Alþýðublaðið - 22.10.1975, Qupperneq 3

Stefnuljós
Helgi Skúli Kjartansson skrifar
Lög um fjár-
mál flokkanna
Okkur vantar lög um stjórnmálaflokka.
Við þá lagasmið þarf að hugsa út i ótal
álitamál. A stjórnmálaflokkur að uppfylla
einhver viss skilyrði um lýðræðislegt
skipulag (jafnvel prófkjör) til að eiga rétt
á uppbótarþingsætum og opinberum
stuðningi? Eiga stjórnmálaflokkar sem
ekki eiga mann á þingi (t.d. nýir flokkar)
að fá einhver réttindi, svo sem blaða-
styrk? Þannig má lengi spyrja. En aðal-
atriðið er tvimælalaust að sett verði lög
um fjárreiður stjórnmálaflokkanna.
1 fyrsta lagi er nauðsynlegt að skylda
flokkana til að gera þar til kvöddum
embættismanni fulla grein fyrir öllum
tekjum sinumog gjöldum, þar með taldar
tekjur og gjöld kosningasjóða og fyrir-
tækja á vegum flokkanna. Þetta er nauö-
synlegt, þó ekki væri vegna annars en
skatteftirlits, það er opinbert leyndarmál
að framlög fyrirtækja og atvinnurekenda
til flokksþarfa eru iðulega dulbúin sem
rekstrarútgjöld. Einnig myndi slikt eftir-
lit auðvelda mjög aðhald i mútu- og fyrir-
greiðslumálum, og það ætti að geta tryggt
að hreinar linur séu milli fjármála flokk-
anna og einkafjárhags flokksmanna.
Þetta bókhald getur ekki verið neitt
trúnaðarmál, heldur verður það að vera
opið fjölmiðlum. öðrum kosti er engin
trygging fyrir þvi að viðkomandi embætti
ræki eftirlitið af tilhlýðilegum strangleik.
Jafnvel er hætt við að samtrygging flokk-
anna drægi nokkuð bitið úr eftirliti fjöl-
miðlanna, en það væri þó miklu betra en
ekkert.
En ef menn vilja pukrast með gjafir
sinar til stjórnmálastarfsemi? Hverjir
þyrftu á slikri leynd að halda? Ekki al-
menningur, þvi venjulegt fólk fer varla að
gefa til annarra flokka en þeirra sem það
er skráð i eða hefur önnur opinber tengsl
við (t.d. með þátttöku i prófkjöri). Ekki
þeir einstaklingar sem borga að staðaldri
hluta launa sinna til flokksþarfa (a.m.k. i
Alþýðuflokknum og Alþýðubandalaginu),
þvi að þeir eru opinberir framámenn i
flokkunum. Nei, það væru ekki aðrir en
atvinnurekendur og fésýslumenn, sem
greiða umtalsverðar upphæðir til flokk-
anna i þvi skyni að hafa áhrif, eða til þess
að firra sig vanþóknun valdhafanna i
stjórnarráði, bæjarstjórn, banka o.s.frv.
Slíkar greiðslur eru sjálfsagt óað-
skiljanlegur hluti okkar stjórnmálalifs,
meðan fjárhagur ræður miklu um gengi
stjórnmálaflokkanna og fjárráðum þegn-
anna er stórkostlega misskipt. En lýðræði
á helzt að felast i þvi að telja atkvæði, ekki
krónur, og þvi verður að telja þessar fjár-
gjafir peningamanna ólýðræðislega
meinsemd i stjórnmálalifi okkar, mein-
semd sem kannski er ólæknandi að svo
stöddu, en samt ástæðulaust að ýta undir
hana að nauðsynjalausu. Það er lág-
markskrafa almennings að fá að vita um
þessar gjafir, þvi að þær eru stjórnmála-
athafnir sem koma öllum við, og þær
veita lika gagnlegar upplýsingar um eðli
flokkanna sem þær þiggja.
i öðru lagiþarf að setja lög um f járöflun
stjórnmálaflokkanna.
Eðlilegt er að áskilja að gjafir til flokk-
anna og tengdrar starfsemi séu frá ein-
staklingum, þ.e.a.s. að eigendur fyrir-
tækja leggi ekki fram fé i þeirra nafni
heldur sinu eigin. Pólitisk framlög eru
þeirra einkamál á sama hátt og hver önn-
ur heimilisútgjöld.
