Alþýðublaðið - 08.04.1978, Síða 9

9
ssa Laugardagur 8. apríl 1978
Frá illu til hins verra
Veður öll válynd.
Allar likur benda nú til alvar-
legra átaka i þjóölifinu á næstu
dögum. Akvöröun Verka-
mannasambandsins um útflutn-
ingsbann á framleiðsluvörum
okkar, ef samningar náist ekki
um fráhvarf; frá kjara-
skeröingarlögunum — „bjarg-
ráði rikisstjórnarinnar” —- er
likleg til að verða þung i skauti
að minnsta kosti ef slikt ástand
yrði langvarandi.
Enginn vafi leikur á, að tjón
atvinnurekenda af þvi yrði stór-
um meira en þvi nemur, að
staðið hefði verið við kjara-
samningana undanbragðalaust.
Hvað ofaná verður, sézt ekki
svo gjörla á þessu stigi málsins,
enda eru ekki mörg viðbrögð
orðin lýðum ljós.
Liklegt er, að tillaga Alberts
Guðmundssonar um bann við
verkföllum reyndist ekki neitt
þjóðráð, ef samþykkt yrði.
Miklu heldur mætti geta þess til,
að þar með væri hellt oliu i þann
eld, sem vissulega logar nógu
glatt fyrir.
Svar verkafólks við verkfalls-
banni yrði trúlega að hafa það
að engu, og þá yrði komið til op-
ins stéttastriðs. Reynsla fyrri
ára hefur sýnt, að þvingunarlög,
svo sem gerðardómslög, aö ekki
sé talað um bönn, hafa runnið út
i sandinn og orðið þeim, sem
settu til mests vanza og vand-
ræða.
Vitaskuld hafa stjórnar-
flokkarnir afl atkvæða til þess á
Alþingi, að setja lög á lög ofan,
ef þeim nýttist þingmeirihluti
sinn, sem þó verður að draga i
efa. En þegar við litum yfir
þennan væntanlega vigvöll,
blasir það við, að svik og undir-
ferli stjórnvalda eiga hér aðal-
sökina. Sú ráðsmennska hefur
orðið þjóðinni dýr og ekki séð
fyrir endann á.
Þegar snúizt er aö verkalýðs-
hreyfingunni og öðrum laun-
þegasamtökum með svigur-
mælum um óhollustu við þjóð-
ina, má ekki gleyma þvi, að
hendur verkalýðssamtakanna
hafa verið langtimum saman
fram réttar til samstarfs, sem
svo var ekki þegið, nema siður
væri.
Til litils er að viðurkenna það
nú og hamra á, að eitt hið þýð-
ingarmesta i baráttunni við að
rétta viö bágborinn þjóðarhag,
sé einmitt samstarf við laun-
þegasamtökin! Hver einasti
maður skilur, að i hugtakinu
samráð liggur fyrst og fremst
samkomulag um þá stefnu, sem
halda skal, en ekki að geyma
neinn rýting I erminni, til þess
að beita á viðsemjanda. Launa-
samningar eru þar ekki undan-
þegnir.
Valdbeiting i krafti lagasetn-
ingar hlýtur að kalla á aðgerðir,
sem liklegar eru til að hrifa, þó
alls óæskilegar séu i sjálfu
sér.
Stjórnvöld eiga nú næsta leik,
eða afleik. Við skulum vona
allra hluta vegna, að hann veröi
ekki of grófúr.
Hvað er svo með álf-
um?
Þinghaldið er nú að taka á sig
venjulegan vertiðarlokasvip,
enda sennilega skammt til lok-
anna.
Stjórnarherrarnir ryðja nú
fram frumvörpum I háum haug-
um, sem sýnilega er ekki ætlast
til að verði mikið gaumgæfö.
Hér er auðvitað um að ræöa
smámálin fyrst og fremst að
vonum.
Auövitað þarf að sinna þeim
lika, en það verður þó að segja,
að vist er eitt mál-stórmál —
sem búið er að boða fyrir all-
nokkru en hefur ekki séð dags-
ins ljós, þó komið sé á siðasta
snúning I þinghaldinu.
Hér er átt við skattalaga-
frumvarpið, sem fjármálaráð-
herra boðaði, aö lagt yrði fram
eftir páskaleyfi þingmanna.
Meðgöngutimi þessa máls er
orðinn ærið langur, þvi það var
vissulega boðað i upphafi
stjórnartiðar hans, aö nú yrði
snúið sér að þvi, að setja nokkur
ný skattalög!
Ef.gluggaö er i forn fræði,
finnast þó dæmi um lengri dvöl
afkvæmis i móðurkviöi hér á
norðurslóöum, þar sem var
Völsungur siðar kóngur. Hann
dvaldi i ylnum i sex ár, aö sögn,
enda lét móðirin lifiö við að
koma honum i heiminn!
Vel má vera að Matthias ráð-
herra óttist slik örlög, en þess
má óhikað vænta, að ráðherra-
lifið sé að fjara út hvort sem er,
svo engu er svosem hætt.
