Alþýðublaðið - 07.11.1976, Side 2

8 FRÉTTIR
Sunnudagur 7. nóvember 1976 £J5Si^S,’
S'slfd’"1 Sunnudagur 7. nóvember 1976
FRÉTTIR 9
ÞYZKRI SYNINGU A
NÚTIMAGRAFÍK FRESTAÐ
Sýninguna átti að halda i Bogasal og
opna nk. laugardag — en þegar til kom
reyndist sýningin svo viðamikil, að
þaö hefði oröið aö skipta henni niður i
a.m.k. 2 sjálfstæðar sýningar i þéttri
upphengingu ef sýna hefði átt allar -
myndirnar. Svo vel vildi til aö Vestur-
salur Kjarvalsstaða losnaði óvænt á
timabilinu 27. nóvember — 14. des., og
var þá ákveðið að flytja sýninguna
þangað, — en það skeði ekki fyrr en
búið var að senda öll boðskort á
sýninguna i Bogasal. Eru boösgestir
vinsamlega beðnirað athuga þetta og
að kortin gilda að sjálfsögðu á
sýninguna að Kjarvalsstöðum, sem
verður opnuö laugardaginn 27.
nóvember.
— Hér er ótvirætt um aö ræða einn
merkasta myndlistarviðburð á þessu
ári hérlendis. Félagið Germanla
stendur að sýningunni i samvinnu viö
Instutit fur Auslandbeziehungen I
Stuttgart. Bragi Asgeirsson hefur
tekið að sér aö sjá um upphengingu og
framkvæmd sýningarinnar i Reýkja-
vik ásamt félögum i Islenzkri Grafík.
FYRIRLESTUR í
FRANSKA BÓKASAFNINU
Francis Lacoste ræðir um nokkra rithöfunda sem
hann hefur haft kynni af
I Franska Bókasafninu, Laufásvegi
12 verður fyrirlestur á vegum Aliiance
Francaise á Islandi mánudaginn 8.
nóvember kl. 20.30.
Fyrirlesarinn, Francis Lacoste mun
flytja fyrirlestur, sem hann nefnir:
nokkrir rithöfundar, sem ég hef haft
kynni af.
Francis Lacoste fæddist i Paris árið
1905 og kynntist á heimili foreldra
sinna nokkrum af fremstu rithöf-
undum Frakka, svo sem Paul Valéry,
Paul Claudel, Francis Jammes
o.s.frv. Munhann gera grein fyrir
kynnum sínum af rithöfundum þess-
um.
Francis Lacoste er stjórnmálafræð-
ingur að mennt (École libre des
Sciences Politiques). Hann hefur eink-
um starfað i utanrikisþjónustu Frakka
— i Belgrad og Peking og viðar fyrir
strið, gegndi siðan ýmsum áhrifastöð-
um i her og utanrikisþjónustu Frjálsra
Frakka (de Gaulle) i striöinu og hefur
starfað eftir strið I utanrikisþjónust-
unni i Washington, Japan, Marokkó,
S.Þ. (fulltrúi Frakkl. i öryggisráði)
sendiherra Frakklands i Canada og
siðar i Belgiu.
Fyrirlestur Francis Lacoste er
ókeypis og öllum opinn.
BÓKAMARKAÐUR ÆSKUNNAR
Siöastliöin 10 ár hefur barnablaðið
Æskan efnt til bókamarkaðar og að
þessu sinni hefur blaðið gefið út bóka-
skrá um þær bækur, sem þar eru á
boöstólum, og eru alls 576 bókatitlar.
Þar eru bæöi útgáfubækur Æskunnar
að sjálfsögðu og auk þess bækur frá 20
öðrum bókaútgefendum.
Margt þessara bóka er torfengið
annarsstaðar og geta menn fengið
bækurnar sendar eftir pöntun. Verö er
allsstaðar tilgreint i bókaskránni og
gildir það til i sept. næsta ár, nema
bækurnar verði uppseldar áður.
Bókaskráin er send mönnúm ókeyp-
is og þarf aöeins að hringja i slma
17336, til þess að fá hana.
Auk þess fylgir hún blaöinu, sem
gefið er út I 22000 eintökum.
