Alþýðublaðið - 04.07.1981, Side 1

alþýöu-
Laugardagur 4. |uli 1981 —93. tbl. — 62. arg:
MITTERRAND LÆKKAR VEXTI
Frakklandsbanki tilkynnti i
fyrradag að samkvæmt ákvörð-
un Mitterrands og franskra
jafnaðarmanna hefðu vextir
verið lækkaður úr 22% i 20%.
Svo sem kunnugt er hefur
verðbólga i Frakklandi veriö á
bilinu 10-13%, þannig aö raun-
vextir eru jákvæðir um amk.
7%, og hvati til sparnaðar og
heilbrigðrar fjárfestingar fyrir
hendi.
Athygli vekur, hversu varlega
er farið i sakirnar. Hins vegar
má gera ráð fyrir þvi að vextir i
Frakklandi verði enn lækkaðir á
næstunni.
Orkar tvímælis að standa í
samningaviðræðum við
fjármálaráðherra — eftir
samningsrof hans
— segir Gunnar Gunnarsson framkvæmdastjóri
Starfsmannafélags ríkisstofnana
— Það orkar tvimæiis fyrir
okkur, að standa i samningavið-
ræðum við fjármálaráðherra i
framtiðinni, eftir þetta samn-
ingsrof. Það er oft þannig, að i
samningaviðræðum skiptir það
jafnmiklu máli, sem menn ræða
og samþykkja ýmsa hluti, sem
ekki eru settir á blað. Gagn-
kvæmur trúnaður er nauðsyn-
legur i samningum, og fjár-
málaráðherra braut hann.
FÉUGsrm
FOSTUDAGUniNN 18. JÚWl 19»1' 4. TBL. ~~1
Samningsrof fjár-
málaráðherrans
Satmlnpirof ftámáldi'AMirrra r irrr.Mn starfsfólkl siálfs-
ei^rwrstöfrwvi, s«m viNjrkmnt Kifj St.irfonjnrufélair ríkis-
stofnana s«n viðsemiaiijd, hefur að sijlfsáíNj vaVik nikla
Æároyiu of efjsemlir um orNieldni tess aðila, son ooirl'er-
ir starfsRienn (virfa gera k iarasjrrinra sxna vií.
Sarrkvamt vfirlvslneu f iártnálarAtvrra u» rártnm Sdmirps-
rétt BSFB of s«r. r.ffar var s-irhvkkt if félassVmn BSRB í
al1sheriarutvvjAjc1vifslu, var'skvrt kveðið á un að lþein un
ki.irusrsraiijva npinl«rra starfcr.ujia taku rinni* til siálfs-
eiemrstofnana. Eins oa nírur er raklö á 6^nm sta' í rélæs-
tfMndim hafa fiMnuisar siáHseien.trstofrwnir vikuriennt
STR son viðsanianda oti fcnrið frá tén-iminnir við félavi'
fvrir hhnd fess starfsfólks sfns, sem hnfur Vosi' að vera í
STR.
Veena jx'litísks hrvstinn hefur fiáitnálajniðherra nó viki.f
frá þessuri vfiilvsineu, sem v.«r (Vikski) ianlefur hluti s^n-
krmulaesino 4 llðnu óri, of tilkvnnt jess í staí, a6 siálfs-
elenarstofnunun levfist tvf akcinc .»ð stmia viö SrR a6 þ*r
veitl f‘iímilaráhjnev’irn unhoð ti) .»* ecra slíkan saraunf.'
lessu ósvífru samninssrof hefur starfsfólk á vmratídirr.
stofnunun, ce santWr opinherra starfsnunna, aft skálfsfv.Si
teklð Bjöp illa, cp nuru al)s ekki setta si? við s)fk svik.
haö cr r’iunrtvaD.eatriki fél.iejfrelsis á Tslandj, að fólk
velji iiá!ft 'ivaM féltV vi)l e.inea f. I.ló*t sr a-* það
starfsfólk Gi.ílfneienarsto'nana, oor v.iliö hefur SrR ser- sitt
Stéttarfélae, hefur til tess fullt frelsl, oe fi.Snrálarák-
herra he!ur erva heimild til þess að skikka tuk til hess að
s-mpj í Cnnur stéttarfélfV - op hað iafnvel tótt h.tnn vas-i
ekki með \vi af sví.ka fetAi sansiinsa.
