Alþýðublaðið - 10.01.1980, Page 1

alþýöu-
öiö i
m
Fimmtudagur 10. jan. 1980 4. tbl. ól.^rg.
Mótmæla sovéskri
innrás í Afganistan
Flokkstjórnarfundur
verður haldinn í Iðnó (uppi) mánudaginn
14. jan kl. 17:00
Umræðu efni: Stjórnarmynduhartilraunir
Framsögumaður: Benedikt Gröndal
Benedikt Gröndal, formaduf
Atvinnuleysistryggingar:
HÖFUÐSTÓLL í
ÁRSLOK 1978 UM
8 MILUARDAR KR.
Fyrirvinna heimilis fær 80% dagvinnutekna
Mótmælastaöa verður viö
sovéska sendiráðið i Garðastræti
kl. 14.00 fimmtudaginn 10. janúar
vegna innrásar Sovétrikjanna inn
i Afganistan og vegna landvinn-
ingastefnu þeirra siðustu árin. Að
henni standa Vaka, félag lýð-
ræðissinnaðra stúdenta, og félög
lýðræðissinnaðra framhalds-
skólanema á höfuðborgar-
svæðinu.
Heimsfriðnum er ógnað með
þvi' grimulausa ofbeldi, sem
ráðamenn i Sovétrikjunum beita.
Enginn getur lengur efast um
það, að hætta stafi af þessum
stærstu alræðisrikjum heims.
Það er skylda lýðræðissinna að
Hagstofan hefur reiknað vfsi-
tölu byggingarkostnaðar eftir
verðlagi i fyrri hluta desember
1979 og reyndist hún vera 397,54
stig, sem hækkar i 398 stig
(október 1975=100). Gildir þessi
t bréfi forsætisráðuneytisins
frá 25. okt. 1977 var þess óskað að
embætti húsameistara rikisins
láti gera úttekt á húsnæðisþörf
ráðuneyta. Athuganir skyldu
m.a. miða við, að fram komi
skipting milli eiginhúsnæðis og
leiguhúsnæðis, auk þess sem gerð
verði spá um húsnæöisþröfina á
næsta áratug.
1 framhaldi af þvl hefur
embættið látið gera þær athugan-
ir á húsnæðismálum ráöuneyta,
sem fram koma I sérstakri
greinargerö og er fjailað um
aðalskrifstofur viðkomandi ráðu-
neyta, en ekki um þeim tengdar
stofnanir eða aöra hliðarstarf-
semi ráðuneyta.
Greinagerðinni er skipt I þrjá
megin kafla, O úttekt, 1 spá og 2
tillögugerð. Þannig hefur verið
gerð úttektá núverandi stöðu og i
framhaldi af því tillögur um
framtiðarhúsnæðisþarfir. Taka
framtiðarþarfirnar mið af spá
um aukningu starfsmannafjölda.
Einnig er við gerð tillögunnar
tekið mið af skipulagstillögum
Reykjavikurborgar um staðsetn-
þegja ekki við þessu freklega
broti á sjálfsákvörðunarrétti
smáþjóðar, heldur mótmæla þvi
harðlega. Sovétrikin lögðu undir
sig alla Austur-Evrópu eftir
seinni heimsstyr jöldina og
siðustu tvo áratugi hafa þau lagt
undir sig Kúbu, Laos, Vfetnam,
Kampútseu, Eþiópiu, Angóla og
Mósambik, stofnað þar alræðis-
riki og komið á alræðisstjórn i
nafni sósialisma. Þau réðust inn I
Ungverjaland 1956, Tékkó-
slóvaklu 1968 og nú inn i Afganist-
an.Þettasýnir, að lýðræðissinnar
verða að standa á verði gegn
óvinum lýðræðisins, og verjast
þeirrihættu af fullrieinbeitni sem
af þeim stafar.
visitala á tímabilinu janúar —
mars 1980. Samsvarandi visitala
miðuðvið eldri grunn er 7894 stig,
og gildir hún einnig á timabilinu
janúar-mars 1980, þ.e. til viðmið-
ingu stjórnsýslusvæöis milli
Skúlagötu og Lindargötu I tengsl-
um við Arnarhvol og beinast
athuganir á f ramtiðarþróun eink-
um að þeim stað innan höfuð-
borgarsvæðisins. Gerð er sfðan i
samræmi við það tillaga um,
hvernig leysa megi húsnæðismál
stjórnarráðsins með nýtingu nú-
verandi húseigna ásamt bygg-
ingu nýbygginga og kaupum á
húsnæði á þessum stað, sem skil-
greindur verður sem þróunar-
svæði Stjórnarráðs Islands.
