Alþýðublaðið - 08.01.1981, Qupperneq 4

| tilefni af niöurstööum
Lradóms um launahzkk-
ir alþingismanna og
lagsmanna i Bandalagi
Mt^aanna snerum viö
ððGh^uidarS t r f A n * -
STYTTINGUR
Innritun i Öldunga-
deildina í Hveragerði
Kynning á námsefni öldungar-
deildarinnar i Hveragerði og
lokainnritun á næstu námsönn fer
fram laugardaginn 10. janúar nk.
i húsnæði gagnfræðaskólans.
Ariðandi er að nemendur mæti
stundvislega kl. 14. Skólagjald er
550 nýkrónur og greiöist við
innritun, (Þaö er jafnt fyrir alla,
án tillits til fjölda námsgreina
sem nemandinn leggur stund á.)
Kennslan fer fram i Hveragerði
en prófin verða þreytt i Mennta-
skólanum við Hamrahlið (28.
april til 12. mai i vor).
Á fyrstu starfsönn ÖH
(jan,—mai 1980) stunduðu 82
nemendur nám i deildinni og á
siðustu önn voru þeir 54. 1 lok
hvorrar annar þreyttu
nemendurnir sömu próf og
öldungarnir i Hamrahlið og stóöu
sig meö ágætum. Hin mikla að-
sókn að ÖH leiðir ótvirætt i ljós þá
þörf sem er fyrir fullorðins-
fræðslu á framhaldsskólastigi á
Suðurlandi. Sem dæmi um það
má nefna aö nú þegar fer þeim
nemendum ÖH fjölgandi sem
hingað til hafa stundaö nám i
öldungadeild Hamrahliðarskól-
ans. Og fólk er tilbúið að leggja á
sig talsverða fyrirhöfn til að geta
notfært sér slikt tækifæri, eins og
hér um ræðir, þaö sýna þeir
nemendur best sem um lengstan
veg eiga að sækja (t.d. úr Þjórs-
árdal og Hrunamannahreppi).
Það hefur sýnt sig að þetta er
mjög skemmtilegur og áhuga-
samur hópur, öldungarnir i
Hveragerði. Sterk vináttubönd
hafa myndast, þvi aö sameiginlegt
áhugamál tengir fólk betur
saman en flest annað, og náms-
og skemmtiferðir hafa verið farn-
ar.
Nú þegar (þ.e. áður en lokainn-
ritun hefur farið fram) hafa um
50 manns frá 7 sveitarfélögum
látið skrá sig. Það er áriðandi að
allir væntanlegir „öldungar”
(skráðir sem óskráðir) mæti
samkvæmt framansögöu laugar-
daginn 10 janúar til lokainnritun-
ar, en kennsla hefst mánudaginn
12. janúar. Nánari upplýsingar
gefur Valgarö Runólfsson i sima
99-4288 eða 4232.
Hér fer á eftir timasetning
kennslugreinanna á
næstuönn. 2)
Þau gerast kynduglega kaupin
á vinnumarkaðnum. Þar sannast,
að þeir, sem munu veröa fyrstir,
sem siðastir eru og siöastir þeir,
sem fyrstir voru. Tökum sem
dæmi bensinafgreiöslumennina
okkar, sem nú rétt i þessu voru aö
semja viö sina yíirboöara, eftir
langt verkfall. Blessaðir dreng-
irnir höföu litiö út úr þvi. Þeir
settu fram kröfur um launa-
hækkanir og rétt til aö fara á
námskeið ýmiskonar, til aö gera
sig að hæfari starfsmönnum.
Ailt kom fyrir ekki. Þá kyngdi
niður snjónum og bensineyösla
almennings jókst til muna i
ófærðinni, var ekki eins og oliu-
félögunum lægi hiö minnsta á aö
semja, svo hægt væri að koma
vörunni til vi^skiptavina sinna.
Þvert á moti. Atvinnurek-
endurnir voru hinir þverustu og
ekkert gekk. Að lokum uröu
bensfnafgreiðsiumenn aö sætta
sig viö þaö aö falla alveg lrá
Hungurverkfallinu lauk með sigri Thatcher
— en hvað geríst næst á N-írlandi?
