Alþýðublaðið - 18.09.1975, Blaðsíða 5

væði án sjálfstjórnar
svæði portúgalska rikisins.
Sömu skilgreiningu hafa Danir
einnig notað varðandi yfirráð
sin i Færeyjum og á Grænlandi.
En hvort sem tiltekin þjóð
hefur verið skilgreind i lögum,
sem nýlenda eða landssvæði er
staðreyndin sú i báðum til-
vikum, að viðkomandi þjóð
hefur ekki sjálfstjórn. Eins og
áður en vikið að er sú skoðun
almennt rikjandi, að sjálfstjórn
þjóðar sé sterksta aflið
til athafna og menningar.Þessi
stefna hefur til dæmis hlotið
almenna viðurkenningu á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna. Að
visu hafa gömlu nýlenduveldin,
svo sem Bretland, Frakkland,
Belgia, Holland, Spánn og að
sjálfsögðu Portúgal fram að
þessu, haldið uppi einskonar
réttlætingarþófi i nýlendumál-
um.Bandarikin og Suður-Afrika
hafa einnig haft sérstöðu i þess-
um málum þótt þar sé að visu ó-
liku saman að jafna.
Við Islendingar höfum
reyndar stutt sjálfstjórnarbar-
áttu fjariægra þjóða, en öll
þessi barátta hlýtur að leiða
hugann að þeim þjóðum
sem næst okkur búa en njóta
ekki sjálfsstjórnar. Nú hlýtur
það að vera réttur hverrar
þjóðar að fá að vera undir stjórn
annars rikis.Ef sú er raunin um
okkar nálægustu þjóðir, Græn-
lendinga og Færeyinga, þá er
það þeirra mál. Ekki skal það
heldur dregið i efa að Danir hafi
lagt sig fram við að byggja upp
efnahagslif þessara þjóða. Á
hinn bóginn hlýtur reynsla
okkar Islendinga af eigin sjálf-
sjæði að undirstrika þá grund-
vallarskoðun, að menningu og
þjóðfélagsþróun hverrar þjóðar
sé best borgið þegar þegnarnir
sjálfir fá að ráða málum sinum
og örlögum.
Frá Grænlandi
andaríska þinginu
opnasölu til Tyrklands
Egyptar
og ísraels-
menn fá
samskonar
vopn
Ákveðið hefur verið að
SadatEgyptalandsforseti fari i
opinbera heimsókn til Banda-
rikjanna i næsta mánuði. For-
setinn hefur ekki farið dult
með að hann ætlar að fara
fram á það við stjórn Banda-
rikjanna að hún selji Egyptum
vopn, ef til vill samskonar
vopn og Israelsmenn hafa
beðið um.
Sovétrikin hafa til þessa selt
Egyptum öll þau vopn, sem
þeir þurftu á að halda, en ein-
hverra hluta vegna hefur
sambandið milli rikjanna
dofnað i seinni tið og viðskipti
sömuleiðis.
Kýpurdeilan hefur nú staðið
nokkurn tima og hefur margt ver-
ið gert til þess að leysa hana og
hafa áhrif á gang málanna. Málið
var m.a. rætt nokkuð á Oryggis-
ráðstefnunni i Helsinki og strax á
fyrsta fundi Allsherjarþingsins i
fyrradag kom málið á dagskrá.
Ýmsirhalda þvi fram að deilan
hafi komist i sjálfheldu vegna
þess að Bandarikin settu af-
greiðslubann á vopnasölu til
Tyrklands og þar á meðal á
vopnabirgðir, sem Tyrkir höfðu
þegar greitt. Ford forseti hefur
lagt á það mikla áherslu að bann-
inu verði aflétt en sá róður hefur
reynst honum harla þungur. I
öldungadeildinni fór frumvarp
SKEYTI
Marijuana brennur
Stjórnvöld á norðurhluta
Súmötru hafa látið brenna upp
um 2.000 plöntur af marijuana,
sem er stærsta magn af þessari
ólöglegu plöntu, sem fundist
hefur i Indónesiu- Eigandinn
hefur ekki enn fundist.
Leynilögregla
skotin
Háttsettur maður i leynilög-
reglu Argentinu var i gær skot-
inn til bana af hópi byltingar-
sinnaðra vinstri manna.
forsetans um að banninu yrði af-
létt, naumlega i gegn og var það
samþykkt 31. júli með 47 atkvæð-
um gegn 46. Siðan hefur frum-
varpið verið til umræðu i
utanrikismálanefnd fulltrúa-
deildarinnar en þar var sam-
þykkt i gær með 20 atkvæðum
gegn 9að leggja frumvarpið fram
i deildinni. Áður en atkvæða-
greiðsla fór fram i nefndinni hélt
Ford forseti ræðu og lagði hart að
þingmönnum að greiða atkvæði
með frumvarpinu. Þá ræddi að-
stoðarutanrikisráðherra, Joseph
Sisco um málið og lagði til að
nefndin samþykkti það, ekki sist
á þeim forsendum að aflétting
bannsins gæti orðið til þess að
leysa Kýpurdeiluna.