Annars er þetta hreint ekki
neitt gamanmál. Vitað er, að
fyrirhugaðar skattalagabreyt-
ingar myndu rista nokkuð djúpt
i kjaramálum almennings, ef
lögfestar yrðu.
Staðgreiðsla skatta, sem boð-
uð hefur verið, er gjörbreyting á
skattheimtu allri, og þarf ef-
laust að taka rösklega höndum
til, ef koma á henni i sómasam-
legt horf i tæka tið.
Breyting söluskatts i virðis-
aukaskatt er heldur ekki ð neinn
hátthrist fram úr erminni, en á
þettá hvorttveggja mun stefnt.
Gréinilega kom i ljós á aðal-
fundi Félags islenzkra iðnrek-
enda, að þeir munu binda all-
miklar vonir við framgang
ýmislegs, sem frétzt hefur úr
hinu ófædda skattalagafrum-
varpi. Má jafnvel gera ráð fyrir
að ýmsir hafi þegar gert ráð-
stafanir i samræmi við þau.
Skattalögin eru auðvitað lög,
sem snerta fleiri þegna þjóð-
félagsins en flest önnur löggjöf.
Enda þótt sjálfsagt sé, að vanda
til þeirra eftir öllum föngum,
verður að segja að þá fyrst
kemur þó grúsk i þeim landslýð
að haldi, aö það grúsk sé eitt-
hvað meira en undirbúningur
undir það, sem aldrei sér dags-
ins ljós!
i'HREINSKHJNI SAGT
Geri adrir betur!
Búnadarbankinn á inni hjá
Seðlabankanum
Vaxtaaukainnlán 3,6 milljarðar í árslok
La ndbúna öa r ráðher ra,
Halldór E. Sigurðsson,
staðfesti reikninga
Búnaðarbanka Islands
fyrir árið 1977 hinn 6.
apríl.
Liðið ár var Búnaðar-
bankanum mjög hag-
stætt. Vöxtur innlána hef-
ur aldrei orðið meiri á
einu ári, lausafjárstaðan
batnaði enn að mun og
niðurstaða á rekstrar-
reikningi sýnir góðan
árangur.
Innlán
Innlán i árslok voru 18.055
millj. kr. og jukust um 5.779
millj. kr. Á árinu, en það er
47,1%. Næst mesta aukningin
varð 1975 32,0%. Þess má geta
til samanburðar að innláns-
aukning innlánsstofnana reynd-
ist 42.9% á liðnu ári. Helzta
skýringin á hinni miklu innláns-
aukningu er sú, að trú manna á
almennum sparnaði hefur auk-
ist með tilkomu hinna svo-
nefndu vaxtaaukainnlána, en
það eru innlánsreikningar
bundnir til eins árs i senn með
mun hærri vaxtakjörum en önn-
ur innlánsform. Vaxtaaukainn-
lán voru i árslok 3.630 millj. kr.,
og varð aukning þeirra 86% á
árinu. Innstæöur á bundnum
reikningum námu 29% af
heildarinnlánum i bankanum og
jókst hlutdeild þeirra i fyrsta
skipti i mörg ár.
Búnaðarbankinn rekur nú 12
útibú utan Reykjavikur, auk
fimm afgreiðslustaða og fimm
útibúa i Reykjavik. A Reykja-
vikursvæðinu námu innlán
10.193 millj. kr. i árslok og varð
ársaukning 50.8%, en utan
Reykjavikur var innlánsstaðan
um áramót 7.862 millj. kr., en
það er 42,5% aukning. A undan-
förnum árum hefur innláns-
aukningin verið hlutfallslega
meiri utan Reykjavikur.
útlán
Heildarútlán námu 16.311
millj. kr. um áramót og höfðu
aukist á árinu um 5.047 millj.,
kr. eða 44.8%. Hér eru meðtalin
öll endurseld lán i Seðlabanka,
sem að mestu leyti eru afurða-
lán landbúnaðarins, svo og
skuldabréfakaup bankans af
Framkvæmdasjóði, sem nemur
10% af innlánsaukningu ársins.
Þegar afurðalánin og skulda-
bréf Framkvæmdasjóðs eru
dregin frá heildarútlánum
verða eftir 8.956 millj. kr. með
ársaukningu sem nemur 38.1%.
Afurðalánin eru langstærsti
útlánaflokkurinn eða 6.145 millj.
kr. og hafa aukist mun hraðar
en önnur útlán hin seinni ár. A
siðustu fimm árum hafa þau
sexfaldast á sama tima og önn-
ur útlán ná þvi ekki að þrefald-
ast.
Er þvi ljóst, að með sömu þró-
un verður stöðugt minna eftir til
lánveitinga i aðrar greinar en
þær, sem njóta afurðalána.
Sérstakur útlánaflokkur,
vaxtaaukalán, hefur verið tek-
inn upp, eftir að stofnaö var til
innlánsreikninga með vaxta-
auka. Námu vaxtaaukalánin
tæpum helmingi af vaxtaauka-
innlánum, og þarf enn að auka
þetta hlutfall til að styrkja
rekstrarafkomu bankans.
