Alþýðublaðið - 11.10.1980, Qupperneq 5

Laugardagur 11. október 1980
5
Þýska kosningabaráttan:
Maður óttans felldi sjálfan sig
Ófyrirleitin kænskubrögð Strauss urðu honum að falli
Um siöustu helgi kusu Þjóö-
verjar sér þingmenn og kansl-
ara. Eins og mönnum er kunn-
ugt uröu úrslit kosninganna
þau, aö samsteypustjórn jafn-
aöarmanna og Frjálsra demó
krata hélt velli og jók fylgi sitt
og meirihluta á þingi. tJrsiit
kosninganna i tölum uröu þau,
aö Frjálsir demókratar (FDP)
bættu viö sig 2.7% og fengu
10.6% fylgi. Jafnaöarmenn
(SPD) bættu viö sig 0.7% fylgi
og hlutu 42.9% fylgi. Hægri-
fiokkafyiking Kristilegra demó-
krata og flokkur Frans Josef
Strauss, Kristilega sósialista-
bandalagiö, CDU/CSU, töpuöu
fylgi, þeir fengu 44.5% atkvæöa,
4.1% minna en I siðustu kosn-
ingum og hafa aidrei hlotiö
minna fylgi.
Þaö kom engum á óvart, að
samsteypustjórn SPD og FDP
hélt velli, Þaö kom þó á óvart
hversu mikil fylgisaukning FDP
varö, og Spd menn höföu gert
sér vonir um mun meiri fylgis-
aukningu, en raun varö á. Siö-
ustu mánuðina fyrir kosningar
virtist allt benda til þess aö SDP
næöu ekki 5% lágmarkinu af at-
kvæöum, sem flokkur þarf til aö
koma manni að á sambands-
þinginu i Bonn. Skýringuna á
þeim breytingum, sem urðu á
fylgi flokkanna, siöustu mánuöi
fyrir kosningar, en breytingam-
ar má sjá á linuriti, sem fylgir
hér meö, er að leita i þvi hvernig
kosningabaráttan þróaöist.
„ Friðarkanslarinn ’
Allar hernaöaráætlanir SPD i
kosningabaráttunni voru miö-
aðar viö, aö hiin stæði fyrst og
fremst um utanrfkismál og þá
sérlega slökunarstefnuna, sem
Helmut Schmidt og Willy
Brandt á undan honum, hafa
öörum meira barist fyrir. í
áróðursplöggum flokksins var
Schmidt kallaöur „friöar-
kanslarinn” og gert vár
sem mest úr árangri hans i
utanrikismálum.
1 upphafi kosningabaráttunn-
ar, reyndi Strauss, mótfram-
bjóðandi Schmidt aö bera fram
gagnrýni á slökunarstefnuna.
Ekki á þeim grundvelli aö hún
væri. beir.ltnis röng, heldur á
þeim grundvelli, aö hún væri
mest á eina hliö, og Þjóöverjar
og Vesturlönd fengju ekki þaö út
úr henni sem skyldi. Strauss
sakaöi Schmidt einnig um aö
hafa látið hiö góöa samband
milli Bandarikjanna og Þýska-
lands kólna. Þessi barátta
Strauss gegn Schmidt bar ekki
árangur, en þá kom Strauss
fram meö bragð, sem hefur ef-
laust verið þaulhugsaö löngu
fyrirfram. Meö þvi bragöi koma
hann aö Schmidt i opna skjöldu.
Herbragð Strauss
Þaö virtistvera of passandi til
aö þaö gæti veriö tilviljun, þeg-
ar kaþólskur biskup sendi frá
sér hiröisbréf, um ógnvænlegan
skuldabagga rikisins, á sama
tima og Strauss réöst á Schmidt
fyrir aö hafa bundið þjóöinni
meiri skuldabagga, en „Hitler
gerði i strfösbrjálæði sínu”.
Strauss fór þar meö alrangt
mál, vitandi vits. Spáö er aö
hagvöxtur i Þýskalandi i ár
veröi 2.5%, verðbólga er talin
veröa 5,5% sem er ótrúlega lágt
miðaö viö nágrannalöndin, at-
vinnuleysi i Þýskalandi er mjög
litiö. Þegar þaö er tekiö meö i
reikninginn, aö 2.5% vergra
þjóöartekna fara i afborganir af
opinberum skuldum, og að
stjórn Schmidt hefur ekki einu-
sinni nýtt alla þá lánamöguleika
sem henni eru heimilaðir sam-
kvæmt lögum, er þaö ljóst aö
rikisskuldir i Þýskalandi eru
ekki hlutur, sem ætti aö hafa of
miklar áhyggjur af.
