Alþýðublaðið - 07.11.1976, Qupperneq 1

asar Sunnudagur 7. nóvember — ?35. tbl, —1976 — 57. árg.
SUNNUDAGSLEIÐARI
Þjóðviljinn 40 ára
Þjóðviljinn átti nýlega 40 ára afmæli. Blaðið
minntistþess mjög myndarlega, með útgáfu margra
aukablaða, fjölbreyttra og vel gerðra. Jafnframt
var flutt í ný húsakynni og bætta starfsaðstöðu.
Fjörutíu ár eru langur timi í sögu dagblaðs á íslandi.
Enginn getur dregið í efa áhrif blaðsins á liðnum
áratugum. Þess vegna er f ull ástæða til þessað flytja
því hamingjuóskir á þessum tímamótum.
Ekki mun þó hafa farið fram hjá athugulum les-
endum, að margra grasa kenndi í af mælisblöðunum.
Merkustu viðtölin voru við Brynjólf Bjarnason og
Eðvard Sigurðsson. Brynjólfur er hreinskiptinn og
heiðarlegur, nú eins og f yrr, og dregur enga dul á, að
honum sem sönnum kommúnista f innst orðinn held-
ur þunnur þrettándinn hjá Þjóðviljanum á seinni ár-
um og hjá Alþýðubandalaginu sem flokki yfir höfuð
aðtala. Þeir, sém eru andvígir kommúnisma, kynnu
aðsegja, að um þetta sé ekki nema gott eitt að segja.
Það sýni það eitt, sem út af fyrir sig sé ánægjulegt,
að Þjóðviljinn og Alþýðubandalagið sé ekki lengur
málsvarar kommúnisma. En séu ummæli Brynjólfs
lesin með athygli, á hann alls ekki við það. Hann á
við hitt, að Þjóðviljinn sé orðinn deigur málsvari
kommúnismans og Alþýðubandalagið fylqi henti-
stef nu í stuðningi sínum við hann. Auðvitað hvarf lar
það ekki að Brynjólfi Bjarnasyni, að íslenzkir
kommúnistar geti átt annars staðar heima en i
Alþýðubandalaginu og að þeir muni þar ráða þvi,
sem þeim sýnist, þegar þeir þurfa á að halda.
Eðvard Sigurðsson kvartar yfir skorti á tengslum
og samráði milli þeirra, sem nú ritstýra Þjóðviljan-
um, og forystumanna verkalýðshreyfingarinnar.
Þarna segir einn merkasti og áhrifamesti forystu-
maður íslenzkrar verkalýðshreyf ingar umbúðalaust
og opinskátt það, sem er efst í huga leiðtoga verka-
lýðshreyfingarinnar almennt. Þjóðviljinn er löngu
orðinn málgagn þröngsýns hóps manna, sem að visu
eru ekki háskólamenn, en eru þó að reyna að líkjast
þeim og vilja láta kalla sig menntamenn.
Fjölmörg viðtalanna í afmælisblöðunum eru bæði
fróðleg og skemmtileg. En eitt einkenni hafa þessi
afmælisblöð, sem er með eindæmum ósmekklegt.
Það er viðleitnin til þess að sýna f ram á tengsl blaðs-
ins við ýmsa helztu andans manna þjóðarinnar á
siðast liðinni hálfri öld. Það er rétt sagnf ræði, að all-
ir hafa þessir menn á sinum tíma ritað í Þjóðviljann.
En hitt er sögufölsun af grófasta tagi að láta þess að
engu getið, að leiðir margra þeirra og þess málstað-
ar, sem Þjóðviljinn boðaði og boðar, skildu. Af
afmælisblöðunum verður ekki annað ráðið en að
skoðanir þær, sem þeir lýstu í Þjóðviljanum fyrir
áratugum, haf i verið skoðanir þeirra til dauðadags,
ef þeir eru látnir, og séu enn í dag skoðanir hinna,
sem eru enn á lífi. Allir menntaðir íslendingar vita,
hversu fjarri sanni þetta er.
Smekkleysa er leíðinleg, En óheiðarleiki er verri,
því að hann blekkir. Þegar menn, sem urðu
kommúnistar á unga aldri og barizt hafa fyrir
kommúnista í áratugi, segja pólitiska ævisögu sína
án þess að nefna kommúnisma á nafn, er það
óheiðarleiki — eða kjarkleysi, sem er einnig skaðlegt
— af þeirri tegund, sem ekki á heima í af mælisritum,
sem segja eiga sögu. Þeir, sem komu Þjóðviljanum á
fót, voru hvorki óheiðarlegir — né heldur kjarklausir
— með þessum hætti. í stjórnmálum eiga menn að
segja skoðun sína hreinskilnislega, kannast við fortíð
sína, en ekki reyna að blekkja aðra, og enn síður
sjálfan sig.
GÞG
1BRENNIDEPLI
Dagvistarheimili
Hvað er að gerast i málefnum
dagvistarheimila? I höfuðborg-
inni er ástandið vægast sagt
iskyggilegt.
Biðtimi forgangshópa, þ.e. ein-
stæðra foreldra og námsmanna,
er frá 2 og upp i 18 mánuði.
Milli 3 og 400 börn þessa fólks
biða eftir plássi á dagheimilum
og tæplega 1000 eftir
leikskólaplássi. ■
Hér er þvi verk að vinna. Allir
viðurkenna að dagvistarheimili
eru einhverjar allfa nauðsyn-
legustu stofnanir samfélagsins og
raunar forsenda þess að fjöldi
fólks geti séð sér og sinum sóma-
samlega farborða.
Og þar að auki er starfsemi
þeirra ákjósanlegur þáttur I
alhliða þroska og uppeldi
barnanna, lifsreynsla sem þau
hlytu ekki annars staðar i þétt-
býlisþjóðfélagi.
1 frumvarpi þvi til laga um
byggingu og rekstur dagvistar-
heimila fyrir börn sem nú liggur
fyrir Alþingi eru skýlaus ákvæði
um styrk úr rikissjóði til þeirra
sveitarfélaga er óska að reisa
dagvistar-heimili. Akvæðin i 6.
er. frumvarpsins eru ekki háð
hinu mjög svo loðna og óljósa
orðalagi ,,a 111 að” tiltekinni
upphæð eins og gert er i 8. gr.
varðandi reksturinn, heldur
stendur þar skýrum stöfum að
sveitarfélög og aðrir þeir aðilar
sem þau mæla með skuli njóta
styrks úr rikissjóði sem nemur
50% áætlaðs stofnkostnaðar full-
búins húsnæðis.
Með hliðsjón af þessum stað-
reyndum og hinum mikla skorti á
dagvistarheimilum um land allt
vekur það furðu að i fjárlaga-
frumvarpinu fyrir 1977 er aðeins
gert ráð fyrir 85 millj. kr. til þess-
arar starfsemi sem nægir ekki
einu sinni fyrir skuldum rikisins i
þessum málaflokki. Má ljóst vera
af þessum staðreyndum að verði
ekki breytt hér um stefnu skapast
algert öngþveiti og ófremdar-
ástand i byggingu og rekstri dag-
vistarheimila i landinu.
Forráðamenn Reykjavikur-
borgar ættu nú þegar að láta
kanna möguieika á kaupum eldra
húsnæðis til rekstrar dagvistar-
heimila, enda gertráð fyrir þvi aö
fyrirgreiðsla rikisins sé hin sama
og varðandi nýbyggingar, sbr. 7.
gr. áðurnefnds frumvarps.
Guðmundur Magnússon.