Alþýðublaðið - 06.02.1979, Blaðsíða 4

FUlTT'
blaðið
Cftgefandi Alþýðuflokkurinn '
Ritstjórn og auglýsingadeild Alþýðublaðsins er að Siðu/
múla 11, sími 81866. *
Þriðjudagur 6. febrúar 1979.’
Náttúrufegurð
þess og merkir
sögustaðir
— eftir Tsin Tsing.
Peking, höfuöborg Kina i meira
en 800 ár, er nýjust meöal hinna
fimm.höfuöborga landsins (Sian,
Lojang, Kæfeng, Nanking og
Peking). Hún hefur aö geyma
flest og best varöveitt forn
byggingalistaverk hinna fimm
borga.
Hallarsafn Peking er geymt i
hinum keisralegu höllum Ming-
og Tsing-keisaraættanna
(1368—1644 og 1644—1911). Þær
standa á svæöi, sem er 720.000
fermetrar, i þeim eru meira en
•9.000 herbergi og heiidargólfflöt-
ur er nálægt 150.000 fermetrum.
Innan tiu metra hárra múra
þeirra er aö finna stærstu og full-
komnustu hallabyggingar, sem til
eru i Kina, þar sem saman eru
t kringum verksmiöjur viöast hvar er mjög hreinlegt.
Kina er ákaflega stört land meö
langa sögu aö baki. Þaö er auöugt
aö fögrum stööum, merkum
sögustööum og fornminjum. Nú
sækja erlendir feröamenn til 100
borga og svæöa.
Til er kinverskt orötak, sem ■
segir: „Enginn getur kallaö sig
ánægöan, nema hann hafi skoöaö
Múrinn mikla”. Feröamaöur i
heimsókn í Peking mundi veröa
meira en litiö óánægöur, ef þaö
færist fyrir af einhverjum
ástæöum, aö hann skoöaöi hiö
mikla foma mannvirki.
Múrinn mikli er kunnur sem
eitt afsjöundrum veraldar. Hann
byrjar viö Sjanhækuan-skaröiö
viö strönd Póhæ-flóa, liggur um
fjallgaröa, yfir hina miklu Gulá,
grassléttur og eyöimerkur og
endar viö Tsiajúkanskarö i Norö-
vestur-Kina. Hann er 6.000 km aö '
lengd og er sagöur s jást frá tungl-
inu.
Múrinn mikli var byggöur fyrir
meira en 2.500 ámm, undir lok
timabils hinna Striöandi rikja
(475—221 f.K.) og var lengdur og
endurbættur á timum siöari kon-
ungsætta. Sá hluti hans, sem er
norövestur af Peking og feröa-
menn sækja til, var endurbyggö-
ur á Ming-keisaraættinni
(1367—1644). Hann er byggöur úr
granitiogmassifum múrsteinum,
erumþaöbil 6.6 metra hár ogum
þaö bil 5 metra breiöur aö ofan,
þar sem fimm hestar gætu fariö
samsiöa.
komin öll bestu einkenni fomrar
kinverskrar byggingarlistar. Nú
eru allar hallirnar opnar aimenn-
ingi ásamt keisaralegum fjár-
sjóöum, þará meöaleir, leirkera-
smiöi, listaverkum, handiöum og
steinristum. Brúöarherbergiö og
garöar keisarafjölskyndnanna
eru einnig til sýnis.
Erlendir feröamenn i Kina vilja
lika gjarna koma til Tæfjalls i
Tæan-sýslu, sem er viö járn-
brautina milli Peking og
Sjanghæ. Þaö er eitt af fimm
frægustu fjöllum landsins.
Samkvæmt söguheimildum komu
72 keisarar af ýmsum
þjóöhöföingjaættum hingaö til aö
votta hollustu sina, biöjast fyrir
og framkvæma fórnarathafnir.
Steinþrep liggja upp á tind fjalls-
ins. Brattasta leiöin er tiu kíló-
metra löng, og eru þar meira en
7.000 aö tölu. Aö neöan séö litur
gönguleiöin út eins og stigi, sem
liggur til himins.
Sjötiu kilómetrum fyrir
sunnan Tæan-sýsluerTsúfúsýsla,
fæöingarsveit Konfúsiusar. Þar
stendur enn musteri helgaö hon-
um, sem tekur yfir einn fimmta
af stjórnarsetri sýslunnar og er
þyrping af fomum, haglega smiö-
uöum byggingum. Súlurnar tiu
ristar drekamyndum undir
framufsum Tatsenghallar, aöal-
Veggspjöld f Peking meö
nöfnum verkamanna er
standa sig.el i vinnu.
byggingarinnar, eru eitt af glæsi-
legustu verkum f byggingarlist
landsins.