Nýr jarðskjálfti
I gær varð nýr jarðskjálfti i
borginni Hani i Tyrklandi og
hrundu þá þau 80 hús, sem enn
voru uppistandandi frá þvi fyrri
jarðskjálfti varð i borginni um
siðustu helgi.
Vopnasölubannið
Vopnasölubann Bandarikanna á
Tyrklandi gekk i gildi i febrúar
á þessu ári. Bannið var sett á til
að mótmæla þvi að Tyrkir hefðu
notað bandarisk vopn, til þess
að gera innrás á Kýpur. Tyrkir
hafa mótmælt þvi að svo sé.
Rödd jafnaðarstefnunnar
alþýðu
hlKmfii
Niðurstaðan
Það verður ekki sagt um núverandi rikis-
stjórn, að hún hafi ekki sterkan þingmeirihluta.
En eru stjórnarstörf hennar i samræmi við það?
Það verður ekki séð.
Það, sem einkennt hefur starfstimabil rikis-
stjórnarinnar, er almennt stjórnleysi. Alþingi
verður þess vart. Almenningur i landinu verður
þess var. Jafnvel stuðningsmenn stjórnarinnar
komast ekki hjá þvi að veita þvi athygli. Þrátt
fyrir mikinn þingstyrk rikisstjórnarinnar er hún
ekki sterk stjórn. Hún nýtur ekki trausts þjóðar-
innar og rikisstjórn, sem ekki gerir það er ekki
sterk stjórn, þótt hún kunni að hafa mikinn þing-
styrk á bak við sig.
Það er enginn vafi á þvi, að þegar rikisstjórn
Geirs Hallgrimssonar var mynduð vonaðist
þjóðin eftir þvi, að óreiðutimabilinu, sem var
einkenni rikisstjórnar Ólafs Jóhannessonar,
væri lokið. Almenningur i landinu hafði látið i
ljós almennt vantraust á þá stjórnarstefnu ring-
ulreiðar og glundroða, sem einkenndi þau þrjú
ár, sem Framsóknarflokknum hafði tekist að
halda stjórnarforystu i landinu. Rikisstjórn
Ólafs Jóhannessonar hafði beðið afhroð og menn
töldu, að það vantraust á þá rikisstjórn, sem
fram hafði komið i úrslitum kosninganna sið-
ustu, hlyti að hafa verið það ótvirætt, að fólk
þyrfti ekki að hafa áhyggjur af, að slikt stjórn-
arfar þyrfti að endurtaka sig. En hver hefur
orðið raunin á? Svo veik, sem rikisstjórn Ólafs
Jóhannessonar var, þá virðist núverandi sam-
steypustjórn Sjálfstæðisflokksins og Framsókn-
ar vera ennþá veikari. Ástandið á Islandi nú er
ósköp svipað og i þeim nágrannalöndunum, þar
sem minnihlutastjórnir sitja við völd. Þess gæt-
ir ekki i islensku stjórnarfari, að við völd I land-
inu sitji stjórn, sem styðjist við sterkari þing-
meirihluta en nokkur sú stjórn, sem völdum hef-
ur ráðið á Islandi siðustu áratugi.
Hve margt hefði ekki verið hægt að gera með
jafn sterkri þingræðisstjórn og nú situr i land-
inu? Að visu er stjórnin þvi marki brennd, að að
henni standa þeir stjórnmálaflokkar, sem eru
málsvarar auðhyggjuaflanna i landinu. En
hvaða tækifæri hafði sú stjórn ekki þrátt fyrir
það? Aðeins ef hún hafði viljann, þá var verka-
lýðshreyfingin þrátt fyrir allt reiðubúin til þess
að gera tilraun til þess að starfa með henni að
sameiginlegri lausn vandamála þjóðarinnar.
Rikisstjórnin þurfti ekki annað, en að sanna
verkalýðshreyfingunni, að hún vildi samvinnu
og samstarf. Þá var verkalýðshreyfingin reiðu-
búin til þess að sýna henni umburðarlyndi,
traust og trúnað. Þá var verkalýðshreyfingin
reiðubúin til þess að rétta fram sáttahönd til rik-
isstjórnarinnar og segja: Eigum við ekki að
reyna að leysa vandamál þjóðarinnar i bróð-
erni?
En rikisstjórnin virti samvinnutilboð verka-
lýðshreyfingarinnar að vettugi. Hún þóttist ekki
þurfa á hennar liðsinni að halda. Hún þóttist
geta allt saman sjálf. Og hver er árangurinn?
Skortur á gagnkvæmu trausti. Skortur á sam-\
vinnuvilja. Sannfæring launafólks i landinu um,
að það nái ekki rétti sinum nema þvi aðeins, að
rikisstjórn ihaldsaflanna viki frá. Sú er niður-
staðan af stjórnarsamstarfi Sjálfstæðisflokksins
og Framsóknar.
Fimmtudagur 18. september 1975.
o