En er rétt að örva og verðlauna framlög
til flokkanna með þvi að gera þau skatt-
frjáls? (Setja þau þannig i sama flokk og
gjafir til liknarmála.)
Vissulega er ástæða til að flokkarnir
hafi tök á að afla f jár til starfsemi sinnar.
A hinn bóginn má ekki magna að óþörfu
þá meinsemd sem fyrr er lýst, að fylgi
fárra peningamahna ráði miklu um gengi
flokkanna. Þvi er eðlilegt að framlög til
stjórnmálastarfsemi (þar með talin ár-
gjöld flokksfélaga) séu frádráttarbær til
skatts að einhverju lágu marki, tvenn
daglaun verkamanns eða svo, en það sé
skattskylt sem umfram er. Slikt skatt-
frelsi myndi engu breyta fyrir stórfisk-
ana, en muna nokkru fyrir almenning.
Með þessu væri nokkuð gengið á hlut
liknarfélaganna, en það mætti bæta þeim
með þvi að láta þau sitja ein að happ-
drættisleyfunum. Happdrætti stjórnmála-
flokkanna eru hvort sem er fyrst og
fremst leið til að gera gjafir nafnlausar.
Vandamál i þessu sambandi eru dulin
framlög, t.d. óeðlilega lág húsaleiga,
sjálfboðavinna sem menn fá leyfi til að
leggja fram i vinnutimanum o.s.frv. Það
verður aldrei einfalt að setja undir öll göt,
en einhver hluti slikra brota ætti að kom-
ast upp og vera þá miskunnarlaust refsi-
verður eins og hvert annað bókhalds-
svindl.
í þriðja lagi þarf að móta stefnu um
opinberan stuðning við stjórnmálastarf-
semina, en það ræði ég ekki frekar að
sinni.
• •
f re tt aþraðu rinn
Dagsími til kl. 20: 81866
Kvöldsími 81976
Afpantar
þú ekki?
Ert þú einn þeirra, sem afpant-
ar ekki flugfar, ef þú af einhverj-
um ástæðum verður að fresta
ferðalagi? Þá kemur þú öðrum i
mikinn vanda, — þvi það er að
sögn flugfélaganna algengt, þeg-
ar fullbókað er i tilteknar flug-
ferðir að margir séu á biðlista,
sem gætu notfært sér það, ef sá
afpantar timanlega, sem hættir
við að fara.
Þetta veldur að sjálfsögðu
tekjutapi hjá flugfélögunum og ó-
mældum vandræðum fyrir þá,
sem ella hefðu komizt með, og af
þvi tilefni vilja Flugleiðir itreka
það, og hafa reyndar gefið út sér-
stakt áminningarkort af þvi til-
efni, að menn afpanti timanlega,
ef þeir forfallast.
Söfnunar-
náttúran í
allsherjarfélag
Það eru vart til þeir hlutir i
heiminum, sem menn safna ekki
— og i nægtarþjóðfélagi nútimans
er söfnunarnáttúra fólks orðin
tómstundastarf i rikum mæli.
Safnarar stofna siðan með sér fé-
lög, félögin sambönd og sam-
böndin taka þátt i alþjóðasam-
starfi, svo sem okkur eru kunn
dæmi um hérlendis, — þ.e. fri-
merkjasafnarar, myntsafnarar
o.s.frv.
Nú hafa ýmsir safnarar ákveð-
ið að stofna eitt allsherjarfélag
safnara á Islandi, og hefur stofn-
fundur þessa nýja félags verið á-
kveðinn 1. nóvember nk. i kaffi-
teriunni i Glæsibæ kl. 20:30. Auk
þess verða upplýsingar um þetta
fyrirhugaða félag veittar i simum
85270 hjá Andrési Valberg, og
83200 hjá Sverri Sch. Thorsteins-
son.
Dagsbrún segir
upp samningum
A félagsfundi i Verkamannafé-
laginu Dagsbrún sl. sunnudag var
ákveðið að verða við tilmælum
miðstjórnar ASt og segja upp öll-
um gildandi kjarasamningum fé-
lagsins við atvinnurekendur með
tilskildum fyrirvara.
Frummynd Sigurjóns olatsson-
ar af minnisvarða um Inga T.
Lárusson, tónskáld.
Minnisvarði
um Inga T.
