Alþýðublaðið - 30.08.1980, Blaðsíða 1

Laugardagur 30. ágúst 1980 131. tbl. 61. árg.
Flugleiðir ganga á bak orða
srnna:
vÓgeðfellt og óvið-
unandi með öllu”
— segir Magnús L. Sveinsson
um ólöglegar uppsagnir
Framkoma stjórnenda Flug-
leiöa hefur aö undanförnu veriö
meö nokkuö öörum hætti en viö
eigum aö venjast. Auk illskilj-
anlegra hreinsana á toppnum
berast nú þær fregnir aö tæp-
lega 400 hérlendir starfsmenn
Fluleiða hafi fengiö i hendur
uppsagnarbréf. Þetta er þvert
ofan i það sem forstjöri Flug-
ieiöa boðaði á blaöamannafundi
fyrir nokkrum dögum. Þá sagöi
hann aö félagiö myndi segja upp
400 starfsmönnum, þar af um
200 hérlendum.
Þessi hringlandaháttur kem-
ur þó ekki á óvart ef höfð er hlið-
sjón af orðum Jóns Júliussonar,
sem var settur af um siðustu
mánaðarmót eftir 25 ára starf. I
Helgarblaði Visis upplýsir hann
aö i heila fjóra mánuði hafi for-
stjtíri Flugleiða ekki séð ástæðu
til að halda sameiginlegan fund
með framkvæmdastjórunum,
heldur kosið að taka ákvarðanir
uppá eigin spýtur. Þá kemur
fram hjá Jóni að forstjórinn vilji
aðeins hafa gagnrýnislausa
menn með sér i óstjórninni.
Af ummælum og framkomu
stjórnenda Flugleiða gagnvart
fjölmiölum stendur bókstaflega
ekki steinn yfir steini. Aður-
nefndum blaðamannafundi
komu ýmist fram rangar upp-
lýsingar eða engar, þegar ekki
þótti ástæða til að svara óþægi-
legum spurningum. Nú liggur
fyrir að Flugleiðir hafa ákveðið
að valda fleirum óþægindum er
nauðsynlegt er. Næstu 2 mánuði
ætlar félagið að halda tæplega
400 manns milli vonar og ótta
um eigin lifsafkomu. I stað þess
að segja aðeins upp þeim sem
nauðsynlegt er, rekur félagið
alla og endurræður siðan
nokkra útvalda. Fólkið fær
m.ö.o. ekki upplýsingar um
brottrekstur fyrr en 1. nóve-
mber og þá hefur það mánaðar-
frest til að koma sér á traustan
grundvöll á ný.
Eins og fram hefur komið
fréttum er talið að hér séu Flug-
leiðir að brjóta lög. Karl Steinar
Guðnason segir að þetta séu for-
kastanleg vinnubrögð sem hann
telji að séu ólögleg. Hann segir
jafnframt að greinilegt sé að
þeirsem stjórni Flugleiðum séu
ekki færir um að stjórna.
Gunnlaugur P. Helgason
varaformaður Félags Loftleiða-
flugmanna segir að þessi aðferð
stjórnar Flugleiða sé alls ekki
til fyrirmyndar. ,,Ég held að öll
stéttarfélög sem hlut eiga aö
máli séu mér sammála um að
þetta eru slæm vinnubrögð.”
Magnús L. Sveinsson, for-
maður V.H., sagði að sér finnd-
ist sú aðferð sem notuð væri óg-
eðfelld og óviðunandi með öllu.
„Þessi aðferð þýðir i raun aö
uppsagnarákvæði kjarasamn-
inga eru gerð ógild”, sagöi
Magnús og bætti við að nú væri 3
mánaða uppsagnarfrestur gerð-
ur að 1 mánuði. Hann sagöi:
„Fólkið fær ekki að vita fyrr en
1. nóvember hvort þvl er sagt
upp eða ekki. Annað hvort eiga
menn að segja fólki upp eða láta
það vera.”
Meðal þeirra sem nú eru látn-
ir fjúka eftir margra ára starf
eru Asbjörn Magnússon sölu-
stjóri sem hóf störf árið 1942, og
tslaug Aðalsteinsdóttir deildar-
stjóri sem hóf störf árið 1945.
Alþýðublaðið mun greina frá
lögmæti þessara aðgerða við
fyrstu hentugleika
— g.sv.