Innan embættis húsameistara
rikisins hafa ýmsir starfemenn
unnið að tillögugerðinni. Einkum
hefur starfiö hvilt á Garðari
Halldórssyni, húsameistara
rikisins og Magnúsi K. Sigurjóns-
syni, deildararkitekt, en auk
þeirrahafa Hörður Bjarnason, fv.
húsameistari, Sigurður Gislason,
yfirarkitekt, Birgir Breiðdal
deildararkitekt, Björn Kristleifs-
son, arkitekt og Svavar Þor-
varðsson, deildarbyggingar-
fræðingur lagt þar hönd á plóg-
inn.
t nýlegu yfirliti frá opinberum
aðilum kemur fram að tala
atvinnuiausra á landinu öllu var
30.11 1979 549 manns, en 31.12
sama árs 797. Þetta mun að sögn
ekki vera meira en gengur og
geristvið áramót. Arstiðarbundiö
atvinnuleysi er ekki óþekkt fyrir-
brigði og kemur fram einkum i
kringum áramót og á fyrstu
mánuðum ársins.
í Reykjavfk var tala
atvinnulausra 156, en aðrir staðir
þar sem ber á atvinnuleysi eru
Hafnarfjörður með 52, Húsavik
meö 156 og Keflavik með 46
skráða atvinnulausa. Kauptún
meöfærrien þúsundlbúa þarsem
atvinnuleysi virðist áberandi eru
Drangsnes, Kópasker, Raufar-
höfn, Vopnafjörður, Bakkagerði,
Djúpivogur og Stokkseyri.
Atvinnuleysisdagar i mánuði
vorusamtals 10432 i desemberlok
á móti 7516 i lok nóvember ’79.
Atvinnuleysistrygginga-
sjóður
Atvinnuleysistryggingasjóður
varð til eftir verkfallið langa
vorið 1955. Rikisstjórnin skuld-
batt sig til að koma á slikum sjóði
og voru lög þar að lútandi
samþykkt á árinu. Lögin hafa
siðan breyzt i sumum atriðum.
Má þar fyrst og fremst telja, að
konur sem eru frá vinnu vegna
barnsburöar fá greiddar atvinnu-
leysisbætur i 90 daga samtals.
Þessi breyting var gerð á árinu
1975. Grunnhugmyndinni I
lögunum frá 1955 hefur þd I engu
verið breytt.
Stjórn sjóðsins
Stjórn atvinnuleysistrygginga-
sjóðs skipa sjö menn, tveir
tilnefndir af Alþýðusambandi
Islands, einn tilnefndur af Vinnu-
veitendasambandi Islands og
fjórir kosnir af sameinuðu
Alþingi með hlutfallskosningu.
Ráðherra skipar formann og
varaformann stjórnar úr hópi
þeim er Alþingi kýs hverju sinni.
Það er Tryggingastofnun rikisins
sem annast daglegan rekstur
sjóðsins og sér sú stofnun einnig
um reikningshald fyrir sjóðinn.
Fjármögnun sjóðsins fer fram
með þeim hætti, að atvinnu-
rekandi grdðir 1% af útborguðu
vikukaupi fyrir dagvinnu
samkvæmt lægsta taxta Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar I
Reykjavik, vegna hverrar vinnu-
viku, er starfsmaður vinnur i
þjónustu hans. Við ákvörðun
framlags atvinnurekanda er
miðað við meðalkaup slðastliðins
árs skv. umræddum taxta og er
það kaup útreiknað af Hagstofu
Islands. Þar fyrir utan greiða
sveitarfélög til atvinnuleysis-
tryggingasjóðs framlag sem er
jafnhátt þeirri upphæð er færð er
á sérstakan reikning verkalýös-
félaganna i sveitarfélaginu.