Námsmenn skora á
menntamálaráðherra
- að draga til baka úthlutunarreglur LIN
Siðastliðíð vor samþykkti al-
þingi lög um námslán og náms-
styrki. Lög þessi áttu að jafna að-
stööu skólafólks i landinu til
náms. Nýsamþykkt reglugerð og
úthlutunarreglur eru aftur á móti
svlvirðileg árás á kjör náms-
manna.
Má þar nefna að verkmenntun-
ar- og listaskólar eru settir skör
lægra en Háskólinn, með þvi að
þeir eru háðir sérstakri fjárveit-
ingu. Þar með er þeirri hættu
boðiö heim að rikisvaldinu sé fært
vopn upp i hendurnar til að stýra
vali námsmanna frá lista- og
verkmenntunarskólum. Reglurn-
ar bitna harðast á þeim sem helzt
þyrftu á láni að halda og gera
ekki ráð fyrir fjárveitingu til
framfærslu barna sé um hjón eða
sambýlisfólk að ræða.
Nemendur MHÍ átelja harðlega
að hafa ekki fengið tækifæri til aö
kynna sér reglurnar og skýra af-
stöðu sina til þeirra eins og venja
er meðal annarra hagsmunasam-
taka i landinu. Það er þvi krafa
okkar að ráðherrar dragi til baka
núgildandi úthlutunarreglur og
úthlutaö verði eftir gömlu reglun-
um meöan unniö verði aö gerö
nýrri og betri reglna. Auk þess
krefjumst við: 1) að allir bekkir
MHI fái rétt til námsaðstoðar 2)
aö námslán nægi til fullrar fram-
færslu 3) að verðtrygging náms-
lána verði felld niður 4) að seink-
un verði ekki meiri á útborgun
lána.
Nemendur MHI hvetja alla is-
lenzka námsmenn til órofa sam-
stöðu i þeirri baráttu sem fram-
undaner. Gripum þegar i stað til
fjöldaaðgerða og hrindum þess-
um ósvifnu árásum rikisvaldsins.
Verkfallsfundur
nemenda í KHI 5. nóv.
samþykkir eftirfarandi:
Fundurinn krefst þess að
menntamálaráðherra dragi nú
þegar til baka nýsamþykktar út-
hlutunarreglur LIN á eftirfarandi
forsendum:
1. Kostnaðarmatið er ekki unnið
samkvæmt könnunum eins og
tekið er fram i lögum að gert
skuli, heldur er það einungis
unnið samkvæmt hugarórum
fulltrúa rikisvaldsins i stjórn.
LIN og er alls óraunhæft.
2. Cithlutunarreglurnar taka ekk-
ert tillit til barna, ef námsmað-
ur býr i sambúð. Lögin taka þó
skýrt fram, að tekið skuii tillit
til fjölskyldustærðar.
3. Úthlutunarreglurnar taka ekk-
ert tillit til námsmann&’ i for-
eldrahúsum sem greiðir heim
tilsin (vegna lágra tekna heim-
ilis), heldur skerða lán hans um
40%.
4. Úthlutunarreglurnar mismuna
þannig á allan hátt einstakiing-
um og eru þvi ekki i samræmi
við lögin, sem kveða á um
„jafnrétti til náms.”
5. Menntamáiaráðherra undirrit-
aði úthlutunarreglurnar sólar-
hring eftir að hann fékk þær I
hendur. Námsmenn fengu þvi
ekki tækifæri til að koma mót-
mælum sinum á framfæri og
þvi siður gat menntamálaráð-
herra hafa sett sig vel inn I
málið á svo skömmum tima.
Fundurinn krefst þvi,að nú i
vetur verði úthlutað samkvæmt
gömlu reglunum, en nýjar reglur
verði unnar upp úr könnunum á
kostnaðamati og með tilliti til
fjölskyldustærðar og annarra
eðlilegra kostnaöarþátta eins og
lögin kveða um.
Okkúr finnst óeölilegt aö náms-
menn skuii vera einu lántakendur
á Islandi, sem þurfaaðgreiða lán
sin til baka i fullu raungildi. Rétt-
ara væri aö verðbólgubraskarar
og fjárglæframenn greiddu sin
lán I fullu raungildi, enda eru þeir
aðalvandamál verðbólguþjóöfé-
lagsins, en ekki námsmenn.