Þrátt fyrir þaö, aö málflutn-
ingur Strauss um rikisskuldirn-
ar værialls óábyrgur vann hann
töluvert á með þessum áróöri
sinum, enda er almenningur i
Þýskalandi ekki ýkja vel upp-
lýstur um efnahagsmál, frekar
en almenningur i öörum lönd-
um. Þessar árásir Strauss i
efnahagsmálum komu Schmidt
og hans félögum i Jafnaöar-
mannaflokknum svo i opna
skjöldu, aö fyrst á eftir voru
þeir hraktir í varnarstöðu, þó
svo enginn ástæða væri til þess.
Þaö kom þvi i hlut Lambsdorff,
fjármálaráðherra, en hann er
þingmaöur fyrir FDP, aö verja
rikisstjórnina fyrir árásum
Strauss. Lambsdorff er frekar
ihaldssamur maður og varfær-
inn i efnahagsmálum og ekki
hægt aö saka hann um ástæöu-
lausa skuldasöfnun. Þaö var i
þessu máli,sem FDP kom fyrst
virkilega fram í sviösljósiö og
fylgi flokksins fór verulega aö
vaxa, aö visu hægt i fyrstu. Á
sama tima fer fylgi SPD aö
minnka, eftir aö hafa náð
hámarki 46.8% um mánaðar-
mótin júli/águst. (Sbr. linurit)
Hryðjuverk á Oktober-
fest
Þetta herbragð Strauss virtist
i fyrstu ætla aö heppnast vel.
Fylgi CDU/CSU rauk upp um
tvö prósent i skoðanakönnunum
fyrst á eftir, meöan fylgi SPD
hrapaöi i sama hlutfalli. En
Adam var ekki lengi i Paradis,
og ófyrirsjáanlegur hlutur gerö-
ist sem enginn hefði getaö séö
fyrir. Fylgisaukning CDU/CSU
stöövaöist og snerist reyndar
viö. Jafnaöarmenn högnuöust
þó ekki á því heldur FDP.
A hinni árlegu Októberfest, I
Munchen um mánaöarmótin
ágúst/september sprengdi ung-
ur nýnasisti sprengju meö þeim
afleiöingum aö 14 manns létust
og 140 manns særöust. Strauss
hélt sig þar hafa fengið kjöriö
tækifæri til aö ráöast á stjórn
Schmidt og fordæmdi innan-
rikisráöherra stjórnar Schmidt,
sem heitir Baum. Baum þessi
þykir vera frjálslyndur maöur
og varfærinn í aðgeröum gegn
hryöjuverkamönnum. Hann
hneykslaöi hægrisinnaöa Þjóö-
Helmut Schmidt.
verja fyrir skömmu meö þvi aö
koma fram i sjónvarpi i kapp-
ræðum við fyrryerandi meðlim i
Baader-Meinhof hópnum. Baum
þessi er þingmaður fyrir FDP.
Frumhlaup Strauss
Strauss réðst á Baum og sak-
aði hann um að bera abyrgð á
þessum ógnaratburði, þvi meö
linkind sinni i garö hryöju-
verkamanna skapaöi hann aö-
stæöur og andrúmsloft, sem
geröi þeim auöveldara fyrir.
Þaö kom Strauss óþægilega á
óvart hinsvegar, þegar upplýst-
ist hver haföi staöið aö tilræö-
inu. Tilræöismaöurinn reyndist
vera ungur maöur, nýnasisti
sem geröi þetta á eigin spýtur.
Hann haföi verið meðlimur i
Nýnasistasamtökum, sem höföu
aösetur sitt i Nurnberg, i
Bæjaralandi, heimariki
Strauss. Sambandsstjórnin i
Bonn haföi þráfaldlega fariö
þess á leit viö Strauss, sem for-
sætisráöherra Bæjaralands, og
innanrikisráðherra hans,
Tandler, aö þessi samtök yrðu
bönnuð. Þeir kompánar höföu
ekkert gert i þvi, og reyndar
lýsti Strauss þvi yfir opinber-
lega, að i þessum samtökum
væru aðeins meinlausir strákar,
sem hefðu gaman af þvi að leika
hermenn. Að lokum haföi sam-
bandsstjórnin gefist upp á þvi
aö biða og leysti samtök þessi
upp.
