Alþýðublaðið - 17.10.1981, Blaðsíða 3

Laugardagur 17. október 1981
3
UR-
KLIPPAN
I MorgunblaBinu i gær, birt-
ist grein um lanamdl hús-
byggjenda og húskaupenda,
eftir Magnús H. Magniisson,
alþm. þar sem hann gagnrýnir
framkvæmd rikisst jórnar-
innar á húsnæöislöggjöfinni
sem samþykkt var 1980 meö
tilstyrk núverandi rikisstjórn-
ar. AB meginstofni var frum-
varp þetta samiB i félags-
málaráöherratiö Magnúsar,
en núverandi rikisstjórn geröi
þó þær breytingar á aö fjár-
hagshliBinni var mikiö breytt.
MagnUs rifjar upp i grein-
inni aö i rikisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar var samþykkt
stefnumótun I húsnæöis-
málum sem löggjöfin var
byggB á og m.a. var i þeirri
samþykkt kveöiB á um aö
lánshlutfall skuli vera þaö
sama árlega fyrir húsbyggj-
endur, miöaö skyldi viö aö
1980 ætti þaö aö vera 30%
byggingarkostnaöar og hækka
siöan um 5% áária.m.k. og ná
80% ekki seinna en 1990. Þá
var i samþykktinni kveöiö á
um aö rikisstjórnin ábyrgist
aukningu lána og framlaga til
Byggingasjóös rikisins sem
nauösynleg væri i þessum til-
gangi.
Siöan segir i grein
MagnUsar i Mbl.:
Meirihluti núverandi ráö-
herra stóö aö þessari sam-
þykkt, en hvernig eru efnd-
irnar?
Strax á árinu 1980 voru
markaöir tekjustofnar
Byggingarsjóðs rikisins
skornir niöur um 35% en þaö
var þó smáræöi miöaö viö þaö
sem gert var á þessu ári.
Ég birti hér samanburö á
framlögum Byggingarsjóös
rikisins og Byggingarsjóös
verkamanna. 1 fyrsta lagi eins
og þau heföu orðiö skv. eldri
lögum ef rikisstjórnin heföi
ekki skorið þau niður. 1 öðru
lagi eins og þau heföu orðið á
þessu ári skv. frumvarpi
Alþýöuflokksins, og i þriöja
lagi eins og þau eru i reynd
skv. ákvörðun núverandi
rikisstjórnar.
1) Miöaö viö 100 Ibúöir i
verkamannabústööum.
2) Miöaö viö 300 ibúöir i
verkamannabústööum.
3) Frumvarp Alþýöuflokksins
geröi ráð fyrir því, aö
Byggingarsjóöur rikisins
lánaöi Byggingarsjóöi
verkamanna 50%
byggingarkostnaöar.
Eins og sjá má af töflunni
skerti núverandi rikisstjórn
framlög til Byggingarsjóös
rlkisins um hvorki meira né
minna en 75% i staö þess aö
auka þau um 21% eins og út-
reikningar sýndu aö nauösyn-
legt væri á þessu ári.
Ef Mtiö er á opinbera veö-
lánakerfiö f heild kemur i ljós,
aö rikisstjórnin hefur skert
opinber framlög um 35% frá
þvi sem veriö heföi meö
óskertum mörkuöum tekju-
strfnum skv. eldri lögum I
staö þess aö auka heldarfram-
lög um 26% eins og nauösyn-
legt heiöi veriö og frumvarp
Alþýöuflokksins geröi ráö
fyrir. Heildarframlög til opin-
beru sjóöanna eru m.ö.o.
aöeins helmingur þess sem
nauösynlegt heföi veriö til aö
ná þeim markmiöum, sem
frumvarp Alþýöuflokksins var
tö'ggt á-
Stríð og friður á fréttastofunni
F
réttastofa rikisútvarpsins
fiutti hlustendum s.inum þá
fregn um daginn aö forráöa-
menn 'iAtlanzhafsbandalagsins
„hafi látið I ljós áhyggjur vegna
sivaxandi fylgis viö málstaö
friöar og hlutleysis i V-Evr-
ópu”.
Hvaö þýöir þetta? 1 fyrsta
lagi: Aö forsvarsmenn Atlanz-
hafsbandalagsins líti á sjálfa
sig sem striösæsingaseggi. i
ööru lagi: Aö þeir liti aö baráttu
fyrir einhliöa afvopnun og hlut-
leysisstefnu sem stuöning v®
„málstaö friöar”.