Þegar hann hafði svelt sig I 53
daga var Sean MacKenna að
dauða kominn. Sjón hans var
tekin að daprast og lfkami hans
hræðilega beinaber og hann með-
tók siöustu sakramenti katólsku
kirkjunnar liggjandi i rúmi sínu I
Maze fangelsi rétt fyrir utan Bel-
fast. Móðir hans fékk þau skila-
boð að hann myndi ekki lifa meir
en 24 klst lengur, nema hann tæki
við næringu. Norðurirska lög-
reglan bjóst við að dauði hans
myndi valda nýrri hryðjuverka-
öldu á Norður-lrlandi, og öll leyfi
voru afturkölluð. Scotland Yard
varaði Lundúnarbúa við þvi að
hugsanlega væri að vænta nýrrar
sprengjuherferðar IRA i borg-
inni. Þá gerðist það ótrúlega, að
allir hungurverkfallsme.inir .
gáfust upp, rétt fyrir jól. S .rt-
ist, sem hin ósveigjanlega atefna
Margaret Thatcher hefði dugað
til sigurs yfir IRA mönnum.
Innan IRA höfðu menn von st
til þess, að hungurv^rkfallið, sem
var háð til þess að fá mennina
viðurkennda sem póliti'ska fanga,
myndi efla fylgi við hreyfinguna,
en hún hefur tapað miklu fylgi
upp á siðkastið. Svo virtist, sem
það ætlaði að heppnast. Katölikk-
ar Norður-lrlands komu i hópum
á stærstufjöldafundi.sem haldnir
hafa veriðá Norður-lrlandi siðan
snemma á áratugnum-. Fjöl-
skyldur fanganna gengu 1 farar-
broddi fyrir kröfugöngum og allir
hrópuðu: „Látið þá ekki deyja!”
Nærri 500 aðrir IRA menn i fang-
elsinu hófu mótmælaaðgerðir
sem fólust i þvi, að þeir neituðu
öðrum fatnaði en teppum, neituðu
að þvo sér og smurðu hægðum
sinum um veggi klefa sinna. Af
hungurverkfallsmönnunum
komst MacKenna einn i lifshættu,
en mótmælaaðgerðirnar voru svo
árangursrikar, að bresk yfirvöld
sáu sig tilneydd að hefja gagn-
áróðursstrið. Sendiráð um alla
Evrópu dreifðu litprentuðum
bæklingum, þar sem Maze fang-
elsinu var lýst þannig að það
„stæðist samanburð við bestu
fangelsi I Evrópu”, og i bæklingn-
um var lögð áhersla á að fangarn-
ir lifðu i sóðaskap og svelti af
eigin hvötum.
Thatcher var hins vegar
ós\eigjanleg i þeirri afstöðu
"::nni, að þessir fangar fengju ekki
öðruvisi meðferð en aðrir glæpa-
menn. „Morð er morð”, sagði
hú . ekki stjórnmál”. IRA
mennirnir kröfðust sérstakrar
meðferðar, þvi þeir höfðu verið
dæmdiraf sérstökum dómstólum,
sem aðeins fjalla um hermdar-
verk. Þeir héldu þvi fram, að ef
þeir fengju sérstaka meðferð
fyrir dómstólunum ættu þeir rétt
á sérstakri meðferð I fangelsum,
svo sem rétt á fleiri heimsóknum
en aðrir fangar, og rétt til að vera
i eigin fötum. Auk þess hefði það
verið stórsigur fyrir IRA útávið,
hefði tekist að fá sérstakameð-
ferð til handa þessum mönnum.
Svo virðist, sem þrir atburðir,
sem gerðust svo til samtlmis, hafi
brotið mótmælin á bak aftur.
MacKenna var orðinn svo mátt-
farinn, að hann var færður á op-
inn spitala. Evrópuþingið neitaði
að taka hungurverkfallið til.um-
ræðu. Og mótmælendurnir fengu
sendan 30 siðna bækling frá
Humphrey Atkins N-lrlands-
málaráðherra, þar sem þeir
fengu þær upplýsingar að sam-
kvæmt fangelsisreglum ættu þeir
rétt á flestu því, sem þeir höfðu
farið i verkfall fyrir. Atkins
sagði: „Þeir sáu að lokum, að
stjórnin meinti það sem hún hafði
alltaf sagt, engin sérréttindi,
engin viðurkenning á pólitiskri
sérstöðu. Þeir sáu að valið stóð
milli þessað lifa eða deyja og þeir
völdu þann kostinn að lifa.”
Hungurverkfallinu lauk svo
snögglega, að það kom IRA á
óvart. MacKenna var þegar gefin
næring i æð, en hann var illa far-
inn. Hinir hungurverkfallsmenn-
irnir fengu mat skömmu siðar.
