Alþýðublaðið - 08.04.1978, Qupperneq 5

hla^A Laugardagur 8. apríl 1978 5

skoðun Atli Rúnar Halldórsson skrifar: j
1968:
Bandaríkin burt
frá Víetnam
1978:
Sovétrfkin burt
frá Afrfku!
1 meira en 500 ár hafa þjóöir
Afriku þurft að heyja harða og
óvægna baráttu gegn útlendum
nýlenduherrum og heimsvalda-
sinnum, sem komið hafa um
langan veg til þess að arðræna
ibúana og leggja hald ánáttúru-
auðlindir álfunnar. Nýlendu-
stefnan og heimsvaldastefnan
eru þvi orsakirnar fyrir þvi að
Afrika er i dag þekkt sem álfa
„vanþróunar” og fátæktar.
betta eru þær aðstæður sem 400
milljónir Afrikubúa lifa við, i
stórum dráttum, en innan álf-
unnar eru svo auðvitað and-
stæðurámilli yfirstétta og kúg-
aðrar alþýðu og i Suður-Afriku
situr fasisk ógnarstjórn hvits
minnihluta i krafti öflugs
stuðnings Bandarikjanna og
auðhringa i Evrópu.
Hvað er það sem gerir Afidku
svo eftirsótta fyrir heimsvalda-
sinna? Sex atriði ber hæst: mik-
ið magn verðmætra hráefna,
ódýrt vinnuafl, þar er mark-
aður fyrir varning frá heims-
valdalöndunum —allt frá bilum
og Coca Cola upp i vopn, póiitisk
þýðing yfirráða yfir Afriku-
löndum, hernaðarlegt mikil-
vægi álfunnar og mikilvægi
þess að hafa yfirráð yfir orku-
lindum Afriku (t.d. er úranium
i Suður-Afriku sem notað er til
kjarnorku (vopna'íframleiðslu,
einnig olia og kol).
Hægt væri að skrifa langt mál
um ihlutun smárra og stórra
heimsvaldarikja i Afriku fyrr og
nú, árásarstrið Breta, Frakka,
ísraelsmanna, Bandarikja-
manna, á Egyptaland, Kongó
og Alsir, um nýlendukúgun
Portúgala og arðrán ótal auð-
hringa i Afriku og stuðning
þeirra við afturhaldsstjórnir
hér og þar.
En hér er ekki ætlunin að
rekja þau mál meira, heldur að
fara fáeinum orðum um þaö
sem einna hæst ber um þessar
mundir i langri og strangri bar-
áttusögu Afrikuþjóða gegn
afturhaldi, innlendu sem
erlendu. bar er átt við nýlendu-
strið það sem Sovétrikin reka nú
i Norð-Austur Afriku, sem
stundum er nefnt Afrikuhornið.
bar styðja böðlarnir i Kreml
fasiska stjórn Mengistus i Ethi-
ópiu og á hennar snærum eru
leigumorðingjar frá Kúbu og
Sovét i landinu, sem notaðir eru
til aðstoðar við hryðjuverk
stjórnarinnar gegn alþýðu
Ethiópiu og ekki sist i barátt-
unni gegn frelsishreyfingum
Eritreumanna. Hingað til hefur
Sovétmönnum tekist að læða sér
inn i raðir frelsishreyfinga i
Afriku undir yfirskyni „sam-
stöðu kúgaðra gegn heims-
valdastefnunni”. Skemmst er
að minnast framferðis þeirra i
Angóla, þar sem þeir tóku til við
að etja saman þremur frelsis-
fylkingum i landinu eftir að þær
höföu hrakið portúgölsku ný-
lendukúgarana i sjóinn.