Nú ber þaö til nýlundu, ef
menn á borö viö Josef Luns og
Ronald Reagan eru gengnir á
mála hjá skoöanabræörum
samtaka herstöövaandstæö-
inga. A útvarpsráösfundi var
spurzt fyrir um þaö, hvort hö:
heföi eitthvaö skolast til I þýö-
ingu?
Alþýöublaöiö birtir I dag
frumtexta þessa Reuters -
skeytis. Þá kemur á daginn, aö
hér erum misskilning aö ræöa.
Röng þýöing veröur aö villandi
fréttafrásögn. Merkingunni er
snúiö viö. Reutersfréttin gerir
þeim Luns og Reagan ekki upp
neinar nýjar skoöanir um þaö,
hver sé „málstaður friöar”.
Hins vegar eru þeir sagöir vara
viö vaxandi afvopnun i V-Evr-
ópu. Þaö stemmir viö þaö san
áöur er vitaö um skoöanir þess-
ara manna.
þetta er aöeins eittlitiö dæmi
um einhliöa og villandi frétta-
flutning I rikisútvarpinu af
þeirri merku umræöu, sem nú
fer fram um öryggis- og varnar-
mál Evrópu, ekki hvaö sizt i
þýskum f jölmiölum. Sú umræöa
er á háu plani, tæknilega flókin
og vandskýrö. Alþýöublaöiö
birtir I dag ágætt sýnishorn
þeirrar umræöu eftir varnar-
málasérfræöing þýzkra jafnaö-
armanna. Niöurstaöa hans er
sú, aö án samstarfs viö Banda-
rikin, sé Evrópa vamarlaus
frammi fyrir hernaöaryfirburö-
um Sovétrikjanna. Rofni þaö
samstarf.sem allt frá striöslok-
um hefur tryggt friö I okkar
heimshluta, va-öi „finnlandi-
sering Evrópu” oröinn hlutur,
án þess aö hleypt hafi veriö af
svo mflriu sem einu skoti.
Hin mflria öryggismálaum-
ræöa þýzkra fjölmiöla er fyrst
og fremstsprottin af ótta — eöli-
legum ótta. Annars vegar eru
þeir, sem óttast þaö fyrst og
fremst, aö stigvaxandi vigbún-
aöarkapphlaup hljóti fyrr eöa
sföar aö enda i gereyöingu
kjarnorkustyrjaldar. Sá ótti er
okkur öllum sameiginlegur.
Hinsvegar eru þeir, sem óttast
þaö, aö forskot Kremlverja i
eldflaugabúnaöi, sem beint er
aö öllum helstu borgum E vrópu,
og massivir hernaöaryfirbúröir
aö ööru leyti, munifyrr en siöar
gefa Kremlverjum færi á aö
hafa öll ráö V-Evrópurikja i
hendi sér.
E
in óttinn er slæmur leiösögu-
maöur. Helmut Schmidt hefúr
kallaö mótmælahreyfingunga i
V-Þýzkalandi „Angst-beweg-
ung” — hræðslubandalagiö.
Hann hefur sagt, aö menn veröi
ekkert einlægari friöarsinnar
viö þaö,aö bera ótta sinn á torg,
hvaö þá heldur láti menn st jórn-
ast afhonum. Hannhefur rifjað
þaö upp, aö hin raunverulega
friöarhreyfing i V-Þýzkalandi
er jafnaöarmannaftokkurinn.
Hann hefur sýnt þaö I verki,
ekki hvaö sist meö svokallaöri
„austurpólitik” sinni. Sú pólitik
opnaöi fyrst dyrnar fyrir slökun
spennu i samskiptum Austurs
og Vesturs. Hún greiddi götu
friösamlegra samskipta á sviöi
viöskipta, visinda og menning-
ar. Þaö var frumkvæöi þýzkra
jafnaöarmanna aö þessari friö-
samlegu sáttastefnu, sem ööru
fremur ruddi brautina fyrir
samningum risaveldanna um
takmörkun vigbúnaöar.
