Alþýðublaðið - 28.01.1977, Blaðsíða 7

2BT Föstudagur 28. janúar 1V77
VETTVANGUR 7
saácindum okkar, þeim botn-
lægu. Minnka hann umtugi
veiðilesta, þ.e. niður í ca. 40
þúsund lestir, þ.e. þann flota
sem myndi veiða á svæðum sem
merkterB á kortinu. Þar er nær
enginn smáfiskur.
d) Við minnkun flotans myndi
sparast mikið fé, ef til vill svo
sem 8 til 10 milljarðar i
rekstrarkostnaði skipanna ár-
lega.
Temprun sóknar með
auðlindaskatti
e) Ég vil að soknir. i fiskistofn-
ana sé tempruð með þvi aö selja
hæfilega stórum flota aðgang að
aðalf iskim iðunum.
f) Temprunargjaldið, þ.e.
auðlindaskattinn, vilég svo nota
til að koma upp iðnaöi á þeim
stöðum þar sem þarf að draga
úr fiskveiðum i bili, og búa viö'
breyttar veiðiaðferðir til fram-
búðar. Siðan má í framtiðinni
nota auðlindaskattinn til al-
mennra þjóðþrifa t.d. til
lækkunar beinna skatta á al-
menning og fyrirtæki — ef það
þættibrýnt —eða tiláframhald-
andi iðnaöaruppbyggingar, til
samgöngubóta eða til að lækka
erlendar skuldir o.s.frv. Annars
myndu erlendu skuldirnar
ladtka af sjálfu sér við hinar
stórauknu þjóðartekjur, sem af
breytingunni myndu leiða.
Þjóðarútgjöld myndu einnig
strax minnka við minnkun flot-
ans (sparnaður i oliu, viðhaldi,
vöxtum,afskriftum o.s.frv.).
60 milljarða tekjuauki
Ég hef tekið eftir þvi að þií
talar jafnan um að svonefndar
þjóðartekjur muni aukast um 60
milljarða við það að Hagkeðjan
kæmist i gang. Hvers vegna
alitaf 60 milljarðar, en ekki t.d.
40 eða 80 milljarðar?
— Já, þetta er eðlileg athuga-
semd. Astæðan er sú, að meö
þvi að nota alltaf sömu töluna,
er ég að leitast við að fá menn
almennt til að ,,læra”og muna
þann hugsanagang, sem að baki
kenningum minum liggur. Ég
tel svo mikilvægt að fólkið i
landinu, sem flest af þvi, skílji
hvað hér er um að ræða i aðal-
atriðum. Skilji og muni að hér
er um að ræða milljarðatugi.
Raunar held ég að réttara væri
að tala um svo sem 100 mill-
jarða tekjuauka i þessu sam-
bandi, en 60 milljarða tekjuauki
held ég að megi fullyrða að yrði
lágmarksmeðaltal. Er það tals-
vert, þegar haft er i huga að
heildarþjóðartekjur voru ekki
nema 240-250 milljarðar áríð
1976.
Þú hefur áður gert grein fyrir
þvi hvernig þessi viömiðunar-
tala þin er fundin. Væri nokkuð
á móti þvi að þú rifjaðir hana
upp nú?
— Velkomið. Eins og sakir
standa og verða mun i framtið-
inni miðað við núverandi
friðunarreglur, (sem þó hafa
verið bættar frá þvi sem var) þá
má hiklaust gera ráð fyrir aö
talsvert veröi drepið af
óvinnsluhæfum fiski, þ.e. fiski,
innan viö 3gja ára aldur. Full-
vist má og telja aö mest verði
veittaf fiski, sem er hálfvaxinn,
meðalþyngd svo sem 1 1/2 kg
(50 sm fiskur er l.l kg á þyngd,
60 sm fiskur er 1.9 kg á þyngd).
Ef veiddir eru 100 milljón fiskar
af þessari þyngd i staö þess að
veiða sama fisk þegar hann er
orðinn 3 1/2 kg, þá munar það
200 milljónum kiióa.
Þá skulum við láta þaö mæt-
ast til einföldunar, sem drepið
er af enn minni fiski, þeirri
fækkun sem árlega verður af
eðlilegum dauða milli þriðja og
sjötta aldursárs. Metum svo
fiskikilóið á 150 krónur,
fullverkað og útkoman verður
30 milljarðar.
(150x200.000.000 = 30.
000.000.000).
Margfeldið.
Þessir 30 milljarðar taka svo
á sig þjóöhagslegt margfeldi.
Ég nota töluna 2,7 og verða þá
þessir 30 milljarðar að 81 mfil-
jaröi (margfelditalan 2.7 er
vissuiega umdeilanleg, en vitað
erað hún liggurá bilinu 2 til 4 og
liklegast er að hún sé nálægt þvi
að vera 2.7) Samanber aö I
þjóðarbúskapnum nú eru gjald-
eyristekjur á milli 80 og 100
miljarðar, eftir þvihvernig talið
er, en þjóðartekjur um 250 mill-
