Alþýðublaðið - 01.08.1976, Side 1

1976 — 57. árg.
7
SUNNUDAGSLEIDARI Sunnudagur 1. ágúst 1976.— 15B tbl. —
mun hvergi hafa verið prentaður. Þar segir hann
m.a. um þann, sem fáist við skáldskap:
„Hann fer utan við þjóðbrautir lífsins, — lifið á
enga rudda vegi fyrir fullvaxta börn. En hin annar-
legu augu hans hafa gert honum auðnina sæla. Og
hlutskipti hans er sælt, því það er hlutskipti barnsins.
Hann f riðþægir fyrir misklíð og duttlungameðbræðra
sinna, með söngvum sínum fæddum í sorg til að
gleðja. Hann er barnið á hinu mikla heimili þjóð-
félagsins, án hans myndi það heimili verða dapurt og
kalt. Hlutskipti hans er einnig að gjalda þess að hann
er barn., — Því það er hlutskipti allra barna að vera
aðeins skilin til hálf s af þeim, sem komnir eru til vits
og ára — Skáld! Þetta kynlega stóra olbogabarn
jarðarinnar, þessi litli augasteinn guðs síns, sem hef-
ur gefið honum beztu gjöf sína að vöggugjöf.
Augu hans horfa inn, blind fyrir því, sem ytra er,
alsjáandi fyrir því innra. Það er í senn lán hans og
ólán. — Hann lifir draum sinn".
Þekktasta kvæði Jóhanns Jónssonar, sem prentað
er i fleiru en einu islenzku Ijóðaúrvali, er kvæðið
„Söknuður". Þar segir hann m.a.
„Hvar hafa dagar lifs míns lit sinum glatað?
Og Ijóðin, er þutu um þitt blóð frá draumi til
draums, i
hvar urðu þau veðrinu að bráð, ó barn, er þig hugð-
ir, borið með undursamleikans
eigin þrotlausan brunn þér i brjósti!
Hvar?"
Og síðar:
,,Ö hvar? Er glatað ei glatað?
Gildir ei einu um hið liðna, hvort gróf u það ár eða
eilífð?
Unn þú mér heldur um stund, að megi ég muna,
minning, hrópandi rödd.
ó dvel!"
Þetta stórbrotna kvæði las Gunnar Eyjólf sson leik-
ari við hógláta útför Kristínar Guðmundardóttur,
ekkju Hallbjarnar Halldórssonar prentara, síðast
liðinn miðvikudag, að ósk hennar sjálfrar. Það voru
einu orðin, sem mælt voru yfir moldum einstakrar
merkiskonu. GÞG
Fyrir hálfri öld var enn við líði sú gamla hefð í
Menntaskólanum í Reykjavík, að skólaskáld skráðu
Ijóð í bók, sem nefnd var Hulda. Voru Ijóðin síðan
lesin á fundum skólafélagsins, Framtíðarinnar, en
áður hafði hún legið frammi til lestrar, og var nem-
andi valinntil þess aðgagnrýna sérhvert Ijóð á fund-
inum, er það var lesið. Urðu oft miklar og heitar um-
ræður um skáldskapinn.
I febrúar 1919 var Jóhann Jónsson skáld kjörinn
forseti Framtíðarinnar og þá um leið ritstjóri Huldu.
Um hann hef ur Halldór Laxness skrifað frábæra rit-
gerð, sem hann birti í bók sinni „Af skáldum". Þar
segir hann m.a.:
„Það getur verið manni erfitt að gera grein fyrir
vini sínum. Þegar sögunni víkur að Jóhanni skáldi
Jónssyni er það óvenju erfitt. Sérstaða hans var með
undarlegum hætti. Hann var skáld aðeins í augum
fáeinna vina, en óþekktur flestum öðrum mönnum.
Hann var mikið skáld, vera hans og vitund öll af
heimi skáldskaparins. ...,,Verk" hans, hugsmíðir eða
skáldsýnir, líktust jurt, sem blómgast og fellir blóm
sitt allt í einni svipan: að heyra hann tjá þau þau var
eins og undur í draumi, — vitund draum.annsins er
altekin kyn jablæ sem er i senn sterkari og raunhlítari
en nokkurt vökufyrirbrigði. í einn tíma höfðu þessi
verk, sem eingin verk voru, meiri áhrif á okkur nán-
ustu vini hans en nokkrar bókmenntir Og maðurinn
Jóhann Jónsson var í augum okkar sjálfur skáld-
v skapurinn holdi klæddur".
Jóhann Jónsson hefur þann árgang Huldu, sem
hann ritstýrði sem forseti Framtíðarinnar, en Hall-
dór Laxness er þá einmitt einnig í Menntaskólanum,
með inngangi, sem hann nefnir „Nokkur orð", og
HULDA