Þaö var þvi alvarlegt
frumhlaup hjá Strauss að kenna
Baum um tilræöiö, en þetta kom
FDP enn frekar til góöa og fylgi
flokksins rauk upp i skoöana-
könnunum. Viöbrögö Strauss
eru hinsvegar talandi dæmi um
þaö hversu mjög borgaralegu
flokkarnir i Þýskalandi einblina
á hættuna frá vinstri, en koma
alls ekki auga á hættuna frá
hægri.
Fylgistilfærslur
Þessi tvö herbrögö Strauss,
þaö aö ráðast á stjórnina fyrir
skuldasöfnun og að ráðast á
„linkind” stjórnvalda i garð
hermdarverkamanna uröu til
þess, að SPD tapaði nokkru
fylgi. Þó fyrra herbragð Strauss
hafi heppnast, vel, tapaði hann
stórum hluta ávinningsins af
þvi, meö frumhlaupi sínu i þvi
seinna. En FDP unnu talsvert á,
twyw
Eitt fórnarlambanna i Oktoberfest,
Frans Josef Strauss. Hans-Dietrich Genscher.
,,Schmidt er betri leikari, ég er betri stiórnmála-
maður." (Frans Josef Strauss)
,,Sá biskup eða prestur, sem ætlar út i stjórnmál,
ætti fyrstaf öllu að lesa hagtölur mánaðarins". (Hel-
mut Schmidt)
,. Meiri hluti kjósenda í landinu vill samsteypustjórn
SPD og FDP, og meiri hlutinn af þeim meirihluta vill
ekki hreina meirihlutastjórn SPD". (Hans-Dietrich
Genscher)
að sumu leyti fyrir tilverknað
Strauss,og mest vegna ásakana
hans um linkind i garð
hermdarverkamanna. A endan-
um hafði Strauss dregið F'DP
mest fram i sviðsljósiö, og menn
eins og Genscher, formaöur
flokksins, Lambsdorff, fjár-
málaráðherra og Baum, innan-
rikisráöherra, komu vel út úr
samanburöinum við Schmidt og
Strauss, sem kittu mikið sin á
milli.
Samkvæmt rannsóknum á
kosningamynstri i þýsku kosn-
ingunum, viröist ljóst, aö FDP
fengu mikiö fylgi frá SPD. Þaö
aöSPD jókfylgi sitt, engu að sið
ur, stafar af þvi aö stór hluti
þeirra ungmenna, sem nú kusu
i fyrsta sinn, greiddu þeim at
kvæöi. Tilfærslur á fylgi viröast
þvi helst hafa orðið milli þess-
ara tveggja flokka. Léleg
frammistaöa CDU/CSU, viröist
hafa stafað af þvi fyrst og
fremst, aö margir kjósendur
CDU/CSU sátu heima, vegna
óánægju meö Strauss, sem
kanslaraefni. Þaö er þvi ljóst aö
ástæöan fyrir þvi að stjórnar-
andstaöan tapaö fylgi var aö-
eins ein, og hún var Strauss!
Maður óttans
1 kosningabaráttunni, lagði
Strauss ekkert jákvætt til
málanna. Hann gagnrýndi
Schmidt fyrir aö reka utanrikis-
pólitik þannig aö Sovétrikin ein
högnuðust á henni. Hann lagöi
hinsvegar ekkert fram um þaö
hvernig hann hygðist breyta
þvi, en hann lýsti þvi yfir að
auðvitað væri slökunarstefnan
nauðsynleg. Strauss gagnrýndi
stjórn Schmidt fyrir skulda-
söfnun. Hann kom þó ekki fram
með nokkra tillögu um hvar
hann vildi láta skera niöur.
Hann gagnrýndi stjórn Schmidt
fyrir að sýna hermdarverka-
mönnum linkind. Þaö kom i ljós
að hann bar sist m inni ábyrgð á
þvi hvernig fór, en aörir.
Strauss rak sina kosningabar-
áttu á óttanum einum. Hann
reyndi að hræöa fólk með
Rússagrýlu, efnahagshruni og
hermdarverkum. Hræöslupóli-
tik er honum best lagin. Þýska
þjóöin lét hinsvegar ekki hræöa
sig til að kjósa hann.
Þetta linurit sýnir þróun fylgis einstakra fiokka siöustu fjóra mán-
uöi fyrir kosningar, en þaö nær fram til mánaöamóta septem-
ber/október. Kosningarnar fóru fram 5. október.