Talsmenn IRA reyndu sitt besta
til að láta lita svo út, sem þetta
væri væri sigur fyrir IRA, og
héldu þvi' fram, að i yfirlýsingu
Atkins væri að finna mikilvægar
tilslakanir. „Þetta er pólitisk
viðurkenning, þó við búumst ekki
við þvi, að Bretar viöurkenni það
beint”, sagði Danny Morrison,
talsmaður Sinn Fein, hins póli-
tiska arms IRA.
Bresk stjórnvöld halda þvi
hinsvegar fram að
um engar tilslakanir
vi
&
Fangelsaöir IRA menn húka und-
ir teppum I skitugum klefa slnum.
Einn hungurverkfallsmanna, Raymond McCartney.
Á RATSJANNI
gerist annaö tveggja, aö atvinnu
rekendur þverskallast viö oj
þumbast,eöa aö samningar nást,
til þess eins, aö rikisstjórnin
ógildi þá. Og fer þá aö fækka
vörnum verkalýðsins i lifsbarátt-
unni, þegar samtakamátturinn er
ekki meiri en svo aö slagorðiö
breytist i: „Sameinaðir stöndum
vér i versnandi liískjörum og
fáum ekkert aö gert.”
En rétt einusinni hafa stjórn-
málamennirnir visaö verk-
alýðnum veginn. Nú helur þaö
upplýst að verkfallið er ekki hiö
rétta tæki, tilað knýja fram kjara-
bætur. Verkföll gera bara alla
vonda og gera friðsamlega sam-
búð stéttanna erfiöari. Nú gilda
nýjar reglur.
Eins og öllum mun kunnugt,
hafa þingmenn vorir, blessaöir
nýlega fengiö glaöning góöan
Þeim var úthlutað hækkun ;
launum sinum,sem nemur 23,4%,
hvorki meira né minna. Bensinaf-
greiðslumenn fengu ekki nema
tekur steininn úr
Vlft spurftum Svavar Gcst&son, hefuraftganga yfir I launamálum
félagsmálaráftherra og formann á undanförnum mánuftum, þá
Alþýftubandalagsins um hans álit sæta nifturstþ.ftuj kjaradóms
á nifturstöftum kjaradóms. furftu, aft ekkt jg fastar aft orfti
Svavar
kjör alþingismanna. Málift var
rætt á fundi rikisstjórnarinnar I
dag og verftur rætt þar aftur á
fimmtudag, og eins hlióta-hessi
eg
en
Iþingis
Bandalagl
UM NÝSKIPAN KJARAMÁLABARÁTTUNNAR
kröfum um namskeiöahald og
launahækkanirnar, sem þeir
fengu voru smávægilegar, og eru
þeir þó ekki beinlinis hátt settir i
launastiga alheimsins fyrir.
Þetta má benda á, þó ekki verði
hérminnstá riftun rikisstjórnar-
innar á nýgerðum almennum
kjarasamningum, meö valdboöi.
Þaö er i senn þyngra en tárum
taki og þó bráöhlægilegt.
Af öllu þessu má ljóst vera, aö
þaö er til litils aö hafa verkfalls-
réttinn. Þegar honum er beitt,
19% hækkun á iaun, sem voru bó
snöggtum minni til aö byrja með.
Nú spyrja fróöleiksfúsir verka-
lýðsfrömuðir eflaust, „hvert er
leyndarmálið? hvernig fara þeir
að þessu, blessaðir himnarikis-
englarnir við Austurvöll?”
Svariö er i raun og veru einfallt.
Rikisstjórn Gunnars Thoroddsen
þurfti fyrir skömmu aö gripa til
róttækra efnahagsaögeröa, til aö
redda þjóðarhag um stund. I full-
vissu um þaö, aö þingheimur
gerir ekki annaö en aö þvælast
fyrir, i slikum tilvikum, sendi
riksstjórnin þingheim þvi til sins
heima, viðsvegar um landiö.
Þingmenn voru semsagt settir i
verkbann. Og slik var lukka lands
og þjóöar, aö varla voru þeir
horfnir til sins heima, þegar hann
tók aö snjóa i ákafa, svo sam-
göngur spilltust og jalnvel sima-
samband rofnaöi viðsvegar um
iand. Þannig fékk rikisstjórnin
vinnulriö.
En göfugmennska yfirvalda er
mikil. Vitandi það, að þingmenn
kunnu þessum ráöstöfunum illa
og voru sumir hverjir þeirra jafn-
vel hinir fúlustu yfir öllu saman,
rétti rikisstjórnin þeim þessa
dúsu, aö hækka launin myndar-
lega, eins og til aö bæta tárin. Og
þar með erlausnin á kjaravanda-
málinu hjá verkalýöshreyfing-
unni fundin.