jarðar. Hlutfallið þarna á milli
myndi haldast svipað.
En einhvern veginn finnst
manni sem að allur sá fiskur
sem þú segir að muni verða i
uppeldi á „uppeldissvæðunum”
muni þurfa talsvert æti tii þess
að þrifast bærilega. Er ekki
einhver hætta á þviað fiskurinn
lendi i svelti, þ.e. að „hagar”
fiskjarins verði ofbeittir, rétt
eins og sum afréttarlönd sauö-
f jár!?
— Góð spurning. Auðvitað er
þetta hugsanlegur möguleiki.
En ég tel óyggjandi rök liggja
fyrir um það aö þessi hætta sé
ekki fyrir hendi, a.m.k. ekki
nema þá hugsanlega i þeim til-
vikum þegar áragangar yrðu al
veg óvenjulega stórir.
En rökin eru annars þessi:
a) Ég hef lesið annála og skýrsl-
ur, þar sem lýst er fiskgegnd og
fiskveiðum, sem ná yfir meira
en þrjár aldir. Aðeins tvisvar
eða þrisvar á þessum tima er
getið um aö fiskur hafi veriö
magur, og finnst mér liklegt að
hér hafi verið um fisk að ræða
sem kominn var frá Grænlandi,
en kominn úr hrogni á íslands-
miðum. (Þessi ályktun gæti hins
vegar veriö röng.)
b) Reynsla frá aldamótum hef-
ur sýnt að uppeldisstöövarnar
gátu alið upp það fiskmagn, sem
hér um ræðir. Fiskveiðiskýrslur
siðari ára gefa ótvirætt til
kynna að afraksturinn, það er
veiðimagnið, geti verið milli 600
og 800 þús. lestir af hinum
botnlægu fisktegundum árlega.
Veiðimagn erlendra og inn-
lendra skipa á Islandsmiðum
sýna þetta alveg glöggt.
c) Um fæðutekju hinna botn-
lægu tegunda má annars segja
það, að til skamms tima hefur
hún verið litið rannsökuð hér við
land. Englendingurinn Bennet
Rae gerði talsverðar athuganir
á þessu, utan þriggja milnanna
fyrir allmörgum árum og eru
þessar athuganir hans mjög
merkilegar.
A yngra aldursskeiði lifir fisk-
urinn mikið á ljósátu, t.d. þar til
hann er um 30 sm á lengd, en
siðar meðan hann er að vaxa,
frá 30 sm upp I 85 sm, lifir hann
mest á botnlægum dýrum, svo
sem burstormum, slöngustjörn-
um, sandsili og trönusili. Einnig
talsvert á loðnu á vissum árs-
timum. Nú hefur Olafur Karvel
Pálsson fiskifræðingur unnið að*
upplýsingasöfnun um þetta efni
um nokkurt skeið. Niðurstöður
liggja ekki fyrir um rannsóknir
hans, en i stórum dráttum mætti
þó segja, að athuganir hans
bendi til niðurstaöna sem eru
likar niðurstöðum Bennets
Raes.
Komið hefur i ljós við athug-
anir sem gerðar hafa verið á lif-
riki i fjörum við Island, að tala
burstorma getur skipt mörgum
hundruðum á hverjum fermetra
sjávarbotnsins og styöur þessi
athugun þær niðurstöur sem
þegar liggja fyrir um rikulega
fæðuöflunarmöguleika fisksins
á grunnsævi uppeldisstöðvanna.
II hluti viðtals Alþýðublaðs
ins við Kristján Friðriksson
mun birtast I blaöinu þriðjudag-
inn 1. febrúar. Þar er meðal
annars drepið á hugmyndir um
stofnun „uppeldisstöðvar” fyrir
fiskseiði i Vestmannaeyjum,
þar sem seiðin yrðu alin upp og
siðan flutt á uppeldisstMvar.
—ARH.
GOLPíjTRAUMUR.^
pöW'STWWðmíltX

„Kortið sýnir strauma um- úr Golfstraumnum sem beinist I lendir i þá kvisi og nær botni og
hverfis tsland. Veitiö athj gli vestur, á milli Snæfellsness og elst upp vestur við Grænland og
vesturkvislinni, þ.e. þeirri kvisl Vestfjarða. Eitthvað af seiðum kemur svo aftur til hrygningar
hér.”
att*
X v
: 1 AUOUNOA SKATTUR
2
MlNNCcM FbOTANS
5*8*'«-.*»*»«. \ Tj
■'Á
vO Ox
■'x'-x' *■

NYl (ÐNAÐURINN
GERIRKLEYFTAÐ
KREFJA5T ÞE55A
6ÆTTMTITN&
BREYTILEGRA
Hér er um að ræða einskonar merki fyrir Hagkeðjukenninguna, i þvi felast þó skyringar
ef það prentast læsiiega”.

jf**

-
„Kortið sýnir þá staði þar sem iðnaði I sambandi við aö koma á er Upp á f Hagkeöju-dætlun-
fyrst þarf að koma upp nýjum þeim breytingum sem stungið inni”.

••.'•‘hyííiyj