Alþýðublaðið - 13.12.1976, Síða 15

%
Þriðjudagur 14. desember 1976
SJÖNABMIÐ 15
Bióin / Leikhúsin
3* 3-20-75
Vertu sæl Norma Jean
Ný bandarisk kvikmynd sem seg-
ir frá yngri árum Marilyn Monroe
á opinskáan hátt.
Aðalhlutverk: Misty Rowe, Terr-
ence Locke o.fl.
Framleiðandi og leikstjóri: Larry
Buchanan.
ÍSLENZKUR TEXTI.
Bönnuð börnum innan 14 ára. j
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11.
3*2-21-40
Aðventumyndin i ár:
Bugsy Malone
Ein frumlegasta og skemmtileg-
asta mynd, sem gerð hefur verið.
Gagnrýnendur eiga varla nógu
sterk orð til þess að hæla henni.
Myndin var frumsýnd i sumar i
Bretlandi og hefur farið sigurför
um allan heim siðan. Myndin er i
litum gerð af Rank.
Leikstjóri: Allen Parker.
Myndin er eingönguleikin af
börnum. Meðalaldur um 12 ár.
Blaðaummæli eru á einn veg:
Skemmtilegasta mynd, sem gerð
hefur verið.
Mynd fyrir alla fjölskylduna.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Góða skemmtun.
Sí«rIi5oS^^
SERPICO
íllWOÐLEIKHUSIfi
ÍMYNDUNARVEIKIN
i kvöld kl. 20
Siðasta sinn.
SÓLARFERÐ
sunnudag kl. 20.
Siðasta sýning fyrir jól.
Miðasala 13,15-20.
LKIKFEIAG
v REYKJAVlKUR Wr wr
ÆSKUVINIR
i kvöld kl. 20.30
næst siðasta sýning
SAUMASTOFAN
sunnudag kl. 20.30
Siðustu sýningar fyrir jól
Miðasala i Iðnó kl. 14.-20.30
Simi 16620
Austurbæjarbíó
KJARNORKA OG
KVENHYLLI
i kvöld kl. 23.30
Siðasta sýning fyrir jól
Miðasala i Austurbæjarbió kl. 16
— 23.30
Simi 11384
l*l«isl.oshr
Grensásvegi 7
Sími ,(2655.
tSLENZKUR TEXTI.
Heimsfræg sannsöguleg ný
amerisk stórmynd um lögreglu-
manninn Serpico. Kvikmynda-
ha'ndrit gert eftir metsölubók
Peter Mass. Leikstjóri Sidney
Lutnet. Aðalhlutverk: A1 Pacino,
John Randolph.
Myndþessihefuralls staðar fengið
frábæra blaöadóma.
Bönnuð innan 12 ára.
Hækkað verð.
Sýnd kl. 9
3 i-.89-36
Maðurinn frá Hong
ISLENZKUR TEXTI
Kong
Æsispennandi og viðburðarrik ný
ensk-amerisk sakamálamynd i
litum og cinema svope með hin-
um frábæra Jimmy Wang Yu i
hlutverki Fang Sing-Leng lög-
reglustjóra.
Leikstjóri: Brian Trechard
Smith.
Aðalhlutverk: Jimmy Wang Yu,
George Lazenby.
Bönnuð innan 16 ára.
Sýnd kl. 6, 8 og 10.
Sími 11475
Rally-koppnin
Diamonds on Wheels
Spennandi og skemmtileg, ný
Walt Disney-mynd.
ÍSLENZKUR TEXTI.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
InnlánMiidMkipH lei<)
k Éíl IÚllNIH>NkÍ|»U
s Rl!NAD;\ RBA N Kl
\i\J LSI.WDS
AusTurstræti 5
iiimi 21-200
3 1-15-44
Slagsmál í Istambul
Hressileg og fjörug itölsk slags-
málamynd með ensku tali og isl.
texta. Bönnuð börnum innan 12
ára
Sýnd kl. 5.7 og 9.
Tðnabíó
3*3-11-82
útsendari mafiunnar.