Hitt er jafn rétt hjá kanslara
V-Þjóöverja, aö án vitundarinn-
ar um órjúfanlegt varnarsam-
starf Evrópu og Bandarikjanna,
heföi þýzkum jafnaöarmönnum
ekkert oröiö ágengt i samning-
um sinum viö Sovétveldiö. Þá
heföi nefnilega ekkert staöiö á
bak viö þá. Og viö Rússa semja
menn ekki meö árangri út frá
veikleika. Ekki fremur en Hitler
forðum.
r vi veröur diki á móti mælt
meö neinum rökum, aö Sovét-
menn hafa i verki misnotaö sér
herfilega þennan friöarvilja
aöildarrikja Atlanzhafsbanda-
lagsins I V-Evrópu. Þeir
prédika friö og afvopnun ad
mauseam — i oröi, I verki hafa
þeir sl. fimm ár lagt nótt viö
nýtan dag tilaö tryggja séryfir-
buröi á sviöi kjarnavopna, sem
beint er aö Evrópu sérstaklega.
Þeir lýsa Eystrasaltiö „friöar-
haf” — I oröi. 1 verki hafa þeir
fyllt þaö meö kafbátum og
kjarnaeldflaugum. Þeir prédika
hlutleysi fyrir Noröurlanda-
þjóöum I oröi, en i verki hafa
þeir hernumiö hlutlaust grann-
land sitt, Afganistan, og fram-
kvæma þar viöbjóöslegar
tilraunir meö eituriiemaö á
vopnlausum borgurum. Þeir
p«-édika viröingu fyrir sjálfstæði
smárikja i oröi. En i verki hafa
þeir uppi daglegar hótanir um
innrás og hernám viö grannriki
sitt, Pólland. Slikum friöarsinn-
um er vart aö treysta.
rtlþýöublaöiö er prýöilega
ásátt viö þaö, aö Þjóöviljinn
haldi einkarétti sinum á þvi aö
flytja einhliöa og villandi frá-
sagnir af öryggismálaumræö-
unni I Þýzkalandi. Þjóöviljinn
villir ekki á sér heimildir. Allir
vita, hvaö fyrir honum vakir.
Heimsmynd hans er einföld,
dregin upp i svörtu og hvitu,
handa auötrúa sálum. Annars
vegar er „málstaöur friöar” —
svo stuöst sé viö Reutersþýö-
ingu fréttastofunnar (i þessum
hópi eru hlutleysingjar og tals-
menn einhliba afvopnunar vest-
urveldanna, aö ógleymdum
friöardúfunum 1 Kreml). Hins
vegar eru ófriöaröflin, árásar-
seggimir, striösæsingarmenn-
irnir, auövaldiö, heimsvalda-
stefnan og Guö má vita hvaö.
Þetta er nógu nákvæmt handa
Þjóöviljanum og hentar vel
þeim söfnuöi. En þetta er lika
stranglega til heimabrúks.
Þessi heimsmynd á ekkert skylt
viö raunveruleikann. Og hún á
ekki heima i „hlutlausum”
fréttaflutningi rikisútvarpsins.
RITSTJÓRNflRGREIN
T7„Peace in our time"
hrópaði Chamberlain og
veifaði bréfsnifsi með
undirskrift Hitlers, þeg-
ar hann kom af Munch-
enarfundinum, eftir að
hafa fleygt Tékkum og
Slóvökum í gin óarga-
dýrsins Hitlers. Hann
var hylltur sem mikill
baráttumaður fyrir
„málstað friðarins" —
eins og fréttastofa út-
varpsins túlkar þann
málstað um þessar
mundir. Friðarhreyfing
Chamberlains var dýru
verði keypt, eins og allir
vita nú, 40 árum og 52
milljónum mannslífa
síðar." yy
„Hlutleysi” i fréttaflutningi og
„hlutleysisstefna” gagnvart
rauöum eöa brúnum fasisma, er
sitthvaö. Þessu tvennu má helst
ekki rugla saman.
w egar Neville Chamberlain
veifaöi bréfsnifsi meö undir-
skrift Hitlers framan I mann-
fjöldann á Lundúnaflugvelli og
þóttist hafa tryggt mannkyni
„friö um okkar daga” — var
þessi gamli heimsvaldasinni
hylltur sem mikill „friöar-
sinni”. Þaö sem stjómaöi gerö-
um hans var óttinn viö ofbeldis-
hótanirnasismanns. Hann gafst
upp. Hann var tilbúinn aö fórna
fjarlægum smáþjóöum, Tékk-
um og Slóvökum, i gin óarga-
dýrsins. Andinn frá Munchenar-
fundinum, — andi ótta og upp-
gjafar, er enn á kreiki. A sinum
tima sáöi Chamberlain fræum
ótta og uppgjafar, og uppskar
ófriö og tortimingu. Ef hræöslu-
bandalagiö, sem fréttastofan
segir okkur aö standi fyrir
„málstaöi friöar” I álfunni, vill
heiöra skálkinn Brésnev af
sömu hvötum og Chamberlain
Hitler foröum, er ekki öldungis
vist, aö þaö uppskeri annaö en
niöurlægingu og smán, og ófriö i
kaupbæti. Súer lexia sögunnar.
