Alþýðublaðið - 01.06.1976, Qupperneq 7

bía^lð1 Þriöjudagur 1. júní 1976
SlAVARSÍDAN 7
Reynir Hugason verkfræðingur bendir okkur á
uggvænlegar staðreyndir, sem gætu kippt fót-
unum undan íslenzku efnahagslífi
Gert hefur veriö ráö fyrir aö 3
ára nýliöar sem koma í stofninn
1976-78 veröi 220 millj. á hverju
ári, en þaö er jafnt og meöaltal
þriggja ára nýliöa I stofninum á
hverju ári undanfarin 20 ár.
Jafnframt hefur veriö reiknuö
út önnur veiöispá, þar san gert
hefur veriö ráö fyrir aö árgang-
arnir hafi veriö einungis 140
millj. fiska hver um sig, en þaö
er lægsta staöfest tala 3 ára
fisks í stofninum á timabilinu
1952-1970.
Niöurstööur reikninganna
sýna aö vænta megi eftirfarandi
veiöi i þús. tonna:
(m.v. 3ára fiskur = 220 millj. á ári)
(m.v. 3 ára fiskur = 140 millj. á ári)
Stærö hrygninga-stofnsins i
þús. tonna þessi þrjú ár verður
þá sem hér segir:
afrakstri á hvern einstakling, en
þá er afraksturinn 2 kiló á ein-
stakling. Meöal afraksturinn á
hvern einstakling sem bætist i
stofninn er hins vegar nú um 1,6
kiló, en það er vegna þeirrar
venju, sem nú gildir aö veiöa
mikiö 3 og 4 ára fisk.
Taliö er aö um 18% af hverj-
um árgangi fari forgörðum af
náttúrlegum Orsökum á hverju
ári þ.e. deyi. Þetta svarar til
dánartöiu F = 0,2, en talan e=
2.7182 hafin i veldi 4- 0,2 er
einmitt 18% eöa 0,18. Fiskveiði-
dánarstuöull er lika veldisvisir
af tölunni e, og ef reikna skal
1976 1977 1978
359 355 352
349 309 274
þaö þýöir aö um 30% af stofii-
inum mun deyja eöa vera veidd-
ur á árinu. Ef fiskveiöidánar-
stuðullinn er oröinn 1,05 mót-
svara þvi aö 71% af árganginum
ferst á árinu. Þetta eru hrika-
legar tölur en þær eru þó
sannar.
Nýjar
aðferðir
Auk hinna stæröfræöilegu
aðferöa (VPA) viö aö mæla
stærð einstakra árganga er frá
og meö árinu 1970 farið aö.nota
svokallaöar núllgrúppu rann-
sóknir eða seiöarannsóknir.
Seiöarannsóknir hafa ekki enn
verið viöurkenndar aö fullu I út-
reikningum alþjóöa Hafrann-
sóknaráðsins en vonast er til aö
þaö muni veröa innan tiöar. 1
skýrslu Hafrannsókn.ráösins er
eins og áöur segir notazt viö
stofnstærðar tölur fyrir ár-
gangana 1972 og yngri, sem eru
meöaltal sföastliðinna 20 ára
þ.e. 220 millj. 3 ára fiskar eru
taldir koma inn i stofninn á
hverju ári. Seiðarannsóknir
benda hins vegar til þess aö
fjöldi 3 ára fiska, þ.e. stæröir
árganganna áriö 1970-1975 viö 3
ára aldur veröi sem hér segir:
1973 1974 1975
(1976) 180 þús. (1977) 217 þús. (1978) 155 þús.
Þaö er vert aö taka þaö fram stæröir árganga á milli ára og
aö matið á stærö hrygninga- vi° vitum að i einhverjum ár-
stofnsins er óháð þvi hve stórir 3
ára árgangarnir sem koma inn i ________________________________
veiðina 1976-78 eru taldir vera,
þviþessir nýliðar koma ekki inn
I hrygningastofn þorsksins þau 1970 1971 1972
ár. _______________________________
342 millj. 110 millj. 30 millj. 464 millj. 21 millj. 51 millj.
Of hár
dánarstuðll
1. janúar |979
Sama sókn og áriö 1975 F= 1.05
300-
200-
Stofnþungi 230þús. tonn+3 ána fiskur
Hrygningarstofn 174 þús. tonn
ArsveiAi 126 þús. tonn + 3 ára fiskur
Seiöarannsóknir Fremur óvissar tölur
Fiskveiðidánarstuöull er nú
allt of hár og langt yfir- þvi
marki sem nauðsynlegt er til
þess að ná mesta afrakstri á
hvern nýliöa sem kemur inn i
stofninn. Ef fiskveiöidánarstuö-
ullinn væri minnkaöur niöur i
F = 0,6 (en hann er nú 1,5) þá
mundi afli á sóknareiningu
smám saman tvöfaldast og þaö
mundi auk þess gera þaö mögu-
legt aö hrygningastofninn gæti
allt aö þvi þrefaldazt þó aö
afrakstur á hvern nýliöa I stofn-
inum mundi aöeins vaxa um
1%.
IRiÚj.mY
fi< k.
400-
200-
1. janúar 1980.