„Arangurinn” er sá, að nú situr
i Angóla stjórn sem haldið er
uppi með stuðningi Sovétrikj-
anna og þúsunda kúbanskra
leigumorðingja, og auðhringar
ræna auðlindir landsins nú sem
fyrr. t Angóla stendur enn yfir
vopnað frelsisstííð alþýðu geng
heimsvaldastefnunni og inn-
lendum leppum hennar. bar
sitja Sovétrikin og ráðamanna-
klikan i Angóla óvinamegin
borðsins.
Eritrea og Sómalia
Eritrea var áður itölsk ný-
lenda, en 1962 var landið gert að
héraði i Ethiópiu. bá þegar var
hafin barátta i landinu gegn
yfirráðum Ethiópiu og hefur
hún staðið allt fram á þennan
dag. Undanfarna mánuði hefur
baráttan skilað miklum árangri
og stærstur hluti landsins frels-
aður. En jafnframt hefur ráða-
klikan i Ethiópiu færst i aukana
og á þessu ári hefur hún látið
gera harðar loftárásir á frelsuö
landsvæði og bæi i Eritreu og
notað til þess napalm og flisa-
sprengjur, vel þekkt skelfingar-
vopn. Kúbanskir flugmenn hafa
að undirlagi Kremlarböðla ver-
ið vikapiltar i þessum hryðju-
verkum og sovésk skip hafa sent
sprengjur frá sjó inn i Eritreu.
Sovéskir og kúbanskir „sér-
fræðingar” taka virkan þátt i
landhernaði Ethiópiustjórnar i
Eritreu.
betta eru kaldar staðreyndir
og þetta kallast heimsvalda-
strið með Sovét i broddi fylk-
ingar, og ber að fordæmast á
sama háttogárásarstrið Banda-
rikjanna á Vietnam og Kapút-
siu. Samt heldur bjóðviljinn
kjafti. Samt heldur „Baráttu-
hreyfing gegn heimsvalda-
stefnu” kjafti. Samt heyrist
ekki múkk I forystuliöi Samtaka
herstöðvaandstæðinga — sem
viröist helst hallast aö þvi að
flytja beri baráttuna gegn
heimsvaldastefnunni (NB. að-
eins þeirri bandarisku) inn á
bókasöfnin á tslandi. bað er
endalaust legið við skriftir til að
sanna fyrir alþjóð að banda-
riska heimsvaldastefnan sé i
raun til!
Svo er það Sómaiia. Sovét
gerði á sinum tima „vináttu-
sáttmala” við Siad Barre, for-
seta þar i landi, og i krafti hans
voru hafnir vopnaflutningar i
stórum stil til Sómaliu, sem er
gifurlega hernaðarlega mikil-
vægt land. Hins vegar slettist
upp á vinskapinn hjá Barre og
BrésneL og „vináttusáttmálan-
um” var rift — af hálfu
Sómaliustjórnar. Sómalir ráku
einnig úr landi kúbanska og
sovéska ráðgjafa og Sómalía
rauf stjórnmálasamband við
Kúbu. 100.000 manna fjölda-
fundur i höfuðborginni fagnaði
þeirri ákvörðunm þannig að
ekki njóta hinir „frelsandi engl-
ar” Kastrós mikillar hylli þar i
landi. Sómalir styðja frelsis-
hreyfingu Vestur-Sómala, en
undanfarið hefur hún átt i
hörkulegri baráttu i Ogaden-
eyðimörkinni, svo sem fréttir
hafa hermt. bar hafa Sómalir
mætt m.a. englum Kastrós
undir gunnfána Eþiópiu-stjórn-
ar. Sómalir hafa dregið herlið
sitt frá Ogaden, en þar sitja enn
herir óvinarins og er uppistaða
þeirra „ráðgjafarnir” góðu frá
Sovét og Kúbu. Bandarikin seil-
ast nú greinilega til áhrifa á
Afrikuhorninu og svo virðist
sem þau reyni að afla sér áhrifa
i Sómaliu. Ef þeim tekst það,
má fullyrða að þar fara Sómalir
úr öskunni i eldinn og baráttan
mun enn harðna og halda áfram
— allt þar til heimsvaldastefn-
unni h'efur verið komið burt frá
svæðinu.