Rlkisstjórnin frestar vaxtaákvördun:
„Neikvæðir vextir hafa sömu
áhrif og seðlaprentun eða
halli á ríkisbúskap”
segir Bjarni Bragi Jónsson
hagfraedingur Seðiabankans
Rikisstjórnin hefur nú gefið
Seðlabankanum fyrirskipun um
að hætta við þá 5% vaxta-
hækkun sem átti að taka gildi
næstkomandi mánudag. Þessi
fyrirhugaða hækkun var sam-
kvæmt lögum um efnahagsmál
sem sett voru i april 1979. Þar
segir að fyrir ársiok 1980 skuli
breyta vöxtum til jafns við
verðbólgu.
Seðlabankinn, sem átti að sjá
um framkvæmd laganna ákvað
i upphafi að láta vextina hækka i
nokkuð jöfnum áföngum fram
til ársloka 1980. Bankinn ákvað
að láta vaxtahækkanirnar koma
i 7 áföngum eða á sama tima og
visitalan væri reiknuð. Núer þvi
aðeins einn áfangi eftir, þann 1.
desember og bilið milli vaxta og
verðbólgu svo mikið, að það
verður ekki jafnað i einum
áfanga.
1 júiilok voru heildarspariinn-
lán i bönkum iandsins rúmlega
215milljarðar. Með þvi að hætta
við fyrirhugaða vaxtahækkun
hefur rikisstjórnin svipt spari-
fjáreigendur röskum 10 millj-
örðum á ársgrundvelli. Komi
ekki tii lagabreytinga i byrjun
alþingis. er ljost að hinn lög-
bundnisparifjárþjóínaður rikis-
vaidsins hefur breyst i ólög-
bundinn þjófnað, i hreinræktaða
pólitiska stigamennsku.
Að sögn Pálma Jónsson land-
búnaðarráðherra er hugsanlegt
að vaxtalögin verði tekin til
endurskoðunar i byrjun þings og
hugsanlegt að einhver breyting
verði gerð á þeim. Þessar upp-
lýsingar Pálma koma heim og
saman við þær raddir sem bent
hafa á, að rikisstjórnin hafi
aldrei ætlað sér að virða vaxta-
ákvæðin i lögunum um el'na-
hagsmál, sem sett voru i april i
fyrra.
Það er alkunna að neikvæðir
vextir eru verðbólguhvetjandi.
Það viðurkenna flestir nema Al-
þýðubandaiagsmenn og aðrir
framsóknarmenn sem vilja
millifæra fjármagnið frá spari-
fjáreigendum til skuldakónga.
Bjarni Bragi Jónsson, hagfræð-
ingur Seðlabankans, sagði i
samtali við Alþýðublaðið að
verðtrygging fjármagns væri
ekki veröbólguhvetjandi þvert á
móti.
Bjarni sagði að óhóílega háir
raunvextir gætu að sjálfsögðu
verið veröbólguhvetjandi frá
kostnaöarhliðinni. Hann sagði
að vextir ættu að vera verð-
trygging en eins og nú væri á
málum haldið næðu vextirnir
þvi ekki einu sinni að mynda
raunverulegan þátt i verð-
myndun.
„Ef styrkjum er úthlutað meö
þvi að gefa eftir fjármagn”,
sagði Bjarni, „hefur það svipuð
áhrif og halli á rikisbúskap eða
aukning peningaveltu, sem
flestir eru sammála um að sé
verðbólguhvetjandi”. — g.sv.
-----Brádabirgdasamningur BSRB og ríkis:-
„Það á skilyröislaust ad fella tillöguna”
,,Bg tel að BSRB eigi skil-
yrðislaust að hafna þvi sam-
komulagi sem orðið hefur með
samninganefnd bandaiagsins og
rikinu", sagði Albert Einarsson
kennari þegar Alþýðublaðið
ræddi við hann i gær. Ilann
sagði að BSRB ætli fyrst og
fremst að hafna þessu sam-
komulagi á þeirri einföldu for-
sendu að það færði félags-
mönnum allt of litla leiðréttingu
sinna mála.
„Þaö er of mikið bil að milli
þessarar samningstillögu og
kröfugerðarinnar sem sett var
fram”, sagði Álbert, „það var
ekki mæst á miðri leið, heldur er
þetta samkomulag bara
skömmtun frá rikinu,,'
Albert sagði að ástandið nú
væri ekkert öðruvisi en það
hefði verið þegar siðast var
samið, það væru jafn miklar
innistæður fyrir kaup-
hækkunum nú og þá. „Okkar
upphaflega kröfugerð gerði litið
annað en að leiðrétta það kjara-
rán sem átt heíur sér stað írá
árinu 1978”.