Samþykkt hefur verið að reisa
minnisvarða um Inga T. Lárus-
son, sem er ástkærasta tónskáld
Austfirðinga, og eins hugljúfasta
tónskáld, sem Islendingar hafa
eignast. Samþykkt hefur verið að
setja minnisvarðann upp á
Seyðisfirði, heimabæ Inga T.
Lárussonar, og mun minnisvarð-
anum ætlaður staður á lóð Út-
vegsbankans eða Seyðisfjarðar-
kirkju, þar sem umhverfis þessar
tvær byggingar eru fagrir skrúð-
garðar, og er i ráði að gera þá að
útivistarsvæði Seyðfirðinga i
framtiðinni. Eru það átthagafé-
lög Austfirðinga viðs vegar um
landið, sem hafa hrundið þessari
hugmynd i framkvæmd. Sigur-
jóni Ólafssyni, myndhöggvara,
var falið að gera myndhluta varð-
ans og þess jafnframt oskað að
hann yrði fremur táknrænn, en að
gerð yrði myndastytta af Inga T.
Lárussyni, og samþykkti nefnd
átthagafélaganna, að óska eftir
þvi við listamanninn, að leggja til
grundvallar við gerð myndarinn-
ar kvæði Þorsteins Valdimars-
sonar frá Teigi um Inga Lár.
Listamaðurinn hefur gert
frummynd þá úr tré, sem myndin
sýnir, og hefur nefndin samþykkt
hana, og vinnur myndhöggvarinn
nú að stækkun myndarinnar, en
hún á að vera um þrir metrar á
hæð og gerð úr járni. Slðan verður
myndinni komið fyrir á tveggja
metra háum steinstöpli, og á hon-
um verður komið fyrir plötu með
nafni Inga, ljóði Þorsteins og
hverjir eru gefendur varðans.
Áætlað er að varðinn verði full-
gerðurd næsta ári, en þá eru liðin
30 ár frá dauða tónskáldsins.
Töluvert fé hefur safnast upp i
kostnað við gerð myndarinnar, en
til að endar nái saman, vantar þó
enn töluvert, og i þvi sambandi
taka nefndarmenn við fjárfram-
lögum frá þeim, sem vilja heiðra
minningu hins mikla tónskálds.
Nefndarmenn þeir, sem við fram-
lögunum taka, eru þessir:
Anton Nikulásson, Sörlaskjóli
88, frá Vopnfirðingafélaginu, s.
12701, Brynjólfur Ingólfsson,
Smáraílöt 13, frá Austfirð-
ingafél. s. 40204, Elisabet Sveins-
dóttir, Grenigrund 10, frá Borg-
firðingafél. s. 42419, Eyþór Ein-
arsson, Bólstaðarhlið 66, frá
Norðfirðingafél. s. 30557, Guð-
mundur Magnússon, Heiðargerði
59, frá Fél. Eskfirðinga og Reyð-
firðinga s. 32752, Halldóra Sigfús-
dóttir, Flókagötu 27, frd Fél.
austf. kvenna s. 13737, Þórarinn
Þórarinsson, Skaftahlið 10, frá
Atthagasamt. Héraðsm. s. 21391.
Stuðningur
við kvenna-
fríið og
hópferðir á
útifundinn
Mikill áhugi er á kvennafriinu
svo kallaða um allt land, og viðast
hvar er búið að skipuleggja að-
gerðir til stuðnings þessu bar-
áttumáli kvenna.
Alþýðublaðinu bárust þær
fregnir frá kvennafrisnefnd á
Akranesi, að búið sé að skipu-
leggja hópferð með Akraborg, frá
Akranesi kl. 11.00 á föstudags-
morgun og munu konur ætla að
fjölmenna á útifundinn i Reykja-
vik. Verða flutt ávörp um borð i
ferjunni á leiðinni frá Akranesi og
jafnframt fyrirhugaður fjölda-
söngur.
Heimleiðis verður svo haldið
klukkan 19.00 að kvöldi dags, og
verður opið hús i félagsheimilinu
Röst á Akranesi, en það hús er i
eigu Alþýðuflokksfélaganna á
Akranesi.Þarverður boðið upp á
kaffi og meðlæti, sem að sjálf-
sögðu verður framreitt af karl-
mönnum á staðnum. Einnig verð-
ur þar kvöldvaka með gamanefni
og ávörpum.