Samasókn og áriö 1975 F= 1,05
Stofnþungi 200 þús. tonn + 3 og 4 ára f iskur
Hrygningarstofn 135 þús. tonn
Arsveiði 75 þú$. tonn + 3 og 4 ára fiskur
Seiöarannsóknir Fremur óvissar tölur
Margskonar hagræöi myndi
nást meö þvi aö minnka enn
fiskveiðidánarstuöulinn niöur
fyrir 0,6. Afrakstur á hvern
nýliða I stofninum mundi
haldast óbreyttur. Heildarstofn-
stæröin og stærö hrygningar-
stofnsins mundu vaxa og hættan
á viökomubresti I stofninum
mundi minnka verulega.
Minnkun á fiskveiðidánar-
stuölinum niöur 10,4 mundi gefa
97% af mesta hugsanlega af-
rakstri á hvern nýliða sem
bætist i stofninn og þyngd
hrygningastofnsins mundi
fimmfaldast miðað við þá
stærö, sem nú er búizt viö aö
hann nái en þaö er 150 þús.
tonn.”
1975-1987. 1. jan. 1975 er stofn- 7 28,3 millj. Við þetta er einungis þvi að bæta, aö með afrakstri á hvern
stærö þorsksins talin vera sem 8 9,1 millj. nýliða sem bætist i stofninn er
hér segir: 9 3,7 millj. átt við þaö, aö ef 220millj. 3 ára
aldur: f jöldi: 10 1,4 millj. fiska bætast 1 stofninn á ári, þá
3 248,7 millj. 11 1,9 millj. skiptir verulegu máli hvenær
4 90,2 millj. 12 0,8millj. þeir eru veiddir. Hagkvæmast
5 122,5 millj. 13 0,1 millj. er a ö veiöa þá þegar þeir eru 6, 7
6 33,9millj. 14 + og 8 ára til þess aö ná hámarks
gangi er fjöldinn N viö áriö 1 þá
er fjöldinn viö upphaf ársins 2
N2 = Nc-Fn-Fj. Hér er Fn svo-
kölluð náttúrleg dár.artala =
18% og Ff er fiskveiöidánar-
stuöullinn sem rætt hefur veriö
sso mjög um hér aö framan.
Þaö er þvi einfalt aö reikna,sig
milli ára ef fiskveiðidánartalan
er þekkt. Til dæmis, er gert ráö
fyrir þvi I skýrslu alþjóöa Haf-
rannsóknaráösins aö stofnstærö
3 ára þorsks 1. jan. 1975 hafi
veriö 248,747 þús. fiskar. Ef viö
margföldum þessa tölu meö
e + 0,2 + F{ þar sem er fisk
veiöidánartala 3 ára fisks sem
nú er 0,14 þá verður e-*"0'2"5"0’14
= e"="°>34eða 248,747 xe"5"0'34 =
177.050. Talan 177.050 er þá
stofnstærö 4 ára fisks J,. jan.
1976. Fiskveiöidánartölur fyrjr
einstaka árganga voru álitnar
vera 1975 sem hér segir:
fyrir 1 árs fisk 0,00
fyrir 2 ára fisk 0,01
fyrir 3 ára fisk 0,14
fyrir 4 ára fisk 0,43
fyrir 5 ára fisk 0,50
fyrir 6 ára fisk 0,53
fyrir 7 ára fisk 0,56
fyrir 8 ára fisk 0,70
fyrir 9 ára fisk og eldri 1.05
Tii þess aö skýra enn frekar
hvaö fiskveiöidánartalan þýöir,
þá má taka sem dæmi 3 ára fisk
en hann hefur fiskveiðidánar-
töluna 0,14einsog áöur segir, en
Breytingar milli ára eru hér
allt aö 15/1. Þaö er þvi engan
veginn hægt aö segja að þessar
rannsóknir bendi til þess aö
viökoma þorsksins sé jöfn og
árviss. Komitildæmis mörgár i
röð einsog árin 1974-75er þorsk-
stofninn örugglega i mjög
mikilli hættu, sé hann það ekki
nú þegar.
Auðvelt er aö finna þunga
ákveðinna hluta stofnsins t.d.
hrygningastofnsins þar sem
bæöi heildarfjöldi fiska i sjónum
af þeim árgangi er þekktur og
einnig meðalþyngd fiska af
hverjum árgangi. Meöalþungi
fiska eftir aldri áriö 1970-1974 er
álitinn vera sem hér segir
(þorskur):
1 árs 0,22 kg ^
2 ára 0,64 kg
3 ára 1,12 kg (50 sm aö lengd)
4 ára 1,93 kg
5 ára 2,92 kg
6 ára 3,80 kg
7 ára 4,65 kg
8 ára 5,25 kg
9 ára 5,48 kg
10 ára 6.01 kg
11 ára 7,18 kg
12 ára 8,93 kg
13 ára 11,14 kg
14 ára 15,14 kg
Fiskifræðingar álita aö til
þess aö fyrirbyggja hættú á
viðkomubresti stofnsins þurfi
hrygningastofn þorsksins aö
vera 450-500 þús tonn. Eins og
viö vitum var stofninn 1. jan.
1976 um 180 þús. tonn. Þaö eitt
út af fyrir sig segir sina SQgu.
Framhald á bls. 12