„Það er von min”, sagði Al-
bert, „að þetta samkomulag
verði fellt i atkvæðagreiðslunni i
næstu viku. Eg held að það sé
ástæða til að íorysta BSRB taki
„Skásti kosturinn fyrir opin-
bcra starfsmenn er að sam-
þykkja það samkomulag sem
tekist hefur með fjármálaráð-
herra og sam ninganefnd
BSRB” sagði Haukur Helgason
skólastjóri og samninganefnd-
armaður er Alþýðublaðið innti
hann álits á nýafstöðnu sam-
komulagi. Hann benti á að ýms-
ir þættir i samkomulaginu væru
harla góðir þótt aðrir væru tölu-
svolitið mark á eigin orðum.
Vorið 1979 varokkur sagt að þaí
væri svo mikilvægt að hafa
verkfallsréttinn i lagi þegar vif
stæðum i þessum samningum
Nú er hinsvegar ekki minnst t
þennan rétt og engin áform urr
að beita honum", sagði Alber
Einarssonaðlokum. —g.sv
vert lakari en æskilegt hefði
verið.
„Niðurstöður atkvæðagreiðsl-
unnar á fimmtudag og föstudag
tel ég byggjast mjög á að félag-
ar BSRB virði þann lýðræðis-
lega rétt sinn að taka þátt i
henni”, sagði Haukur og bætti
við: „Ég tel líka mjög nauðsyn-
legt að jafnframt þvi' aö kynna
sér samkomulagið, þá geri fé-
lagsmenn sér fulla grein fyrir
Framhald á bls. 2
T?Skárra að samþykkja en
að fara í verkfaH”
Steinaldarmenn í stjórnarráðinu
Framsóknarmenn eru nú i
nákvæmlega sömu aðstöðu i nú-
verandi stjónarsamstarfi og Al-
þýðuflokksmenn voru i rikis-
stjórn Ölafs Jóhannessonar.
Rikisstjórnin er lömuð og
óstarfhæf vegna ágreinings um
efnahagsmál. Framsóknar-
menn eru i minnihluta. Þeir
eiga tveggja kosta völ: Að
standa viö stefnu sina og rjúfa
þar með stjórnarsamstarfiö.
Eöa.lúffa, og sætta sig þar með
við að ná engum árangri.
Reynslan kennir okkur að
Framsóknarmenn munu velja
seinni kostinn.
Þaðer nýtt i þessu stjórnar-
samstarfi, að hvorugur aðilinn
fer lengur dult með deilumálin.
Alþýöubandalagsmenn segja að
„gengisfellingarblaðrið i Stein-
grimi” sé aðalvandamálið.
Halldór Asgrímsson, fulltrúi
Framsóknarmanna i efnahags-
málanefndinni, segir að Alþýðu-
bandalagsmenn séu „steinald-
armenn” i efnahagsmálum.
Báðir hafa rétt fyrir sér.
Gengisfellingar á að fram-
kvæma fyrirvaralaust, ef þær
eru gerðar á annað borð. Með
öðrum þjóðum varðar gengis-
fellingarblaður fyrirfram við
ráðherrastóla — undantekning-
arlaust. Hitt er jafn rétt hjá
Halldóri Asgrimssyni, — og ekki
ný sannindi — að Alþýðubanda-
lagið er á steinaldarstigi i efna-
hagsmálum. Kjarni málsins er
sá, að grundvallarbreytingu á
stjórn efnahagsmála verður
ekki komið fram i samvinnu við
Alþýðubandalagið. Hlutverk
þess er að verja óbreytt ástand.
Af þessum ástæðum er rikis-
stjórn Gunnars Thoroddsens
sama markinu brennd og fyrir-
rennari hennar. Hún er fram-
hald stjórnarm yndunarvið-
ræðna. Agreiningsefnin eru hin
sömu. Það hefur bara veriö
skipt um leikara i nokkrum
hlutverkum.
An gengislækkunar, munu
frystihúsin neyðast til þess að
loka á ný upp úr mánaðarmót-
um. Ef verð — og kostnaðar-
hækkanir innanlands — sem
sigla i kjölfarið, ganga sjálf-
krafa inn i fiskverö, búvöruverð
og laun, er þegar farið að safna
upp I næstu gengislækkun. Allt
er þetta I hefðbundnum stil.
