrst og fremst láglaunafólkinu að
haldi. Undir þessa skoðun Alþýðuflokksins hefur Al-
þýðusamband íslands mjög eindregið tekið í bréfi til
f járhagsnefnda Alþingisog undir það bréf hafa m.a.
skrifað helstu foringjar Alþýðubandalagsins í verka-
lýðshreyfingunni — þeir Eðvarð Sigurðsson, Snorri
Jónsson og Benedikt Davíðsson. Það er við þá og Al-
þýðuflokkinn, sem Þjóöviljaklíkan er nú að deila —
og frumvarp þeirra Magnúsar og Eðvarðs kemur
þeirri deilu ekki nokkurn skapaðan hlut við.
Þaö er því skemmtilegt öfugmæli, sem Magnús
Kjartansson lýkur forystugrein sinni með. Þar segir
hann, að sögulegt hlutverk Gylfa Þ. Gíslasonar sé að
sanna, að Alþýðubandalagið eitt sé pólitískur mál-
svari verkalýðshreyfingarinnar.
En við hvaða öfl deildi Magnús Kjartansson varð-
andi söluskattshækkunina til Viðlagasjóðs? Við
verkalýðshreyfinguna og Alþýðuflokkinn! Og við
hvaða öfl deilir Magnús Kjartansson nú varðandi
hvernig boðaða skattalækkun eigi að framkvæma?
Einnig við verkalýðshreyfinguna og Alþýðuf lokkinn.
í báðum þessum tilvikum hafa verkalýðshreyfing-
in— m.a. verkalýðsforingjar Alþýðubandalagsins —
og Alþýðuflokkurinn staðið saman gegn mennta-
mannaklíku Magnúsar Kjartanssonar. Svo kemur
Magnús og segir, að þetta sé sönnun um, að hann og
hans menn séu einu sönnu málsvarar verkalýðs-
hreyf ingarinnar á íslandi. Þessi niðurstaða er út af
fyrir sig jafn heimskuleg og fráleit og sú dæmalausa
f ullyrðing Svavars Gestssonar, að Gylf i Þ. Gíslason
hefði fundið upp söluskatt!
alþýðul
i k 11111
HVAÐ VERDUR
NÚ Á SPÁNI?
Grein þessi um horfurnar á Spáni er byggð á
fréttum í danska blaðinu Aktuelt svo og grein, sem
Lopez Real, utanrikisritari Sósíalska verkamanna-
flokksins á Spáni, ritaði í það blað laugardaginn 5.-
apríl s.l.
Senn er nú hver dagur siðastur
fyrir alræðisstjórnina á Spáni.
Orsakanna fyrir þvi hruni, sem
fyrir dyrum stendur, er bæði að
leita innan rikisstjórnarinnar og
utan hennar. Mikilvægustu ytri
orsakirnar eru án efa hin miklu
efnahagsvandkvæði landsins, en
þau voru bein orsök að siðustu
stjórnarkreppunni. Einnig hefur
stjómmálaástandið i kjölfar af-
töku forsætisráðherrans Carrero
Blanco á s.l. ári haft sin áhrif i
þessa átt.
Þessi þróun hefur náð hámarki
með áframhaldandi pólitiskri
upplausn, hvarfi Francos burt úr
sviðsljósinu og þvi, að búist er við
dauða hans á hverri stundu. Á-
greiningur milli núverandi
stjórnarherra er á vitorði alls al-
mennings á Spáni. Ennfremur
hefur rikisstjórnin misst tökin á
ýmsum þýðingarmiklum þáttum
efnahagsstjórnunar og það hefur
gert það að verkum, að hún getur
alls ekki þraukað nema um
skamma hrið. Þá hafa öfl innan
kaþólsku kirkjunnar skipt um
skoðun vegna þeirra stjórnmála-
breytinga, sem vænta má i land-
inu. Þau hafa snúist gegn núver-
andi valdhöfum i þvi augnamiði
að tryggja sér einhver itök i þvi
þjóðfélagi, sem verða mun á
Spáni.
Einnig atvik og atburðir utan
stjórnarinnar hafa átt sinn þátt i
þvi að grafa undan stöðu ein-
veldisstjórnarinnar og boða fall
hennar. xjóðfélagshópar svo sem
eins og verkamenn og raunar öll
alþýðan, sem frá árinu 1939 var
bannað að mynda með sér félags-
sámtök, hafa barist harkalega
gegn stjórninni allt frá þvi þeir
fengu takmarkaðar heimildir til
þess að stofna með sér félags-
samtök. Þá hafa breytingar ut-
an Spánar einnig haft sin áhrif.
Einræðisstjornirnar i Portúgal og
i Grikklandi eru loks úr sögunni,
Spánn er einangraður og valdhaf-
ar landsins undir pressu frá
stjórnum annarra Evrópurikja.
Þessi þróun hefur haft marg-
visl. áhrif á Spáni. Annars vegar
eru öfgahóparnir — fólk, sem vill
viðhalda núverandi einræðis-
stjórnarháttum. Ýmist eru þessir
aðilar þeir, sem nú sitja að völd-
um og vilja halda þeim, eða öfl,
sem vilja yfirtaka völdin án þess
aðbreyta eðli þeirra. Hinir siðar-
nefndu óska að visu eftir vissum
breytingum á stjórnskipun i land-
inu, en þó aðeins þannig, að kerf-
inu — einræðisstjórnarfyrir-
komulaginu —verði ekki breytt i
sjálfu sér heldur aðeins gerðar
málamyndabreytingar, sem hægt
væri að nota til þess að geta sagt,
að á Spáni hafi nú orðið bylting til
hins betra. Megintakmark þess-
ara afla er að fá Juan Carlos til-
nefndan sem eftirmann Francos.