Hansina Stefánsdóttir á Selfossi
hafði samband við Alþýðublaðið
og tjáði okkur, að búið væri að
skipuleggja hjá þeim fund i sam-
bandi við kvennafriið.
Boðað er til fundar i Selfossbiói
og hefst fundurinn kl. 11.30 fyrir
hádegi. A fundinum verða flutt á-
vörp og leikþættir. Að fundinum
loknum verða skipulagðar sæta-
ferðir til Reykjavikur, til þátttöku
i útifundinum, sem haldinn verð-
ur i sambandi við kvennafridag-
inn.
Er heim kemur að kvöldi, verð-
ur opið hús i Tryggvaskála, þar
sem boðið verður upp á veitingar
og skemmtiatriði, sem verða i
umsjá karlmanna, eins og vera
ber á þessum degi.
Hansina tjáði okkur, að mjög
almenn þátttaka yrði i þessum
aðgerðum. Til dæmis mundi öll
vinna leggjast niður hjá Mjólkur-
búi Flóamanna, Landsimanum,
Kaupfélaginu Höfn og fleirum.
A Kjördæmisþingi Alþýðu-
flokksins, sem haldið var i
Reykjavik 11. og 12. október sl.
fluttu þær Helga Einarsdóttir,
Kristin Guðmundsdóttir, Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir og Þórunn
Valdimarsdóttir eftirfarandi til-
lögu, sem samþykkt var sam-
hl jóða:
Annað Kjördæmisþing Alþýðu-
flokksins i Reykjavik lýsir
ánægju sinni með framkomna
hugmynd Sameinuðu þjóðanna
um kvennafri og styður eindregið
samþykkt kvennaársráðstefn-
unnar á Loftleiðum i vor um al-
mennan fridag islenzkra kvenna
á degi Sameinuðu þjóðanna 24.
október nk.
Haidinn var félagsfundur i fé-
lagi hárgreiðslu- og hárskera-
nema, þriðjudaginn 14. október
1975. Eitt aðalefni fundarins voru
umræður um kvennafri þann 24.
október 1975. Komust fundar-
menn að þeirri niðurstöðu að
skora á kvenþjóðina að mæta ekki
til vinnu né notfæra sér þá þjón-
ustu aö hárgreiðslustofur skulu
vera opnar þann dag.
Stjórn og trúnaðarmannaráð
Flugfreyjufélags tslands lýsir yf-
ir fullum stuðningi við baráttuað-
gerðir islenzkra kvenna á degi
Sameinuðu þjóðanna, kvennafri-
daginn 24. október 1975.
Hvetjum við alla félagsmenn
vora, sem heima eru, að sýna
stuðning sinn i verki, og fjöl-
menna á útifundinn á Lækjartorgi
þann dag.
Eftirfarandi ályktun var gerð á
stjórnarfundi Sambands ungra
Sjálfstæðismanna mánudaginn
13. október.
Stjórn Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna styður kvennafrfið
24.október nk. á grundvelii þeirra
jafnréttishugmynda, sem að baki
liggja. Stjórn sambandsins hvet-
ur islenzkar konur eindregið til að
sýna samstöðu og leggja niður
störf á degi Sameinuðu þjóðanna,
hvort sem þær starfa i atvinnulif-
inu eða á heimilunum.
Eftirfarandi ályktun var sam-
þykkt á fundi i jafnréttisnefnd
Kópavogs 18. okt.
Jafnréttisnefnd Kópavogs lýsir
yfirfullum stuðningi við aðgerðir
kvenna i kjarabaráttu þeirra 24.
okt. nk. og tekur um leið undir
kjörorð kvennaársins s.þ. jafn-
rétti, þróun og frið.
Konur úr öllum stéttum standa
saman þennan dag og leggja nið-
ur vinnu til að vekja athygli á þvi
misrétti, sem þær eiga við að búa
og til að krefjast úrbóta.
Augljósaster misréttið á hinum
almenna vinnumarkaði. Þar er
vinna karla metin til hærri launa
en vinna kvenna, enda eru konur
fjölmennasti láglaunahópur
landsins.
Nefndin fagnar samstöðu
kvenna og hvetur Kópavogsbúa
til að leggja baráttu þeirra leið,
konur með þvi að taka sér fri og
fjölmenna á útifundinn á Lækjar-
torgi og karla með þvi að sjá um
börn og bú þennan dag.
o
Alþýðublaðið
Miðvikudagur 22. október