Útlán bankans til atvinnuveg-
anna námu 12.102 millj. kr. i
árslok, 2.175 millj. kr. til ein-
staklingaog 2.034 millj. kr. til
opinberra aðila. 1 fyrst nefnda
flokknum er hlutur land-
búnaðarins stærstur 6.585 millj.
kr. Lán tii iðnaðar og bygginga-
starfsemi voru 1.878 millj. kr.
til verzlunar 2.012 millj. kr. til
sjávarútvegs 890 millj. kr. og til
samgangna, ferðamála og ým-
iss konar þjónustustarfsemi 737
millj. kr. Sést af þessari flokkun
að bankinn hefur mjög alhliða
útlánsviðskipti.
Staðan við Seðlabankann
Lausafjárstaða bankans
batnaði til muna á árinu, en hún
kemur fram á viðskiptareikn-
ingi bankans i Seðlabankanum.
Innstæða á þessum reikningi
var i árslok 2.606 millj. kr. og
hafði aukist á árinu um 1.649
millj. kr. Aldrei kom til yfir-
dráttar á viðskiptareikningnum
á árinu, en sveiflur eru mjög
miklar einkum i sambandi við
afurðalánauppgjör.
Bindiskylda i Seðlabankanum
er nú 25% af inniánum og var á
bundnum reikningi i árslok 4.088
millj. kr.
Þriðji meginþátturinn i sam-
skiptum við Seðlabankann eru
endurkaup hans á afurðalánum
landbúnáðar og sjávarútvegs
svo og rekstrarlán til iðnaðar-
ins. Námu endurkaupin i árslok
5.091 millj. kr.
Þegar þessi þriþættu viðskipti
við Seðlabankann eru dregin
saman kemur i ljós, að inneignir
Búnaðarbankans i Seðlabank-
anum voru 1.603 millj. kr. hærri
en endurkaupin.
Rekstur bankans
A rekstrarreikningi kemur
fram að tekjuafgangur, sem
ráðstafaö var i varasjóð, nam
238 millj. kr., en þá hafði verið
afskrifað af fasteignum, hús-
búnaði og tækjum 27 millj. kr.
Starfsmenn bankans voru 251
um siðustu áramót, þar af 85 i
útibúum utan Reykjavikur.
Starfsmannafjöldi árið áður var
239.
Eigið fé miðað við brunabóta-
mat fasteigna var 1.794 millj.
kr., en heildarfjármunir bank-
ans námu iárslok rúmlega 25
milljörðum kr. Eiginfjárstaða
bankans hefur batnað hin siö-
ustu ár, en á það hefur verið
lögð áherzla að binda ekki
meira fjármagn i fasteignum en
brýnasta nauðsyn krefði og geta
þar með sinnt lánastarfseminni
betur.
Stofnlánadeild
landbúnaðarins
Arið 1977 námu lánveitingar
Stofnlánadeildar landbúnaðar-
ins 2.181 millj. kr. á móti 1.538
millj. kr. 1976 eða 41.8% aukn-
ing, þar af voru 168 millj. kr. frá
Lifeyrissjóði bænda, sem eru
sérstök lán sjóðsins vegna
ibúðarhúsa og bústofnskaupa.
Afgreiddar voru allar umsókn-
ir, sem að mati deildarinnar
töldust lánshæfar og sótt var um
fyrir tilskilinn umsóknarfrest.
Fjárhagsvandi Stofnlána-
deildarinnar fer sivaxandi. Var
svo komið á árinu 1977, að deild-
in gekká eigið fé að upphæð 64
millj. kr. Við þessum vanda
verður að bregðast hið skjót-
asta.
Veðdeild Búnaðarbankans
lánaði 116 lán til jarðakaupa að
upphæð 175 millj. kr.
Borgarspitalinn
Hjúkrunarfræðingar
- Hj úkrun arfræði ngar
Til að geta haldið sjúkradeildum opnum í
sumar þurfum við á ykkar hjálp að halda.
Hvað getið þið lagt af mörkum?
Morgunvaktir — kvöldvaktir — næturvaktir —
fullt starf eða hluta úr starfi?
Vinsamlegast hafið samband sem allra fyrst
við skrifstofu hjúkrunarforstjóra Borgarspit-
alanum í sima 81200.
Reykjavik, 7. april 1978.
Borgarspítalinn
PllMtM lll
l ry t
JtyiOTOFtOL/k
Alternatorar
bila og báta
6, 12, 24 og 32 volta.
Platinulausar transistor
kveikjur i flesta bila.
Hobart rafsuöuvélar.
Haukur og ólafur h. .
Armúla 32— Simi 3-77-00.
Aa&y'vjSenciar!
AUGLYSiNGASlMI
BLAOSINS ER
14906
Svefnbekkir á
verksmiðjuverði
SVEFNBEKKJA
Höfðatúni 2 — Simi 15581
Reykjavik.
2-
50-50
Sendi-
bíla-
stöðin h.f.