Alþýðublaðið - 29.10.1981, Qupperneq 5

Fimmtudagur 29. október 1981
5
þingflokkanna i framhaldi af
fundi landshlutasamtakanna.
Þvi er hér meB beint til þing-
flokkanna aB þeir taki afstöBu til
þess hvort þeir séu reiBubúnir
aB taka upp viBræBur og sam-
starf viB landshlutasamtökin á
grundvelli þessarar ályktunar
siöasta Fjóröungsþings NorB-
lendinga.
A sIBasta FjórBungsþingi
NorBlendinga var kynnt frum-
skýrsla um skiptingu rikisút-
gjalda milli 1976—1978 eftir
byggBasvæBum samkvæmt
A-hluta rikisreiknings. 1 loka-
niBurstöBum skýrslunnar segir
eftirfarandi:
1
Eikisbúskapurinn meö hinni
miklu miBstýringu, fylgir ekki
þeim megin markmiöum, sem
úrslitaáhrif um búsetuþróun i
landinu.
3
Margt bendir til þess aö ekki
veröiunninnbugurá miösækni
rikiskerfisins fyrr en komiö
veröi á valddreif ingu til
byggöanna og sveitarstjórna
eöa samtaka. Þeim veröi falin
umsjá margra velferöarverk-
efna sem nú eru á vegum
rikisins og eru rekin frá einni
miöstöö i landinu.
4
Rikisbúskapur er þaö stór
hluti þjóöfélagskerfisins aö
ekki veröur til frambúöar
komiö á byggöaaögeröum,
nema uppbygging og skipulag
rikiskerfisins aölagist grund-
verulegan þátt hefur átt i þvi
aö skapa spennu i atvinnukerfi
höfuöborgarsvæöisins,
7
Byggöastefna stendur á tima-
mótum. Nú er öllum aö veröa
ljóst, aö ekki veröur mótuö
varanleg byggöastefna, nema
þjónustukerfi þjóöarinnar
veröi aöhæft byggöasjónar-
miöum.
ÞaB skal tekiB fram aB
skýrsla þessi er unnin I sam-
starfi viB önnur landshlutasam-
tök. FjórBungssambandiB er aB
sjálfsögBu reiBubúiB aB láta
þingflokknum I té eintök af
skýrslunni, ef þess er óskaö.
Til aö valda ekki misskilningi
eru viöræ&ur um framgang til-
lögu fjóröungsþings ekki bundn-
Fjórðungssamband Norðlendinga:
istefna á tímamótum
markviss byggöastefna verö-
ur aö byggjast á.
• //Byggðastefnan
stendur á tímamótum.
Nú er öllum að verða
Ijóst að ekki verður
mótuð varanleg byggða-
stefna/ nema þjónustu-
kerfi þjóðarinnar verði
aðhæft byggðarsjónar-
miðum."
2
Með tilliti til þess aö æ stærri
hluti vinnuafls þjóöarinnar
leitar til þjónustustarfa, sem
m.a. eru aðstórum hluta tengd
rikisstarfsemi.er ljóst aö staö-
setning stjórnsýslu og velferö-
arstarfsemi rikisins getur haft
vallaratriöum rikjandi
byggöastefnu, sem byggist á
uppbyggingu framleiðslu-
starfsemi, sem undirstööu i
þjóöfélaginu.
5
Þaö er fullkomlega timabært
vegna' atvinnuhagsmuna höf-
uöborgarsvæöisins aö breyta
atvinnusamsetningu lands-
hlutanna þannig aö eðlilegt
hlutfall milli frumframleiöslu,
úrvinnslu og þjónustustarf-
semi veröi hliöstæð um allt
land.
6
Ekki er hægt aö telja þaö sök
sveitarfélaga á höfuöborgar-
svæöinu aö rikiskerfiö hefur
safnast þar. Þetta er liöur i
rangri stjórnun á tslandi, sem
FN óskar eftir viðræðum
við formenn þingflokk-
anna um tillögur sam-
bandsins um dreifingu
opinberrar þjónustu út
fyrir höfuðborgarsvæðið
ar viö lokaniöurstöBur frum-
skýrslu um skiptingu rikisút-
gjalda 1967—1978, heldur skulu
þær miöast viö aö finna leiöir
um dreifingu rikisþjónustunnar
til aö gera átak i valddreifingu
til mótvægis, þegar kemur til
hlutfallaröskunar á milli lands-
hluta um áhrif á Alþingi um
stjórnun þjóöfélagsins.
Æskilegt er eftir aö þingflokk-
urinn hefur haft þetta efni til
umfjöllunar aB svar berist viö
fyrsta tækifæri.
im ekki Afganistan
lið ræður aðeins ★ 2,5 milljónir manna hafa flúið land
spori, fyrir milligöngu vina og
ættingja hinna föllnu. Særöir
hermenn sem sendir eru heim,
eru áreiöanleg vitni af hinu
raunverulega ástandi. Auk þess
vilja sovézku leiBtogarnir búa
almenning undir þá erfiBleika,
sem framundan eru heima fyr-
ir. Þeir þurfa m .a. aB geta skellt
skuldinni á utanaökom andi aö-
ila af matarskortinum sem
framundan er i vetur.