— JBH
Fjölmiðlabyltingin
Þ aö hefur ekki fariö framhjá
neinum aö tæknibylting hefur
oröiö i útvarps- og sjónvarps-
fjölmiölun á siöari árum. Þaö er
tæknilega framkvæmanlegt nú
oröiö fyrir hópa og einstaklinga,
aö koma á fót eigin útvarps-
og/eöa sjónvarpsstöö, án telj-
andi vandamála og á ódýran
hátt. Þetta hefur oröiö til þess,
aö svokallaöar sjóræningja-
stöövar, — útvarpsstöövar, sem
ekki hafa leyfi til útvarpsrekst-
urs, — hafa skotiö upp tollinum
hér á landi sem annars staðar.
Þetta hefur einnig leitt til þess,
aö heilu þéttbýliskjarnarnir
hafa videovæöst og þar meö sett
á stofn sinar einkasjónvarps-
stöövar.
Og á meöan þetta er aö ger-
ast, þá er rikisfjölmíðlunum —
sjónvarpi og útvarpi — haldið I
fjársvelti og séö svo um, aö þeir
hafi ekki bolmagn til aö halda
úti vel geröri og vandaöri dag-
skrá. Það hafa veriö einustu
svör yfirvalda aö hinum breyttu
aöstæöum á þessu sviöi.
Q
Vvo viröist sem ráöamenn
hafi ekki fyllilega áttaö sig á
þessari öru þróun — þessum
nýju viöhorfum. Þeir velta
vöngum yfir lagalegum hliöum
málsinsjneö hliösjón af lögum
um einkaleyfi rikisins á hljóö-
varpi og sjónvarpi, en á meöan
fjölgar hinum nýju sjónvarps-
stöövum, sem grundvalla slna
dagskrá á léttu og auömeltu efni
af videospólum.
Þingmenn Alþýöuflokksins
hafa nú tekið af skariö í þessum
efnum, meö tillöguflutningi á
þingi. Þaö sjá allir, aö nauösyn-
legt er að hiö opinbera hafi eft-
irlit meö þrun þessara mála, en
standi eklri aögeröarlausthjá og
biöi þess er veröa vill.
nlþingismennirnir Benedikt
Gröndal og Arni Gunnarsson
hafa lagt fram frumvarp til laga
um héraösútvarp. 1 frumvarp-
inu segir að héraösútvarp skuli
einbeita sér aö efni, sem fram-
leitt er i viökomandi héraöi eöa
snertir þaö sérstaklega og leggi
áherslu á staöbundnar fréttir og
auglýsingar. Segja þeir
Benedikt og Ami i greinargerö
meö frumvarpinu, aö á siöari
árum hafi komiö fram kröfur
um mun meira og f jölbreyttara
útvarp, svo og um staðbundiö
útvarp og sérhæft á ýmsa lund.
Staöbundnar smástöövar —
héraösútvarp — gætu mætt
þessari þörf. 1 frumvarpinu er
gertráö fyrirþvl aö sérstök hér-
aösútvarpsráö sjái um rekstur
þessara stööva og skulu þau
kosin af sveitarfélögum þeim,
er aö rekstrinum standa. Þaö
eru sem sagt sveitarstjórnimar
i umboöi menntamálaráöherra,
sem fara meö stjórn þessa hér-
aðsútvarps, en sveitarstjórnir
geta eftir sem áöur faliö sam-
tökum einstaklinga reksturinn.