Rikissjóður greiðir til atvinnu-
leysistryggingasjóðs framlag
sem er tvisvar sinnum hærra en
framlag atvinnurekenda. I
sambandi við réttinn til bóta úr
atvinnuleysistryggingasjóöi
bendum við á ákvæði þar að
lútandi, sem birtast á innsiðum
blaðsins og eru tekin úr
bæklingnum „Lög um atvinnu-
leysistryggingar” sem er
útgefinn af Félagsmála- og
upplýsingadeild Tryggingastofn-
unar rikisins i september 1979.
At vinnuleysisbætur.
Upphæð atvinnuleysisbóta er
reiknuð sem hér segir: Atvinnu-
leysisbætur miðast við laun fyrir
8 klst. vinnu þeas. dagvinnu, eins
og þau eru á hverjum tima skv.
næstlægsta taxta Dagsbrúnar i
Reykjavik:
а. Kvæntur maður eða gift
kona, sem er aðalfyrirvinna
heimilis, fær 80% af áður
greindum launum.
b. Einstaklingur fær á sama hátt
70% af launum.
c. Auk þess skal bótaþega greitt
б. 5% vegna hvers barns sem
yngra er en 17 ára. Þó skal
ekki greiöa bætur vegna fleiri
en þriggja barna.
Það skal tekið fram, aö
óheimilt er að gera fjárnám eöa
lögtak i bótafé skv. þessum
lögum, né halda þvi til greiðslu
opinberra gjalda.
Vinnumiðlun
Það er skylda hvers sveitar-
félags að hafa starfandi vinnu-
miðlun og þaö er þangað, sem
atvinnulausir eiga að snúa sér til
skráningar. Atvinnulausum er
skylt að koma til skráningar á
degi hverjum. Úthlutun bótafjár
fyrir hvert félag eða
félagasamband er i höndum
stjórnar nefndar, sem skipuö skal
fimm mönnum, þrem frá verka-
lýösfélagi eöa sambandi, einum
frá Vinnuveitendasambandi
íslands og einum frá Vinnumála-
sambandi samvinnufélaganna.
Heimilt er aö áfrýja úrskuröi
þessarar nefndar um bóta-
greiöslur til stjórnar atvinnu-
leysistryggingasjóös sem sker
endanlega úr i málum, sem ekki
hefur náðst samkomulag um.
Atvinnulausum ber að sækja
um bætur til þessarar nefndar.
Til að umsókn sé gild taHn þarf
viðkomandi að sýna það svart á
hvitu, að viðkomandi sé fullgildur
Framhald á 2 siöu
Vísitala byggingarkostnaðar
Framhald á 2. siðu
Húsnædisvandræði
Stjórnarráðsins
Samningaviðræður við breska rikisolíufélagið:
Dreyf ing olíuvidskipta og samn-
ingur til langs tíma á dagskrá
Ekkert hefur enn verið látið
uppi um samningaviðræður
oliuviðski pt anefndar, og
nefndarinnar frá British
National Oil Corporation, en
þær hófust I gærmorgun og
stóðu fram eftir degi. Koma
bresku samninganefndarinnar
er i beinu framhaldi af fyrri við-
ræðum þessara aðila I Lundún-
um.
Hér er um að tala hugsanleg
kaup á 130-150 þúsundtonnum af
gasoliu sfðar á þessu ári. Þetta
breska rikisfyrirtæki er nú af-
lögufært um töluvert magn af
gasoliu og kemur það einkum til
vegna hagstæðs veðurfars.
,, Mainstream’ ’-verð
Auk oliuviðskiptanefndar tek-
ur viðskiptaráðuneytið og full-
trúar oliufélaganna þriggja þátt
i þessum samningaviðræðum.