Fáránlegt er að lán sem að fullu
endurgreiðast skuli háö þeim tak-
mörkunum, sem nú eru i gildi.
Endurgreiðslur námsmanna
munu i nánustu framtið fjár-
magna LIN að fullu og þvi er eöli-
legtað námsmenn fari meö stjórn
lánasjóðsins.
Við gerum okkur grein fyrir að
við erum aðeins einn af mörgum
láglaunahópum, sem nú eru á ó-
lýðræðislegan hátt barðir niður af
stjórnvöldum afturhalds og auð-
valds. Við skorum á alla alþýðu
að sameinast i baráttunni fyrir
jafnrétti i þjóöfélaginu og gegn
öllum þrælalögum rikisstjórnar-
innar.
Vélskóla og
stýrimannaskólanemar:
Á almennum fundi nemendafé-
laga Vélskólans og Stýrimanna-
skólans var lýst yfir algjörri sam-
stöðu við aðgeröir kjarabaráttu-
nefndar. Skorar fundurinn á
menntamálaráðherra að draga
nýju reglugerðina til baka og út-
hlutun verði hafin samkvæmt
gömlu reglunum með kostnaðar-
mati frá árinu 1973 og 100% brú-
un.
TIL SKÝRINGAR á afstöðu
Félags gagnfræðaskólakennara í Reykjavík
Vegna fréttar i blaöinu sl.
fimmtudag um að gagnfræða-
skólakennarar ætluöu ekki að
taka þátt i verkfalli barnakenn-
ara næstkomandi mánudag, hafði
Baldur Sveinsson kennari sam-
band við blaöið og bað um að birt
yröi eftirfarandi ályktun. 1 frétt
blaðsins var sagt, að stjórn og
trúnaðarmannaráö Félags gagn-
fræðaskólakennara i Reykjavík
hefði samþykkt, aö „félagið
skyldi ekki standa aö verkfallsaö-
geröum, þar sem enginn grund-
völlur fyrir þátttöku þeirra væri
fyrir hendi”. Þetta er rétt, en
heimildarmanni blaösins láöist
aö geta eins veigamikils atriöis i
ályktun fundarins. Þvi er hún birt
hér I heild:
„Fundur stjórnar og trúnaðar-
mannaráðs FGR, haldinn mið-
vikudaginn 3. nóvember 1976, lít-
ur svo á aö ekki sé grundvöllur til
verkfallsaðgeröa eins og nú
standa sakir, þar sem Landssam-
band framhaldsskólakennara
samdi um kjör sin við fjármála-
ráöuneytiö f.h. fjármálaráð-
herra, svo að ekki er um hliö-
stæðu aö ræða við úrskurð Kjara-
nefdar um kjör Sambands is-
Ienzkra barnaskólakennara.
Þeir kennarar í FGR sem
starfa að einhverju leyti sam-
kvæmt úrskurði Kjarahefndar
um kjör SIB, vinni ekki þann
hluta starfsins mánudaginn 8.
nóvember nk. fremur en félagar I
Stéttarfélagi barnakennara I
Reykjavlk.”
—hm.
Haukur í horni íhaldsins?
Sigurjón Pétursson
greiddi atkvæði með meiri-
hlutanum í borgarstjórn
A fundi i borgar-
stjórn Reykjavikur s.l.
fimmtudag, bar Björg-
vin Guðmundsson
borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins fram svo-
hljóðandi tillögu:
„Borgarstjórn Reykjavikur
leggur áherzlu á nauðsyn þess,
að aðbúnaður verkafólks i fisk-
vinnslustöðvum i borginni sé
sem beztur. Borgarstjórn er
ljóst, að mikið skortir á, að svo
sé I dag. T.d. er aðbúnaður i
fiskverkunarstöö og fiskiðjuveri
BÚR dfullnægjandi, m.a. að þvi
er varöar matstofur og snyrti-
aðstöðu. Einnig er aðstaöa
verkafólksins i vinnusölum
slæm.