Þá hefur ERJur Guönason al-
þingismaöur flutt tillögu tii
{flngsályktunar um endurskoö-
un fjarskiptalaga. BendirEiöur
á, aö núgildandi fjarskiptalög
séu 40 ára gömul og á þeim ár-
um hafi oröiö bylting i fjar-
skiptatækni og aö framundan
séu jafnvei örari breytingar en
nokkurn óraöi fyrir. Þvi megi
úrelt löggjöf ekki standa I vegi
þess, aö almenningur fái notiö
þeirra framfara sem ný og
breytt fjarskiptatækni hefur I
för meö sér.Leggur Eiöur til aö
rikisstjóminni veröi faliö aö
skipa nefnd, sem endurskoöi lög
um fjarskipti og frumvarp til
nýrra fjarskiptalaga-veröi lagt
fyrir næsta reglulega Alþingi.
E
enda, höfunda og flytjenda sé
ekki fyrir borö borinn?
Og Eiöur spyr lika: Telur ráö-
herra aö starfsemi þeirra fyrir-
tækja,sem nú dreifa sjónvarps-
efni til almennings, aöallega á
Reykja vikursv æöinu, um
myndstrengi, sé i samræmi viö
fjarskiptalög, útvarpslög og lög
um vemdun barna og unglinga?
■iöur Guönason hefur einnig
lagtfram frumvarp til laga um
breytingar á útvarpslögunum, i
þá veru, aö rikisútvarpiö, út-
varpi og sjónvarpi dagskrá
hvern dag áriö um kring. Þetta
frumvarp snertir einkum sjón-
varpiö, og meö þessu er sumar-
leyfislokun sjónvarpsins aftekin
og sömuleiöis yröi sjónvarpiö á
fimmtudögum eins og öörum
dögum, en eins og kunnugt er,
hefur fimmtudagur veriö sjón-
varpslaus dagur. Eiöur rekur i
greinargerö, hvemig aöstæður
hjá sjónvarpinu hafi breyst á
þessum 15 árum, sem liöin eru
frá stofnun þess og lýsir þvi
hvernig forsendur fyrir sjón-
varpslokun á fimmtudögum og
á miöju sumri hafi þarmeö
brostiö. Þessilokun hafi veriö til
komin af illri nauösyn m.a.
vegna fámennis tækni- og dag-
skrármenntaös starfsfólks. Sá
þröskuldur sé hins vegar ekki
lengur i veginum, meö fjölgun
vel menntaös starfsfólks hjá
stofnuninni.
Ennfremur hefur Eiöur
Guönason lagt fram fyrirspurn
á Alþingi og er henni beint tii
menntamálaráöherra. Þar er
spurt: Hvaöa ráöstöfunum
hyggst menntamálaráöherra
beita sér fyrir til aö tryggja al-
menning eölileg not af þeirri
nýju tækni og þeirra möguleika
sem myndbönd og myndvarp
veita, þannig aö lágmaiksgæöa-
kröfur séu virtar og réttur skap-
F,
yrirspurn Eiös Gutaasonar
er fyllilega timabær, enda flest-
um ljóst, aö ekki er forsvaran-
legt aö láta einstaklinga úti I bæ
mata almenning, þ.á.m.
óharönaöa unglinga og böm á
hvaöa sjónvarpsefni sem er.
Þaö veröur náttúrulega aö
tryggja aö lágmarksgæöakröfur
séu virtar, en eins og nú er mál-
um háttaö er þvi ekki aöheilsa.
Klám, hryllingur og lágkúrulegt
myndefni af ýmsu tagi tröllriö-
ur dagskrám þessara video-
stööva og á þetta horfir allt
heimafólk. Og á meðan eru uppi
rikar efasemdir um lagagrund-
völí reksturs af þessu tagi. En
samt situr menntamálaráö-
herra og hefst ekki aö. Og ekki
nóg meö þaö, heldur fjársveltir
rdöherra islenska sjónvarpiö á
sam a tima, sem leiöir til þess aö
þaö er vart oröiö samkeppnis-
hæft viö videokerfin. Þaö er þvi
eölilegt aö islenska sjónvarpiö
mæti þessari nýju myndbanda-
bylgjumeð aukinniog vandaöri
dagskrá. Afnám sumarleyfis og
fimmtudagslokunar væri liöur I
þeim nauösynlegu umskiptum.
Umfram allt er nauösynlegt
aö yfirvöld taki miö af hinum
breyttu aöstæöum og taki af-
stööu og móti stefnu I þessum
útvarps- og sjónvarpsmálum.
Hrærigrauturinn sem nú rikir
gæti leitttil uppnáms og algjörs
stjórnleysis á þessu sviöi, ef
ekki veröur brugöist viö fljót-
lega. — GAS