Spurningin snýst ekki um þaö,
hvort rjúfa verði sjálfvirkni
gengislækkana og vísitölukerf-
is, þótt steinaldarmenn i Al-
þýöubandalaginu haldi sig við
það heygarðshornið. Það er
augljóst. En þeir sem vilja rjúfa
sjálfvirkni víxlhækkana verð-
bólgunnar verða aö svara ann-
arri spurningu: Hvað á aðkoma
i staðinn fyrir vlsitölukerfið?
Við þeirri spurningu er aðeins
eitt svar: Skattalækkun og
millifærslur gegnum trygging-
arkerfi til þeirra þjóðfélags-
hópa, sem raunverulegá búa við
skarðan hlut. Aðrir verða aö
taka á sig kjaraskerðingu.
u m þetta stóðu deilur i
stjórnarmyndunarviðræðunum.
Þetta var hið raunverulega
ágreiningsmál stjórnar og
stjórnarandstöðu á siðastliðn-
um veitri.
Skattalækkunarleiðin var og
er stefna Alþýðuflokksins.
t stjórnarmyndunarviðræðum
i janúar sl. kvaö formaöur
Framsóknarflokksins upp úr
um þaö, að þessi stefna Álþýðu-
flokksins væri sér vel aö skapi.
Stefnu Alþýðubandalagsins
kenndi hann hins vegar við
öfugmæli mestanpart. Engu að
siöur höfnuðu Framsöknar-
menn samstarfi við jafnaðar-
menn. Astæðan: Hagsmunir
landbúnaðarkerfisins. Þrátt
fyrir reynsluna af samstarfi við
Alþýðubandalagið i rikisstjórn
ölafs Jóhannessonar, kusu þeir
fremur áframhaldandi bræðra-
lag við „steinaldarmennina” —
svo notuð séu orð Halldórs As-
grimssonar.
Nú súpa þeir af þvi seyðiö.
þessi ágreiningur stjórnar-
flokkanna verður ekki leystur,
hversu margar efnahagsnefndir
sem verða skipaðar. Astæðan
fyrir þvi, að tillögur efnahags-
málanefndarinnar eru bezt
varðveitta rikisleyndarmálið,
er sú, að hér er alls ekki um
sameiginlegt nefndarálit að
ræða. Fulltrúar Framsóknar-
manna segja: Afnemum visi-
tölukerfið. Þeir hafa hins vegar
engar tillögur um varðveizlu
kaupmáttar lægstu launa eftir
öðrum leiðum. Fulltrúar Al-
þýðubandalagsins segja: Við-
höldum visitölunni, en fölsum
hana. Formaöur nefndarinnar
er fyrrverandi leiftursóknar-
maður, alinn upp undir handar-
jaöri járnfrúarinnar brezku.
Hvaðeiga þessir aöilar sameig-
inlegt? Ekkert — tillögur þeirra
hafa ekki einu sinni snertipunkt.
Útkoman er þess vegna eintóm
moðsuða.
Þegar Alþýðuflokksmenn
stóðu i sömu sporum i fyrrver-
andi rikisstjórn og Framsókn-
armenn nú, kusu þeir að standa
við stefnu sfna, fremur en að
sætta sig við árangursleysið.
Það þótti Framsóknarmönnum
ekki góð latina. Þeir munu þess
vegna lúffa, — eins og venju-
lega. Steinöldin i stjórnarráðinu
— svo vitnað sé til orða Halldórs
Asgrimssonar — heldur þvi
áfram, á ábyrgð Framsóknar-
flokksins. —JBH
Guðmundur G. Þórarinsson
um störf einahagsnetndar:
Engin samstaða og
ðunnar tlllögur
.Efnahagsnefndin hefur lagt
im ýmsar hugmyndir, en þær
í óunnar, og nefndarmenn alls
ki á einu máli um þær”, segir
iðmundur G. Þórarinsson I við-
i við Timann i gær um tillögur
lahagsnefndar rikisstjórnar-
lar.
rómas Arnason viöskiptaráð-
rra tjáir sig einnig um tillög-
íar, aö þvi er varðar samein-
;u rikisbanka, en hann segir,
,,aö allt tal um að leggja ei
niður Útvegsbankann, er að mi
mati algjörlega út I hött”.
Eggert Haukdal, sem sæti i
nefndinni, kannast ekki við það
leggja eigi niöur Framkvæmd
stofnun. Það er hinsvegar fully
af Jóni Ormi Halldórssyni, f{
manni nefndarinnar aö það ski
gert.
Tillögur nefndarinnar eru nú
umfjöllunar hjá þriggja mani
ráöherranefnd. —c