Á hinn bóginn eru svo öfl, sem
vilja vinna að raunverulegum
breytingum á stjórnarháttum á
Spáni i lýðræðisátt. Þeir vilja
leggja endanlega að velli það
kerfi, sem á sinum tima var kom-
ið á gegn vilja þjóðarinnar.
Fyrrnefndu hóparnir geta ekki
reiknað með stuðningi frá neinum
þeim, sem við hljótum að vilja
taka tillit til — samtökum spán-
verskrar alþýðu og verkafólks.
Þeir hafa þraukað af gamaldags
fasisma, sem aðeins gat haldið á-
fram að vera til i þvi andrúms-
lofti,sem skapaðist eftir borgara-
styrjöldina og sigur einræðisafl-
anna. Sú lausn, sem núverándi
valdhafar gcra tillögu um, byggir
á þvi, að þeir hafi áfram öll völd
yfir rikiskerfinu og stjórnsýslu-
stofnunum svo og öllum þýðing-
armestu stofnunum þjóðfélags-
ins.
Þessir menn viðurkenna það
sjálfir, að þeir hafi ekki við nein-
ar pólitiskar hugmyndir að styðj-
ast, eigi ekki umtalsverðan
stuðning meðal almennings og
ekki heldur neina framtiðarsýn
um samfélag, þar sem allar
stjórnmálaskoðanir geti lifað i
sátt og samlyndi. Jafnframt er
þessi „pólitiska frelsun” þeirra
aðeins skýjaborg. Hið opinbera
verkalýðssamband, skipulag
þjóðþingsins, miðstjórnun valds-
ins og önnur grundvallaratriði
fasismans, sem eru undirstöður
núverandi samfélagskerfis á
Spáni, gera það ómögulegt að
breyta kerfinu innan þess eigin
ramma.
Þessi úttekt á ástandinu leiðir
til niðurstöðu, sem sagan stað-
festir og nýlega hefur verið end-
urtekin i Portúgal og i Grikk-
landi. Hún sýnir, að eina leiðin út
úr núverandi ástandi er að kveðja
fortiðina með öllu og hefja nýja
sókn i átt til lýðræðis, sem veitir
tækifæri til að gera áæltun um
uppbyggingu samfélagsins, end-
urnýjun borgaralegra réttinda og
gerðar stjórnmálakerfis, sem
endurspeglar vilja þjóðarinnar.
Ýmis öfl á Spáni eru fylgjandi
lýðraÆislegri lausn mála i þess-
um anda. Þessi öfl vinna nú sam-
an, en markmið þeirra og til-
gangur eru þó ólik. Hinn sósial-
Iski verkamannaflokkur Spánar
(PSOE), sem er fulltrúi fyrir
verkamannastéttina og mikinn
meirihluta af núverandi stjórnar-
andstöðu i landinu, hefur barist
og berst fyrir þvi að veita spönsku
verkafólki tækifæri til þess að
hegða sér i kapitalisku þjóðfélagi
i samræmi við kröfur tímans.
Flokkurinn er þeirrar skoðunar
að baráttan fyrir samstarfi
sósialskrar hreyfingar á Spáni,
valdataka samtaka fólksins, upp-
fylling á kröfum verkafólks,
myndun sameiginlegs vettvangs
allra Frankóandstæðinga, i stuttu
máli sagtf fullnæging þeirra
þarfa, sem allir Spánverjar eiga
sameiginlegar — allt þetta krefj-
istþess,aðvöldin séu fengin þjóð-
inni i hendur.
PSOE mun berjast fyrir þvi að
fá stuðning við þessar hugmynd-
ir. Við reiknum fastlega með þvi
að fá stuðning við stefnu okkar' —
ekki aðeinsmeðal skoðanabræðra
okkar á Spáni heldur einnig með-
al sósialista i öllum löndum.
Kröfur þær, sem Hinn sósialski
verkamannaflokkur Spánar gerir
til þeirrar rikisstjórnar, sem nú
ætti að taka við stjórn landsins og
leiða það i átt til lýðræðis, eru
þessar:
1. Að allir þeir, sem fangelsaðir
hafa verið vegna starfa að stjórn-
málum eða verkalýðsmálum,
verði látnir lausir.
2. Að öll boð og bönn gagnvart
starfsemi frjálsra verkalýðsfé-
laga verði afnumin og félögunum
verði aftur fengin þau réttindi,
sem frá þeim voru tekin.
3. Stofnanir, sem hafa haft það
meginhlutverk að kúga landslýð-
inn, verði lagðar niður.
4. Viðurkenning og verndun á
lýðræðislegu frelsi: — frelsi
stjórnmálaflokka til að starfa —
félagafrelsi og málfrelsi — verk-
fallsrétti og skoðanafrelsi.
5. Að stjórnmálafélög og verka-
lýðsfélög, sem kúguð hafa verið
af einræðisstjórninni, fái eignir
sinar aftur.
6. Kosningar verði ákveðnar
innan eins árs þannig að þjóðin
geti látið vilja sinn i ljós.
7. Viðurkenning á réttindum
þjóðanna á tberiuskaga sem
grundvallaratriði i væntanlegri
stjórnarskrá landsins (þ.e.a.s. á
réttindum katalóniumanna,
baska, og annarra þjóða og þjóð-
arbrota á Spáni).
8. Launahækkanir til þess að
auka kaupgetu spánsks verka-
fólks.
9. Styrkja stjórn á efnahagslifi
landsins til þess að hindra fjár-
magsfiótta burtu úr landinu og
önnur tilræði við efnahag lands-
ins.
Miðvikudagur 9. apríl 1975.
o