Borgarstjórn samþykkir að
beina þvi til Bæjarútgerðar
Reykjavikur að láta fram-
kvæma hiö fyrsta nauðsynlegar
endurbætur i fiskvinnslustöðum
fyrirtækisins til þess að bæta
aðbúnað verkafólksins.
Jafnframt samþykkir borgar-
stjórn aö fela heilbrigðiseftirliti
borgarinnar að framkvæma út-
tekt á hreinlætisaðstöðu I öllum
fiskvinnslustöövum i Reykja-
vik. Skulu niðurstöður þeirrar
úttektar lagðar fyrir heil-
brigðismálaráð og borgar-
stjórn”.
. Flutningsmaður tillögunnar
fylgdi henni úr hlaöi meö ræöu
og vitnaði m.a. til viðtals við
Þórunni Valdim arsdóttur,
formann Verkakvennafélagsins
Framsóknar, I Alþýöublaðinu,
en þar kom m.a. fram að
aöbúnaöur verkafólks I frysti-
húsum væri fyrir neðan allar
hellur. Einnig kom fram, aö öll
frystihús i Reykjavik væru
rekin með einhvers konar
undanþágu. Björgvin
Guðmundsson taldi þessi
ummæli fela I sér svo haröa
gagnrýni á ástand i fiskvinnslu-
stöðvum höfuöborgarinnar, að
borgarstjórn Reykjavikur gæti
ekki leitt hana hjá sér.
Snyrtiaðstöðu
starfsfólks BÚR
ábótavant
Þá gerði Björgvin málefni
Bæjarútgerðar Reykjavikur að
sérstöku umtalsefni og greindi
frá bréfi heilbrigðiseftirlits til
forstjóra BÚR i október, þar
sem bent var á ýmislegt sem
betur mætti fara i fyrirtækinu,
en aðallega var þó undirstrikað
aö snyrtiaöstaða og mötuneyti
væru ófullnægjandi. Björgvin
sagði það táknrænt, að
aðbúnaður verkafólks í fisk-
vinnslustöðvum i Reykjavik
væri hvað beztur I Hraðfrysti-
stöðinni i Reykjavik, hinu
endurbætta húsi Einars
Sigurössonar, sem ekki hefur
tekið til starfa á ný, enn sem
komið er! Fram kom, að fyrir
tveimur árum heföu legið fyrir
teikningar af nýjum matsal og
nýrri snyrtiaöstöðu hjá BtJR.
Þá var borgarfulltrúum tjáð, að
Fiskveiöisjóður hefi gefið loforð
fyrir f jármagni til framkvæmda
og að þá þegar yrði hafist handa
um breytingarnar. Siðan þá,
hefur ekkert gerst i málinu. Þó
verður að telja að hér sé um aö
ræða litlar fjárhæðir, þvi skv.
nýtti kostnaðaráætlun, mun
kosta um 22 millj. króna að
koma aðstöðu verkafólksins i
viðunandi horf.
Úttekt hafin á BÚR
Fram kom i ræðu Björgvins,
að i byrjun þessa árs hafi BÚR
ráðið Helga G. Þórðarson verk-
fræðing til þess að gera nokkurs
konar úttekt á frystihúsi BÚR,
meö tilliti til hugsanlegra
breytinga á húsinu I átt til
aukinnar hagræöingar. Sagði
Björgvin að starf verkfræðings-
ins hefði tekið mun lengri tima
en gert hefði verið ráð fyrir. Þaö
hefði svo veriö notað sem
afsökun fyrir þvi að fresta enn
framkvæmdum við lagfæringar
i frystihúsinu. Taldi flutnings-
maður, að tillögur Helga myndu
skera úr með það, hvort mögu-
legt væri að gera viöunandi lag-
færingar á húsinu nú, eða hvort
að fremur borgaði sig að ráðast
i byggingu nýs frystihúss i
Bakkaskála. Lýsti hann þvi yfir
að hann teldi siöari kostinn mun
betri, og vitnaði i þvi sambandi
til tillögu sem hann flutti i
borgarstjórn I nóvember 1972.
Þar var lagt til að hafnar yrðu
undirbúningsframkvæmdir
fyrir byggingu nýs frystihúss.