HingaB til hefur Sovétmönn-
um aöeins tekist aö ná einu af
þeim markmiöum, sem þeir
settu sér meö innrásinni og her-
náminu I Afganistan. Þeim hef-
ur tekist aö koma i veg fyrir fall
Karmal-stjórnarinnar. En
sty rjöldina hafa þeir ekki unniö.
Baráttuþrek hermanna þjóö-
frelsishreyfingarinnar fer vax-
andi, þráttfyrir skortá nútima-
legum vopnum og búnaöi til
þess að beita gegn þyrlu-vig-
hreiðrum Sovéthersins. Af-
ganski herinn, sem aö nafninu
til á að vera hollur Karmal-
stjóminni, hefur i raun og veru
leyststupp.
Sovézk utanríkispólitík
biður hnekki
Ahrif striösrekstursins i Af-
ganistan eru farin að skaða
utanrikishagsmuni Sovétrikj-
anna annars staðar all veru-
lega. Aö nokkru leyti bindur
striösreksturinn hendur Sovét-
manna frá þvi að beita nægi-
legum þrýstingia Pólverja, sem
dygöi til þess aö koma fram
stefnubreytingu þar i landi. Út-
breiösla „lýBræöis-bakta-iunn-
ar” fráPóllandi til lepprikjanna
i Austur-Evrópu, gæti að mati
Sovétmanna oröiB kerfinu allt
að þvi' banvæn.
En styr jaldarreksturinn í Af-
ganistan hefur einnig dregið
mjög úr áhrifum Sovétmanna i
3ja heiminum. Allsherjarþing
S.Þ., sem höfst um miðjan
september, hefur sett Afganist-
an-málið á dagskrá. Siðasta
allsherjarþing samþykkti þ. 20.
nóv. 1980 ályktun, meö 111 at-
kvæöum gegn 22, þar sem þess
varkrafizt aö Sovétrikin drægju
þegar i staö allan sinn herafla
frá Afganistan og viöurkenndu
sjálfsstjórnarrétt afgönsku
þjóöarinnar. Ari siöar hafa
Sovétrikin ekki sýnt minnsta lit
á þvi aB taka tillit til þessarar
kröfu SameinuBu þjóðanna.
Afganistan-máliö hefur einnig
veriörætt rækiiega á samráös-
fundi múhameöstrúarþjóöa.
Þann 9. sept. sl. samþykkti
mannréttindanefndS.Þ., á fundi
sinum i Genf, kröfu um aö
Sovétmenn drægju herliö sitt til
baka. ÞaB eru óháöu rfkin og
múhameðstrúarrikin, sem
standa fremst i fylkingu i and-
stööu við striðsrekstur Sovét-
manna i Afganistan.
Hótanirduga
ekki
1 byrjun sqitember setti sam-
starfsnefnd Indónesa og af-
gönsku þjóBfrelsishreyfingar-
innar upp mjög itarlega og
áreiöanlega ljósmynda- og
fréttasýningu um hinn sovézka
striösrekstur i Afganistan, I
Jakarta, höfuðborg Indónesiu.
Sovézki sendiherrann gerði
Itrekaöar tilraunir til þess aö fá
sýninguna bannaöa. Þegar mót-
mæli hans voru ekki tekin til
greina, hótaöi Moskva þvi aö
m
ÁLYKTANIR 40. FLOKKSÞINGS:
Stefna Alþýðuflokksins
í málefnum fjölskyldunnar
A 39. flokksþingi Alþýöu-
flokksins,sem haldiö var dagana
31. okt—2. nóv. 1980, fluttiHelga
Kristin Möller svohljóöandi til-
lögu:
..Flokksþingiö samþykkir aö
setja á laggimar starfshóp um
málefni fjölskyldunnar er móti
stefnuna I þeim málum. Starfs-
hópurinn ljúki störfum I formi
stefnuskrárlaga í tæka tiö fyrir
aukaþing flokksins á næsta
ári.”
Auk Helgu Kristinar fluttu
eftirtaldar konur tillöguna: Ast-
hildur ólafsdóttir, Kristin Guö-
mundsdóttir, Helga S. Einars-
dóttir og Gréta Berg Ingólfs-
dóttir.
Flokksþingið samþykkti til-
löguna og kaus eftirtalda aöila I
milliþinganefnd til þess aö
vinna aö þessu máli, og skila
stefnuskrárdrögum fyrir auka-
þing flokksins á þessu hausti:
Asthildi ólafsdóttur frá Hafnar-
firöi, Jóhönnu Siguröardóttur
frá Reykjavik, Helgu Kristinu
Möller, Reykjavik, Sigurð E.
Guömundsson, Reykjavik,
Gunnlaug Stefánsson, Hafnar-
firði, Eggert G. Þorsteinsson,
Reykjavik og Snorra Guö-
mundsson frá Sambandi ungra
jafnaðarmanna.