Þetta sagði Gunnar Gunnars-
son, framkvæmdastjóri Starfs-
mannafélags rikisstofnana,
þegar Alþýðublaðið ræddi við
hann i gærdag. Deila Starfs-
mannafélags rikisstofnana og
fjármálaráöherra snýst um
túlkun á samningi, sem þessir
aðilar gerðu i fyrra, þar sem
Starfsmannafélagið fékk vibur-
kennt að það skyldi sjá um
samningsgerð fyrir starfsfólk
hálfopinberra rikisstofnana ,
en þær eru flestar á heilbrigðis-
sviðinu.
— Samningur okkar við ráð-
herrann, var siðan staðfestur
með bráðabirgðalögum, og.
þurfti samþykki Alþingis, til aö
verða endanlega löglegur, sagöi
Gunnar. — Þegar hann kom fyr-
ir þingið, varð ASl forystan
gripin einhverri taugaveiklun,
og taldi aö BSRB væri þannig að
færa út kviarnar á sinn kostnaö.
Guðmundur J. Guðmundsson
setti sig algerlega á móti þvi að
samningurinn fengi þessa stað-
festingu.
— Þá sendi fjármálaráðherra
fjárhags- og viðskiptanefnd
bréf, þar sem hann lýsir sinni
túlkun á samningnum. Hann
sagði þar, að hann teldi það for-
sendu fyrir samningnum, að
forstöðumenn hálfopinberra
stofnana afsöluðu sér samn-
ingsrétti i hendur fjármáia-
ráðuneytisins. Með þessu var
hann að beygja sig fyrir þrýst-
ingi frá ASl. Það er óliklegt, að
forstööumenn hálfopinberra
stofnana, sem svo Heilsuhælis-
ins i Hveragerði, eða Landakots
afsali sér öllum rétti til að ráða
kaupi og kjörum á sinum vinnu-
stööum, eins erfitt og samband
þeirra við fjármálaráðuneytið
hefur veriö. En þingið sam-
þykkti lögin óbreytt, þannig að i
greinagerö er að finna bréf ráð-
herra, og hörð mótmæli frá okk-
ur.
— Hvað verður með frekara
framhald hjá okkur veit ég ekki
enn. Við höfum haldið fundi á
þeim stofnunum, sem þessi mál
koma við, og viðbrögðin hafa öll
verið á einn veg. Starfsmenn
hafa undantekningarlaust mót-
mælt túlkun ráðherra. Við sjá-
um svo hvað setur, þegar fund-
arhöldum er lokið, sagði Gunn-
ar Gunnarsson að lokum.
Jónas Bjarnason stjórnarmaður í Neytendasamtökunum:
„NEYTENDASAMTðKIN VIUA
RÝMRI OPNUNARTÍMAREGLUR”
„Hagsmunir neytenda eru
tvimælalaust þeir aö það sé
frjálsari og sveigjanlegri opn-
unartimi,” sagði Jónas Bjarna-
son stjórnarmaður i Neytenda-
samtökunum og bætti við aö sín
persónulega skoðun að hér giltu
allt of þröngar skorður um opn-
unartima verslana.
„Erlendis tiðkast miklu
frjálsari reglur um opnunar-
tima,” sagði Jónas, „og
held að hagsmunir neytcada séu
þar miklu betri. Skoðun okkar i
Neytendasamtökunum gengur
útá að hér sé opnunartimanum
settar of þröngar skorður.”
Aðspurður hvort Neytenda-
samtökin hefðu einhverja stefnu
i öðrum grundvallaratriðum
eins og t.d. ákvörðun verðlags,
sagöi Jónas að innan samtak-
anna hefðu umræður um þetta
gengið iþá áttað álagning á sum
um vörum mætti vera mun
frjálsari, þvi það myndi skapa
meira svigrúm sem kæmi neyt-
andanum til góða. Asamt gæða-
eftirliti ættu góð neytendasam-
tök að huga vel að þvi hvernig
verðlagningu vöru og þjónustu
væri háttað.