1 lok ræðu sinnar sagði
Björgvin:
„Ég ætla ekki að sinni, aö orö-
lengja frekar nauðsyn þess að
reisa nýtt frystihús fyrir BÚR.
A þessu stigi málsins legg ég
aðeins áherzlu á, að aðbúnaður
verkafólksins verðibættur. I þvi
efni má ýmislegt gera, sem ekki
kostar mikla fjármuni. Ég vil
þvi vænta þess að tillaga min
verði samþykkt”.
,, All-sæmilegur
aðbúnaður”
Ragnar Júliusson borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokks og
formaður útgerðarráðs BÚR,
fór nokkrum orðum um tillögu
Björgvins Guðmundssonar og
taldi m.a. að það hefði verið nær
lagi að taka þetta mál fyrir i
útgerðarráði og á fleiri stöðum
fyrst, áður en að til kasta
bor g a r s t j ór n a r kæmi.
Formaðurinn sagði aðbúnaö
verkafólks hjá BÚR „all-sæmi-
legan” og nefndi nokkur atriði
þvi til stuðnings. Sagði hann að
stöðugt væri unnið að endur-
bótum, en var sammála þvi að
margt mætti vafalaust betur
fara. Að lokum lagði Ragnar
Júliusson til að tillögunni yröi -
visaö til útgerðarráðs og heil-
brigðismálaráðs. Undir flest at-
riði i máli Ragnars tóku þeir
Páll Gislason og Albert Guð-
mundsson, enda sagöi Albert,
aö Sjálfstæðisflokkurinn hefði
alltaf beitt sér fyrir bættum
aðbúnaði, ekki aðeins starfs-
fólks i frystihúsum, heldur
verkafólks yfirleitt hvar sem
það væri að finna!
ihaldinu bættist
óvæntur liðsauki
Þá stóð upp borgarfulltrúi
Alþýðubandalags, Sigurjón
Pétursson, en hann situr einnig i
útgeröarráði BÚR. Hann lýsti
þvi yfir með ábyrgu andliti
atvinnurekandans.að hann teldi
að með þvi að samþykkja þessa
tillögu, væri hann að lýsa yfir
miklu vantrausti á sjálfan sig,
enda hefði hann unniö mikið
starf við að bæta aöbúnað hjá
1 BÚR. Hann kvaöst sjálfur hafa
farið niöur i BÚR á dögunum, og
hafði það eftir verkafólki þar,
að kröfur þess hefðu að mestu
verið uppfylltar.
Af þessu dró Sigurjón þá
ályktun, að ástandið væri ekki
eins afleitt og menn vildu vera
láta. Hann lagði á það þunga
áherzlu að menn yrðu að vita
hverju ætti að breyta og
hvernig, áður en að ráðist yrði i
framkvæmdir. Þvi ætti aö flýta
fyrir þvi aö Hlegi Þórðarson
verkfræðingur lyki vehkefni
sinu. Lýsti Sigurjón siöan vfir
stuðningi sinum við tillögu
ihalds. Adda Bára Sigfúsdóttir -
lýsti hins vegar stuöningi viö
tillögu Björgvins, svo og aörir
fulltrúar minnihlutans i borgar-
stjórn, en tillögunni var visað til
útgerðarráös og heilbrigðis-
málaráös með 9 atkvæðum
ihalds og atkvæði Sigurjóns
Péturssonar, gegn 4 atkvæöum
minnihlutans. Annan fulltrúa
Framsóknar vantaði við
atkvæðagreiðsluna. —ARH
Bæjarstjórn Akraness:
Vill að frumvarp Benedikts
og Sighvats verði samþykkt
Tveir þingmanna
Alþýðuflokksins, þeir
Benedikt Gröndal og
Sighvatur Björgvinsson,
hafa lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um
breytingu á lögum nr.
28/1973 um dvalarheim-
ili aldraðra, þess efnis,
að rikissjóður skuli að
nýju greiða 1/3 af stofn-
kostnaði þessara heim-
ila.