JHE*
ÖUTSIDE
A4KN”
) ajproducton JEAN-LOUISTRINTIGNANT
ANN-MARGRET- ROY SCHEIDER
! ANGIE DICKINSON JTHEOUTSIDE MAN"
| JEAN CIAUDE CARfilERE, JACQulSoÍ^Y í. IAN M.LELLAN HUNTER
, SLon b, JEANClAUDECAfiRIEREand JACQUES DERAY
! ..irMICHELCONSTANTIN .ajUMBERIO orsini
Mjög spennandi, ný frönsk-
amerisk mynd, sem gerist i Los
Angeles
Aðalhlutverk: Jean Louis
Trintignant, Ann Margret, Angie
Dickinson
Leikstjóri: Jacques Deray
Bönnuð börnum inan 16 ára.
Sýnd kl. 5,7 og 9
3*16-444
Kynlífskönnuðurinn
Skemmtileg og nokkuð djörf ný
ensk litmynd um nokkuð óvenju-
lega könnun gerða af mjög J
óvenjulegri kvenveru! 1
Monika Ring Wald, Andrew '
Grant
(slenzkur texti |
Bönnuð innan 16 ára
Sýnd kl. 3, 5, 7,9og 11
Trú og fræði-
mermska II.
Vandfarinn vegur.
Það leiðir nokkurn veginn af
sjálfu sér, að i öllum þeim grúa
handrita og brota, sem enn eru
til af fornsögum okkar og
kvæðum, kennir margra og
ólikra grasa.
Handritum ber misvel saman,
sem getur auðvitað orsakast af
þvi að frumtextar hafi verið
fleiri en einn. Flest mun þó
benda fremur til að um sé að
ræða afrit af einum frumtexta.
Og þar getur auðvitað margt til
greina komið. Enda þótt við
séum blessunarlega laus við
mállýzkur, er þó fjarri þvi að
breytingar hafi ekki orðið á
máli og stil. Handrit, sem hafa
verið afrituð á ýmsum timum,
eru að þessu, börn sinnar aldar
að meira eða minna leyti.
Það mun vera algengast, að
fræðimenn koma sér saman um
að sá textinn, sem flest handrit
eru sammála um, sé lagður til
grundvallar útgáfu þeirra. All-
mikill vafi gætí þó leikið á
réttmæti þess, en auðvitað úr
vöndu að ráða.
Þetta verður enn augljósast
þegar kemur að hinum fornu
kvæðum og lausavisum. Nú er
það alkunna, að fræðimönnum
er gjarnt til að lofa kveöskapinn
upp i hástert og vel það, En
þrátt fyrir þetta mikla lof,
verður ekki anr.að séö en margt
af þvi sem fram er borið, sé
aumlegasti leirburður.
Þá er gripið til þess að
„skýra” leirburðinn og þar með
reyna að koma einhverju nafni
á, að einhver glóra hafi verið i
hugsanagangi skáldanna! Við
skulum láta sumar af þessum
„skýringum” liggja milli hluta i
bili, þó það verði að segjast, að
æði oft er ofrausn að gefa
þessum tilburðum það nafn!
En hvað er þá helzt til ráða i
þessum efnum?
Það vill nú svo til, að við
eigum bragfræði Snorra Sturlu-
sonar, sem nefnd er Háttatal.
Kröfurnar , sem Snorri gerir til
kveðskapar eru ljósar og
afdráttarlausar. Hann segir
berum orðum, að kveð-
skapurinn verði að vera rétt
ortur, þar með lúta almennum
bragreglum, og þær höfum við
frá hans hendi.
En hversu óendanlega skortir
ekki mikið á, að fornkvæðin
mörg hver birtist i þessum
búningi i handritunum?
Það var tilgáta próf. Magn-
úsar Olsen i ritgerð hans Om
Tj-oldruner að ákveðin rúnatala
hefði verið notuð, til þess að
visur og kvæði kallist ná réttum
áhrifum, t.d. ef um ákvæði eða
annað slikt væri að ræða. Próf.
Olsen taldi, að talan 8 væri hin
helga tala, svo og margfeldi af
henni. (Benda má á, að einmitt
tala rúnanna laut þessum lög-
málum — 24, siðar 16—).