Löndin vilja sjálfstæði
Baráttustaðan i Afriku um
þessar mundir er hreint ekki
einföld, en höfuðhlið hennar er
harðnandi átök kúgaðrar alþýðu
álfunnar gegn mörgum og vold-
ugum óvinum. Risaveldin
þreifa fyrir sér með þrýstingi á
rikisstjórnir, valdaránstilraunir
og beinar ihlutanir i málefni
Afrikuþjóða. Sovétrikin bjóða
fram böðulshendi sina i nafni
„sósialisma” og slikur úlfur i
sauðargæru er alltaf hættuleg-
ur. Sovétrikin eru annar tveggja
höfuðóvina afriskrar alþýðu,
Bandarikineru hinn. Jafnframt
eru margir fleiri innlendir og
erlendir óvinir sem alþýðan á i
höggi við. Móthverfurnar i
Afriku eru margar, en þessar
helztar: nýlendustefna og
heimsvaldastefna, en þó sér-
staklega stefna risaveldanna
tveggja, og arðrán þeirra og
ihlutun i Afriku fæöir af sér þá
harðnandi baráttu gegn undir-
okun og nýlendustefnu sem við
erum vitni að. Onnur móthverfa
i Afriku er á milli risaveldanna
innbyrðis, sem bitast um hrá-
efni, ódýrt vinnuafl, hernaðar-
bækistöðvar o.s.frv. Ég slæ þvi
föstu að um þessar mundir séu
Sovétrikin árásargjarnari og
hættulegri gagnvart Afriku, en
Bandarikin.
briðja móthverfan er svo á
milli hinnar „svörtu” Afriku
annars vegar og minnihluta-
stjórnarinnar i Suður-Afriku. 1
eðli sinu er þessi móthverfa ekki
kynþáttalegs eðlis, heldur mót-
hverfa milli afrikansks fólks i
Zimbabwe, Namibiu, og Azaniu
annars vegar og nýlendukúgara
þeirra hins vegar.
Spurningar
Eg þykist vita, að blaðafull-
trúi sovéska sendiráðsins i
Reykjavik gluggi reglulega i
blöðin og hver veit nema hann
renni augum yfir þessar linur
minar. Mig langar til þess að fá
hann til að stela nokkrum min-
útum af dýrmætum tima sinum,
setjast við borð og svara einni
spurningu, i dálitið itarlegu
máli: Hver er tilgangur ihlut-
unar Sovétrikjanna i málefni
rikja á norð-austur horni
Afriku. Eg trúi ekki öðru en að
svarið fái inni i kratablaöinu og
ef höfundur má ekki vera að
þvi/kærir sig ekki um/nennir
ekki að koma með linurnar
hingað á ritstjórn, þá býðst
undirritaður til að ná i þær á
eigin kostnað. Siminn á blaðinu
er 81866.
Einnig væri mér þökk i þvi ef
einhver talsmaður „Baráttu-
hreyfingar gegn heimsvalda-
stefnu" settist nú niður og skrif-
aði dálitla hugvekju um heims-
valdastefnu Sovétrikjanna i
Afriku. Hún má min vegna birt-
ast i bjóðviljanum eða Fréttum
frá Sovétrikjunum. Aðalatriðið
er að ég fái aö sjá svart á hvitu
um afstööu þessarar hreyfingar
til þessara mála. Við þurfum
vissulega hreyfingu sem tekur
upp baráttu gegn heimsvalda-
stefnunni — og það allri heims-
valdastefnu sem riður húsum i
veröldinni. Ef „Baráttu hreyf-
ing gegn heimsvaldastefnu” er
slik hreyfing. þá lýsi ég fullum
stuðningi við hana, ef ekki þá
má hún fara fjandans til. mér að
skaðlausu.
r