A fundi sinum 29. oktober siðast
liðinn samþykkti bæjarstjórn
Akraness einróma, af þessu til-
efni, svohljóðandi áskorun til
Alþingis:
„Bæjarstjórn Akraness sam-
þykkir að beina þeirri áskorun til
Alþingis að samþykkja frumvarp
til laga um breytingu á lögum nr.
Sighvatur Benedikt
Björgvinsson. Gröndal
28/1973, um dvalarheimili aldr-
aöra, er nú hefur verið lagt fram
ogfelur i sér, að rikissjóður skuli
að nýju greiða 1/3 hluta stofn-
kostnaðar við þessar stofnanir”.
I greinargerð með frumvarpinu
segir, að áriö 1973 hafi veriö sett
lög um dvalarheimili aldraöra, og
hafi þar verið gert ráð fyrir, aö
rikið greiddi þriðjung af kostnaði
við byggingu þeirra, tæki og bún-
að.
Arið 1975 hafi þetta ákvæöi svo
verið numið úr lögum, og hafi það
átt að heita liður i skiptingu verk-
efna milli rikis og sveitarfélaga,
að hin siöarnefndu bæru kostnað
dvalarheimilanna að fullu.
Þessi skyndilega breyting hafi
valdið sveitarfélögum margvis-
legum erfiðleikum, enda hafi hún
veriö framkvæmd af nokkurri
haröneskju og hafi sveitarfélögin
staöið uppi með kostnað, sem þau
höfðu stofnað til i góðri trú á hlut
rikisins samkvæmt lögum.
Siðan segir: „Það eru veiga-
mikil rök i þessu máli, að á höfuð-
borgarsvæöinu eru reist stór og
myndarleg dvalarheimili fyrir
happdrættisfé, sem safnað er á
öllu landinu i skjóli. heimildar i
lögum. Onnur sveitarfélög hafa
ekki slika tekjulind til að sinna
þessu aðkallandi verkefni, og
leggst þaö á þau með óviðunandi
þunga. Er þvi réttlætismál að
taka aftur upp rikisaðstoð við
þessar framkvæmdir, eins og var
i upphaflegum lögum.
Tímakaup nær þrefalt
lægra en í Svíþjóð?
island er eitt mesta
láglaunasvæði í Evrópu,
það hefur verið stutt
mörgum rökum. Hér
kemur til dæmis eitt
ágætt dæmi.
Þar er borið saman kaup
verkamanna i nokkrum löndum
annars vegar og svo verö á ben-
slni hins vegar. Kemur I ljós aö
þar er kaupmáttur hins islenzka
verkamanns mörgum þrepum
neðar en kaupmáttur bræöra
hans á Noröurlöndum.
Samkvæmt nýjum upplýsing-
um frá AIT-FIA Joint Comm-
ittee um bensinverö erlendis, er
veröá benslni i eftirtöldum rikj-
um sem hér segir:
I Danmörku kostar 1 litri af
bensini isl. kr. 72, 34, i Noregi
kostar hann isl. kr. 77.12, i Svi-
þjóð kostar hann isl. kr. 71.86.
Meöaltímakaup verkamanns I
sömu löndum er sem hér segir:
Danmörk isl. kr. 803.75, Nor-
egur Isl. kr. 825,01 Sviþjóð isl.
kr. 1122.75 og Island 3912.50.
Ef verkamaður ekur 500 km 1
sinu heimalandi, er hann heila
9.30 klst að vinna fyrir bensini á
íslandi I Danmörku 4.5 klst. i
Noregi 4.37 klst og i Sviþjóð 3.15
klst. Miðaö er viö bifreiö sem
eyöir 10 Itrum af bensini pr. 100
km.
—ARH
FarseÓill,
sem vekur fögnuð
erlendis
Félög með fastar áætlunarferðir
í desember bjóöum viö sérstök jóla-
fargjöld frá útlöndum til íslands.
Þessi jólafargjöld, sem eru 30% lægri
en venjulega, gera fleirum kleift aö
komast heim til íslands um jólin.
Ef þú átt ættingja eöa vini erlendis,
sem vilja halda jólin heima,
þá bendum viö þér á aö farseðill
heim til (slands er kærkomin gjöf.
Slikur farseðill vekur sannarlega fögnuö.
FLUGFÉLAC LOFTLEIÐIR
LSLANDS