Nú hætta verkamenn alfariö að
leggja i verkföll. Þeir láta bara
setja sig i verkbann. Siðan iáta |
þeir illa yfir verkbanninu, og þá í;
veröur þeim auövitað rétt dúsa,
til aö bæta sviöa og sárindi.
Þannig mun kjarabaráttan fara
lram i framtíðinni.
Og okkur mun öllum liöa miklu
betur.
—Þagall
alþýðis-
blaðið
Fimmtudagur 8. janúar
KÚLTÚRKORN
Sinfóníutónleikar
Fimmtudagurinn 8. janúar n.k.
heldur Sinfóniuhljómsveit Islands
tónleika I Háskólabiói og hefjast
þeir eins og venjulega kl. 20.30.
Tónleikum þessum hefur verið
gefið nafnið „Vinarkvöld” þvi að
eingöngu verður leikin tónlist frá
Vin, þ.e. úr óperettum eftir
Strauss, Lehar, Stolz o.fl.
Operusöngkonan Birgit Pitsch-
Sarata kemur gagngert frá Vin til
þess að syngja á þessum tónleik-
um. Hún lærði söng og pianóspil
við músikháskólann i fæðingar-
borg sinni, Vin. Þaðan lauk hún
prófum átján ára gömul og var
þegar ráðin við óperuna i
Zalsburg. Þar söng hún mörg
hlutverk, en á seinni árum hefur
hún ekki verið fastráðin neins-
staðar. Hins vegar hefur hún ver-
ið gestur við mörg óperuhús, t.d.
sungið i Seldu brúðinni og Don
Giovanni i Prag, tekið þátt i 30
óperum við Konunglegu óperuna i
Belgiu og raunar komið fram i
flestum löndum Evrópu, annað
hvortá óperusviði eða tónleikum.
Mesta áherslu hefur hún lagt á
klassiska óperettu eins og hún
gerðist I Vinarborg á öldinni sem
leið og fyrstu áratugum þessarar
aldar og kom hún m ,a. fram á um
100 Strauss-tónleikum með
s i n f ó n i u h 1 j ó m s v e i t u m i
Bandarikjunum fyrir nokkrum
ái’um. Þegar Austurriki tók þátt i
heimsmeistarakeppni i fótbólta i
Buenos Aires 1977, var hún send
þangað af listaráðuneyti lands
sins, sem sérstakur músiksendi-
boði. Þótti það býsna góður
kaupbætir.
Stjórnandinn, Páll P. Pálsson
hefur starfað á vegum Sinfóniu-
hljómsveitar Islands I 30 ár, eða
frá þvi hún var stofnuð. Hann er
fæddur i Austurriki, en fluttist
hingað 1945 og tók til starfa við
hljómsveitina sem 1. trompet-
leikari árið eftir. Hann hefur
unöanfarin 20 ár stjórnað hljóm-
sveitinni i æ rikari mæli og átt
mikinn og merkan þátt i upp-
byggingu hennar.
Leikfélag Vestmanna-
eyja á ferðalagi
Leikfélag Vestmannaeyja
ráðgerir að fara i leikferðalag til
lands um næstu helgi og sýna
leikritið „AumingjaHanna” eftir
Kenneth Horne i þýðingu Sverris
Thoroddsen i Kópavogsleikhúsinu
föstudaginn 9. og laugardaginn
10. janúar kl. 21.00.
Leikstjóri er Unnur
Guðjónsdóttir og er þetta fjórða
leikritið, sem hún setur á svið fyr-
ir félagið auk þess að hafa leikið
ótal hlutverk og verið i farar-
broddi félagsins undanfarin 30 ár.
Leikmynd er eftir Arnar
Ingófsson
Leikfélag Vestmannaeyja varð
70ára á árinu 1980 og er „Hanna”
þriðja verkefni félagsins á af-
mælisárinu en frumsýning var 4 rK
des. Hin verkefnin voruK
BOLABÁS
A baksiðu Visis i gær gaf
að lita eftirfarandi fyrir-
sögn: „Gunnar Thoroddsen
um launahækkun þing-
manna: „EKKI i SAM-
RÆMI VIÐ STEFNUNA” ”.
(!!) Það kom ekki fram i
greininnium hvaða „stefnu”
Gunnar var að tala.