Varðandi niðurgreiðslur og
aðrar millifærslur sagði Jónas:
„Við höfum fengist aöeins viö
þessi áhrif millifærslna á Mags-
muni neytenda og teljum aö þær
séu ekki neytendum i hag. Við
höfum mótmælt þessari til-
hneigingu sem t.d. birtist i
formi fóðurbætisskatts. Min
skoðun er sú aö þaö eigi að vera
neytandinn sjálfur sem velur á
milli vörutegunda en ekki ein-
hver stjórnvöld.”
„Ég held að það sjáist nú bara i
toppinn á isjakanum,” sagði Ósk-
ar Jóhannsson kaupmaður i
SunnubUð þegar Alþýðublaðið
spurði hann hvort það væri diki
aðeins li'till hluti kaupmanna sem
vildi hafa opið á laugardögum.
„Astæður þess að ég vil haf a opið
Jónas sagði að engin vafi léki
á að þessi mál snertu Neytenda-
samtökin alveg sérstaklega og
mjög nauðsynlegt væri aö móta
heilsteypta stefnu i framan-
greindum málum. Hann sagði:
„1 eðli sinu eru neytendasamtök
yfirleitt fylgjandi sem mestu
frjálsræði og varðandi opnunar-
timann er ekkert launungarmál
að Neytendasamtökin vilja
rýmri opnunartima. Þau vilja
færa valdið i auknum mæli i
hendur neytenda.” g-sv.
á laugardögum,” sagði óskar,
„er verðlagningin á landbúnaðar-
afurðum. HUn er hreinlega að
drepa kaupmanninn á horninu.”
Öskar sagði að menn stæðu nú
frammifyrir þeim vanda aö sitja
uppi með lítið A
annað en visitölu- 2 I)
Óskar Jóhannsson kaupmaður:
LAUGARDAGSVINNA KEMUR
EKKI TIL AF GÓÐU
Island er og hefur ver
ið kjarnorkulaust land
- segir Benedikt Gröndal
tsland hefur verið og er kjarn
orkulaust land — bæöi vegna
sjálfra okkar og sem liður Thinu
norræna jafnvægi, sem svo er
kallað i varnarmálum, sagði
Benedikt Gröndal i viðtali við
Alþý öublaðiö i gær. lsland hefur
þd til skamms tíma ekki verið
talið meö, þegar rætt hefur
veriö um Norðurlönd sem
kjarnorkulaust svæði, og kann
það að vera af þvi að dti fyrir
ströndum tslands eru siglinga-
ieiöir kjarnorkukafbáta bæöi
fra Sovétríkjunum og Banda-
rikjunum.
Benedikt sagði, að Kekkonen
Finnlandsforseti hefði sett fram
hugmyndina um að lýsa kjarn-
orkuleysi Norðurlanda form-
lega yfir fyrir meira en áratug.
Hugmynd hans var þá, að
tsland yrði ekki aöili að sllkri
yfirlýsingu, og veitég ekki til aö
Finnar hafi þá haft neitt sam-
band við islensk yfirvöld um
máliö. Siðustu misseri hafa
Finnar tekið þetta mál upp á
nýjan leik, og nú hefur sjálfur
Leonid Brezhnev stolið frá þeim
hugmyndinni. Það gerðist i árs-
byrjun 1979, þegar rikisstjórn
Ólafs Jóhannessonar sat að
völdum, að Finnar óskuðu i
fyrsta sinn eftir að ræöa þetta
mál við íslendinga. Var þeim
viðræðum komið á I Stokkhólmi
i sambandi viö Noröurlanda-
þing 1979. Hittust þeir Kohronen
ambassador, aðalsérfræðingur
Finna i' þessu máli, og Ingvi
Ingvason ambassa v
dor Islands i (2S
Deilan um heimsmeistaraeinvigið:
Islensk stjórnvöld verða að láta
leysi og styðja Friðrik/Kortsnoj
Enn berast fréttir að utan af
viöbrögðum Sovétmanna við
ákvöröun Friðriks Ólafssonar
forseta FIDE, um frestun á
heimsmeistaraeinviginu i skák
um einn mánuö. Nú hefur birst
viðtal við heimsmeistarann,
Karpov um þetta mál, og gagn-
rýnir hann Friðrik harðlega
fyrir að fresta einviginu.