Stórfenglegasti staöurinn viö
Hangtse, stærsta fljót Kina, eru
hin heimskunnu Jangtse-gljúfur.
Þau mynduöust, þegar hiö mikla,
straumharöa vatnsfall byltist
niöur eftir hinum klungróttu Vús-
Fró
útlöndum
óshólmum Jangtze og þar i
nágrenni, sem eru kunnar sem
„löndhrisgrjóna ogfisks”. Kunn-
astar eru Hangtsov og Sútsov.
Frá fornu fari hafa þær veriö lof-
aöar I vinsælu spakmæli:
„Paradis er á himnum, en viö
eigum Sútsov og Hangtsov á
jöröu”.
Vesturvatn f Hangtsov er i
rauninni samfelldur óraviöur
skrautgaröur. Aö sigla á vatn-
inu, horfa á hiö farga landaslag,
meöan dreypt er á hinu ljúfa
,,Lungtsing”-tei staöarins, er ein
af unaössemdum þessa staöar.
Borgin Hangtsov var reist á
sjöundu öld viö enda Stóra
skurösins, sem grafinn var aö
fyrirmælum keisarans Jang af
Súi-ætt (581—618). Þetta er borg
skrautgaröa meö fjölmörgum
musterum og pagóöum.
Lingjin-musteriö, sem byggt var
Uppskeran er mikil og góö
han-fjöllum á mörkum Szesvan--
og Húpeh-fylkja og gróf sér 198
km langt gil. Þeim sem fara meö
skipi um gljúfrin, ógnar hrika-
leikinn'. Vitaö er, aö hin frægu
ljóöskáld Tú Fú ogLI Pæ á tima
Tangættarinnar (618—907) ferö-
uöust um gljúfrin á skipi og ortu
mörg ljóö um þau.
Löngum var Jangtze-gljúfrun-
um lýst sem náttúruhindrun
vegna krókóttrar leiöar,
straumþunga og blindskerja. Nú
hefur farvegurinn veriö stórlega
lagfæröur. Leiöbeiningastöövar
og siglingaljós hafa veriösett upp
til aö auka öryggi siglinga.
Nokkrar fagrar borgir eru i
íyrir meira en 1.600 árum og
viögertá árunum eftir frelsunina,
er nokkuö sem sérhver feröa-
maöur veröur aö skoöa i Hangt-
sov. Frá Hangstov er aöeins
þriggja tima ferö noröur á bóginn'
með lest til Sjanghæ.
Ekki langt vestur af Sjanghæ er
Sútsov, önnur fræg skrúðgarða-
borg. Það eru ekki færri en 170
garöar i þessari borg, og eru
margir þeirra meira en 400 ára
gamlir. Sá elsti á sér 1.000 ára
langa sögu. Þessir garðar, sem
eru vel hannaöir og hver meb sin
séreinkenni, hafa löngum veriö
uppspretta fagnaðar og nýrra
Framhald á bls. 2‘.
Fastur liður í heimspóli-
tíkinni er, að stórveldin
ásaka í síbylju hvort annað
um útþenslustefnu. Er
nefnd útþenslustefna eitt
það alvarlegasta/ sem
heimsfriðnum ógnar, að
dómi þess sem ásakar
hverju sinni. Þeir munu
vera kallaðir heimsvalda-
sinnar sem að þessari
hættulegu útþenslustefnu
standa, og eru vondir menn
í meira lagi.
Islendingar hafa aöeins
komist á bás þessarar
voðalegu stefnu, og er
fiskveiðiútfærslan ástæða
þess. En þess er vart langt.
að bíða, að viö verðum
helsta útþenslustefnu þjóð-«
in vegna þeirrar stað-
reyndar, að landið er í
orðsins fyllstu merkingu
að þenjast út.
Svo rammt kveöur aö stækkun
landsins, aö standi maöur meö
fætur saman noröur I Reykhóla-
sveit, veröur maöur kominn i
splitt eftir örfá ár, sé staöiö þaö
lengi kyrr i sömu sporum. Enda
benti Ingvar Birgir Friðleifsson
jaröfræöingur á þaö I útvarps-
erindi aö þetta mundi enda meö
þvi, aö Island yröi að lokum
ekkert nema Þingeyjarsýsla. Þaö
er þá hægt aö benda á þegar til
kemur, hverjir bera ábyrgö á
þessari útþenslustefnu okkar.