Þvi miður hafa fræðimenn
okkar látið þessar ábendingar
eins og vind um eyru þjóta, og
ekki rannsakað þær svo vitað
sé. Meira að segja hefur
einfaldleiki og jafnframt
afburða skýrleiki Snorra i brag-
fræði sinni verið, af þeirra
hálfu, látinn falla i skuggann af
furðulegu rugli E.Sievers, sem
þeir kalla „sannvisindalega
bragfræði”!
Eirikur Kjerúlf læknir, tók sér
fyrir hendur að gera athugun á
,v*
ur A. Sigurjónssor
þessu tvennu. 1 fyrsta lagi þeirri
hugmynd, að sagnahandrit
okkar væru afrit af fornum
rúnaristum og i öðru lagi, að
með þvi að beita samtimis
bragfræðireglum Snorra og
tilgátu próf. Olsens við'
kveðskap mætti komast ao
niðurstöðum um hvernig hinn
forni frumtexti hefði verið.
Hann lýsir aðferðum sinum á
þessa leið:
Ef um er að ræða texta, sem
torskilinn er, þykir einsætt að
snúa honum yfir á rúnatexta og
rannsaka, hverjar aðrar þýð-
ingar gætu komið til greina. A
þann hátt fást fjölmargar þýð-
ingar, sem eru algjörlega
ólitaðar af skoðunum rann-
sóknarmanns. Þess ber og að
gæta, að oft verður fyrst að
hreinsa allskonar málsora úr
textanum og athuga ritvillur.
þvi það er fjarri þvi, að riturum
hafi ekki oft skotizt i afritun
sinni. Siðan beri að prófa hver
þýðingin smjúgi i gegnum öll
nálaraugu-rökrétta hugsun og
rim, og hafna þeim, sem ekki ná
þvi marki.
Umfram allt megi fræðimenn
ekki láta það henda sig, að
skiljast svo við torskilda staði,
að endir sé bundinn á hugleið-
ingarnar með einhverju froöu-
snakki, sem áorki þvi að fá
fróðir lesendur fái drjúgan
skammt af heimsku i viðbót við
fáfræðina, og i viðbót undir
nafni visindanna!
Næst liggur þá fyrir að athuga
hvernig Kjerúlf hefur tekizt að
vinna eftir þessum tilgátum
Það er vissulega fróðlegur kapi-
tuli, að bera saman ýmsar
niðurstöður hans við
„skýringar” ýmissa fræði
manna, einkum á forn-
kvæðunum.
Ekki skal það dregið i efa, að
margir þeirra eru talsvert and-
rikir og hugkvæmir, jafnvel
gefa i skyn nætursetur við verk
efnin þó ekki sé getið um kross
götur! En þrátt fyrir alla slika
hugmögnun er árangurinn oft
einstaklega fátæklegur skáld-
skapur! Aðferðir Kjerúlfs eru
ekki nein umbrot i skáldskapar-
átt, eða langsóttar skýringar
Niðurstöðurnar höfða fyrst og
fremsttilheilbrigðrar skynsemi
á grunni þess, að upphaflega
hafi visurnar verið rétt
kveðnar-á skiljanlegu þeirrar
tiðar máli þegar kveðnar voru
—og að auki byggzt á margfeldi
rúnatölu af 8.
Afrakstur af þessari aðferð er
— eða ætti að vera — nægilega
forvitnilegur, til þess að hann sé
umræðu verður. Hvað sem öðru
liður skortir mikið á, að
kvæðunum sé sá gaumur gefinn
sem eðlilegt mætti telja hjá
ljóða — og söguþjóð.
Enginn fræðimanna hefur
tekið upp hanzkann, sem
KjerUlf kastaði. Hvers vegna
ekki?
I HREINSKILNI SAGT

Hafnarljarðar Apotek
Afgreiðslutimi:
Virka daga kl. 9-18.30
'Laugardaga kl. 10-12.30.
Helgidaga kl. 11-12
Eftir lokun:
Upplýsing^simi 51600.
S.ENDI8ILAS100IN
I