Karpov gagnrýnir Friðrik
fyrst fyrir það, að hafa valið
Merano sem einvigisstað, og
segirað hefðini þessum málum
sé, að þegar keppendunum
tveim komi ekki saman um
staðarval, séu óskir heims-
meistara virtar. Það er ekki
alveg rétt, allavega er sú hefð
varla í gildi lengur. Þegar
heimsmeistaraeinvigið var
haldið hér i Reykjavik, höföu
hvorki Spassky né Fischer valiö
Reykjavik, en engu að siður var
einvígið haldið hér.
Karpov ásakar Friðrik ólafs-
son fyrir að blanda pólitik inn i
málefni skákhreyfingarinnar.
Hann víkur hins vegar ekki orði
að þvi, aö lög skákhreyfingar-
innar kveða á um að forseti
hennar er ábyrgur fyrir þvi að
báðir keppendur standi jafnt að
vigi.
Það virðist af viðtalinu, sem
Karpov sé alveg sáttur viö af-
stööu sovéskra stjórnvalda i
málum Kortsnoj. Eins og menn
muna, benti Friðrik ólafsson á
að þaö væri ekki sanngjarnt
gagnvart Karpov, að halda fjöl-
skyldu Kortsnoj i gislingu á
sama tima og heimsmeistara
einvi'giö fer fram, þar sem það
hljóti að leiða til þess, aö menn
dragi rétt Karpovs til heims-
meistaratitilsins i efa. Það er þó
ómögulegt um það að segja, þvi
það er heldur óliklegt, aö
Karpov segöi nokkuð, þó hann
væn mótfallinn gislahaldinu.
Þetta viðtal er auðvitað partur
af þeim pris, sem Karpov
verður að gjalda, fyrir þau for-
réttindi og þann stuðning, sem
sovésk yfirvöld veita honum. Ef
skákmeistarar haga sér illa,
hafa þeir dæmi Kortsnojs fyrir
sér um það hvað af þvi myndi
leiða.
Þá segir Karpov, að hann vilji
ekki tala um móralskan karakt-
er Kortsnoj, „eða öllu heldur
ómdralskan karakter hans”.
Þannig má sjá, að ekki er
heimsmeistaranum alveg sama
um það hvernig mál hafa þró-
ast, og hann er farinn hö grlpa
tilheldur ómerkilegs orðbragðs
til að ná sér niðri á Kortsnoj.
Þaö er fullljóst, að Sovétmenn
hyggjast alls ekki sætta sig við
ákvörðun Friðriks, og munu
reyna aö fá henni hnekkt. Besti
möguleiki þeirra á þvi er auö-
vitað á fundi FIDE i Atlanta,
sem haldinn verður innan fárra
vikna. Það mun þá koma I ljós,
hvort Sovétmenn hafa styrk til
að hnekkja ákvörðunirjni. Eins
og áður hefur veriö bent á, er
það engan veginn sjálfgefiö, að
af hlut-
dyggilega
Sovétmenn hafi meirihluta á
þinginu til að hnekkja ákvörðun
Friðriks.
í raun veltur það á þvi, hversu
fast Friðrik vill standa á
ákvörðun sinni, hvað verður Ur
þessu máli. Ef Sovétmenn hafa
ekki styrk á FIDE-þingi til að
hnekkja frestuninni, blasir við
klofningur innan sambandsins,
ef þeirtelja það þá þess virði. Ef
þeirhnekkja ákvöröun Friðriks,
þarf ekki að gera ráð fyrir, að
hann verði forseti FIDE lengi á
aðhann kæri eftir, enda óliklegt
sigum það. Það veltur alltá þvi,
hvort márihluti skáksambanda i
heiminum telur það þess virði
að leyfa Sovétmönnum að halda
heimsmeistaratitlinum með
fantabrögðum, frekar en aö
kljúfa sambandið. Það
mun