Ekki iiöur ár án þess aö ein-
hverjir stóratburöir gerist i út-
þenslumálum hérlendis. Nú
þegar Kröflusvæöiö hefur veriö
tiltölulega litiö i fréttum gerist
þaö, aö margt virðist benda til aö
Höfn I Hornafirði sé aö veröa
kauptún inn i haröa landi. Strand-
miklum krafti og krabbameins-
fruma, og ófáar milljónirnar hafa
fariö I þaö aö tjasla henni saman i
sifellu. Miklu dýrara kemur þó
til meö aö veröa ástaridiö I Höfn i
Hornafiröi, ef fer sem horfir aö
grafa þurfi islenskan Kilar-
skurö, svo skip komist frá sjó
þangað uppeftir. Þaö er heldur
EKKI gæfulegt aö hugsa til þess,
ef allur sandurinn á suöurströnd-.
inni er á jafn mikilli hreyfingu. Ef
svo er, þá veröur endirinn sá aö
Vestmannaeyjar veröa hálendis-
hólmi á sandinum, líkt eins og
Hafursey er i dag austur viö Vik i
Mýrdal.
lengjan þar er á sifelldu iöi, og
enginn viröist geta spáö um aö
kveldi, hvernig eöa hvar fjaran
veröi aö morgni.
Fróöir menn segja, aö ekki séu
mjög margir mannsaldrar siöan
&uöurlandsundirlendiö var
sjávarbotn. Auk þess mun öskju-
hliðin hafa verið blindsker I
grárri forneskju. Ef sá landsauki
sem siöan hefur átt sér staö er
ekki útþenslustefna, er ekki gott
aö segja hvaö þaö er. En ekki er
gott aö finna neinn sem hægt er aö
láta svara til saka fyrir þetta, i
þaö minnsta voru kratar ekki I
stjórn þá.
Eins og öllum miklum breyt-
ingum fylgja þessum margvisleg
vandamál. Og þar sem öll vanda-
mál kosta peninga, er útþenslu-
stefnan ekki eins vinsæl og ætla
mætti. 'KIsilibjan fyrir noröan
viröist vera aö skipta sér af jafn
Miðað viö þessa þróun er ekki
laust við aö sú hugsun hvarfli
aö manni, aö snör handtök þurfi
aö koma til, ef ráöist yröi 1 bygg-
ingu hafnarmannvirkja vib
Ðyrhólaey, ef það eigi aö vera ‘
hægt aö notast viö þau mannvirki
sem höfn.
Þaö mun vera kenning jarö-
fræöinga, aö ástæöa þessarar
þróunar, sé minnkandi jökulfarg
sem geri þaö aö verkum aö land
ris úr sjó. En I þvi kuldakasti sem
var 1 nýliönum janúarmánuöi,
ihafa heyrst þær raddir hjá
erlendingum, aö viö gætum jafn-
vel farið aö eiga von á nýrri ísöld.
Hinir erlendu veöurfræöingar eru
þó ekki allir á sama máli fremur
en þeir islensku, en samt er ekki
úr vegi aö taka fullt tillit til
isaldarkenningarinnar.
A sinum tima var Krafla byggö
I þeirri von, aö hægt væri aö fá
þar gufu úr iörum jaröar. Þegar
framkvæmdir þar hófust, voru
kenningar þaö eina sem gaf fyrir-
heit um gufu, ekki visindalega
staöhæföir hlutir sem hægt var aö
treysta. Á ýmsu hefur gengið þar
ems og kunnugt er, en það er ekki
fyrr en núna sem gufa viörist
vera fyrir hendi sem hægt er aö
treysta I bili, a.m.k. Þaö er þvi
ekki úr vegi að taka sjensinn, og
treysta á kenningar veöur-
fræöinga um aö Isöld sé væntan-
leg. Aö sjálfsögöu veröur aö vona
aö hún veröi tiltölulega væg, og
leiði eingöngu til þess aö jöklar
hér á landi vaxi nokkuö, en landið
hyljist ekki Is. Með tilliti til þess-
ara kenninga, og aö tekiö veröi
mark á þeim, væri mjög athug-
andi aö vinna aö hafnargerö á
Suðurlandi meö tillíti til komandi
Framhald á bls. Z