Mun okkur standa til boða að fá
gasoli'una keypta á svokölluöu
Mainstream-verði, en það þýðir
um 80 dollurum lægra verð á
tónnið en Rotterdammarkaður-
inn segir til um.
Við þetta vaknar sú spurning
hvort Mainstream-verðið haldi
áfram að vera hagstæðara en
Rotterdam þegar liða tekur á
árið. Stjórnmálaástandið I dag
orsakar hið háa verð á Rotter-
dammarkaðinum en fari svo að
um hægist I bráð getur Main-
stream hæglega orðið óhag-
kvæmari kostur i lok ársins.
Þess má og geta að eftir fund
OPEC-rikjanna I Venesúela hef-
ur Mainstream hadtkað til móts
við Rotterdam verö.
Samningar við Rússa
Þann 15. nóv. s.l. endurnýjaði
Kjartan Jóhannsson viðskipta-
ráðherra, oliukaupasamninga
okkar við Rússa. Sóvétmenn
voru ófrávikjanlegir i verðskii-
málum sinum, þ.e. buðu aðeins
viðmiðun við skráð dagverð á
oliuvörum á markaði i Rotter-
dam. Hins vegar knúði við-
skiptaráðherra fram það samn-
ingaákvasði, að Islendingar geta
með eðlilegum fyrirvara dregið
úr kaupum sinum á gasolfu og
bensini frá Sovétrikjunum,
hvenær san er á þessu ári. Þar
með var Islendingum ekki að-
eins tryggt öruggt framboð oliu
á þessu ári, heldur einnig opn-
aöir nýir möguleikar fyrir oliu-
viðskipti I framtiöinni. Þaö er i
framhaldi af þessu sem samn-
ingaviðræður fara nú fram við
breska oliuframleiðslufyrir-
tækið, (British National Oil
Corporation).
150% hækkun á einu ári
t yfirlitsræðu sinni i upphafi
þings að loknum kosningum vék
forsætisráðherra, Benedikt
Gröndal, aö þeirri staöreynd, að
oliuverðshækkun hefur oröið
hér á landi miklu meiri en hjá
nágrannalöndunum Opinbert
verð á hráoliu, sem mestu
ræður um innflutningsverð ann-
arra rikja á Vesturlöndum,
hækkaði um 60% fra des. 1978 til
hausts 1979. A sama tima hefur
skráð verð á Rotterdam-
markaði á unnum oliuvörum,
sem ræður okkar verði, skv.
viðskiptasamningum hækkað
um meiraen 150%. Að meðaltali
verður innflutningsverð á oliu
til Islands á þessu ári riflega
tvöfalthærra lerlendrimynt.en
1978.
Útlit virðist fyrir, aö verð á
öðrum innflutningi hækki um
9%, eða likt og útflutningsverð-
lag i heild. En olfuvörurnar
vega svo þungt, að viðskipta-
kjörin i' heild rýrna að meðaltali
um 9-11% á þessu ári. í lok árs-
ins standa viðskiptakjörin lik-
lega 3-4% undir ársmeðaltali
1979. Eins og nú horfir er alls
ekki hægt aö reikna með við-
skiptakjarabata á þessu ári og
raunar fremur horfur á frekari
rýrnun þeirra. Einkum virðist
útlitið fyrir almenna oliuverðs-
þróun i heiminum óefnilegt.
Rýrnun þjóðarfram-
leiðslu
Rýrnandi viðskiptakjör munu
þannig skerða að raungildi
þjóðarframleiðslu um 3,5%
1979, og 1-2% 1980. Oliureikning-
ur þjóðarbúsins hækkar úr 12% I
24% af öllum vöruinnflutningi.
Ariö 1978 var oliuinnflutningur-
inn um 20 milljarðar króna, en
er á núgildandi verði og gengi
70-80 milljarðar króna. Um
þessar mundir lætur nærri, að
allur viðskiptakjarabatinn, sem
við nutum fram til 1973 og
endurheimtum að mestu 1977 og
^8 sé genginn til baka og við-
skiptakjörin séu I reynd óbreytt
frá 1970.