A aukaþinginu um siöustu
helgi skilaöi þessi milliþinga-
nefnd áliti. Lagöi hún fram 15
bls. álitsgerð sem nefndist:
„Tillaga um stefnu Alþýöu-
flokksins I fjölskyldumálum.”
Asthildur ólafsdóttir haföi
framsögu á þinginu fyrir þessu
nefndaráliti. Sérstakur starfs-
hópur fjallaöi siöan um tiUög-
urnar á þinginu. Framsögu-
maður þess hóps var Sæmundur
Pétursson, frá Keflavik. Starfs-
hópurinn lagöi fram útdrátt úr
tillögunum til samþykktar á
flokksþingi. Aö ööru leyti var
tillögunum sjálfum visaö til
frekari úrvinnslu hjá milli-
þinganefndinni, þingflokki og
framkvæmdastjórn.
Asthildur ólafsdóttir, fram-
sögumaöur milliþinganefndar
um fjölskyldumál.
Þetta eru aðalþættirnir I fjöl-
skyldupólitik Alþýöuf lokksins:
Hús'næöismál, skipulags- og
umh verfismál, meö tiliiti til
fjölskyldunnar, vinnuti'mi for-
eldra, stythxr vinnutimi, sveigj-
anlegur vinnutimi, fæöingaror-
lof, fri vegna veikinda barna,
rekstur dagvistarheimila, aö-
búnaður barna i skólum, sam-
felldur vinnutimi skólabarna,
vinnu- og mataraðstaða skóla-
barna, einsetinn skóli, foreldra-
fræösla og fjölsky lduráögjöf,
tómstundaaðstaöa allrar fjöl-
skyldunnar, bætt aðstaða fjöl-
skyldunnar allrar til þátttöku i
iþróttum, fræöslustarfi og
skem mtanahaldi, umönnun
aldraöra, umbætur á trygging-
arkerfi og skattakerfi, nýting
fjölmiöla i' þágu fjölskyldu-
fræöslu og fullorðinsfræðsla.
Alþýöublaðiö birtir hér aö
neðan þann útdrátt úr „tillögum
að fjölskyldupólitik Alþýöu-
flokksins”, sem samþykktur
var á flokksþingi.
Þeim mönnum fer fjölgandi
sem gera sér ljóst að fjölskyld-
an er sú eining þjóöfélagsins
sem ber aö treysta og efla meö
öllum tiltækum ráöum. Meö þvi
móti er framtiö lands og þjóöar
best tryggö.
Alþýöuflokkurinn hefur frá
stofnun sinni barist fyrir fjöl-
mörgum málum sem snerta
þennan málaflokk.
Stefna flokksins byggist raun-
ar á þvi aö allir þegnar landsins
búi viö sem jöfnust og best kjör
og þjóöfélagið beri að hluta til
ábyrgö á velferö þegna sinna.
Alþýöuflokkurinn hefur nú
tekið þessi mál til athugunar og
meðferðar með það i huga að
marka og móta ákveðnari og
markvissari heildarstefnu i
þessum málum.
Meginmarkmið þeirrar stefnu
skal vera aö skapa góö uppvaxt
arskilyrði fyrir börn, efla jafn-
rétti karla og kvenna, taka
mannlega þáttinn i samfélaginu
fram yfir sjónarmið peninga og
gróðahyggju.
Vinnumarkaðurinn, umhverf-
ið og samfélagsbyggingin verð-
ur að aðlaga sig þörfum fjöl-
skyldunnar og öryggi hennar.
Aðalþættir i fjölskyldupólitik
Alþýðuflokksins eru:
a) Húsnæðismál
b) Skipulags- og umhverfismál
með tilliti til fjölskyldunnar.
c) Vinnutimi foreldra — styttur
vinnuti'mi — sveigjanlegur
vinnutimi—fæöingarfri— fri
vegna veikinda bama.
d) Dagvistarheimili
e) Aðbúnaður barna i skólum —
samfelldur vinnudagur —
öryggi, úti sem inni — vinnu-
aðstaða — mataraöstaöa —
leikjaaðstaða — einsetinn
skóli o.fl.
f) Foreldrafræðsla — fjöl-
skyldurá ögjöf.
g) Tómstundaaöstaða allrar
f jölskyldunnar — aukin tæki-
færi til skemmtana — iþrótta
og fróöleiks fyrir alla fjöl-
skylduna iheild til þess fallnir
að auka á samheldni hennar
og samveru.
h) Umönnun aldraðra.
i) Tryggingamál, skattamál,
barnabætur o.fl.
j) Fjölmiölar og fræðsla i þágu
fjölskyldunnar.
k) Fulloröinsfræðsla.
l) Málefni fatlaöra.
Grunnskólinn — starf
hans og aðbúnaður
barna
Starf grunnskólans og tilveru
veröur að miða við bömin sem i
honum eru, aö hann sé þess
megnugur aö veita þeim það
veganesti og öryggi sem þau
þarfnast.
Foreldrar eigi aö geta treyst
þvi að börn þeirra séu i' góðum
höndum i skólanum, öryggis
þeirra sé gætt i hvívetna frá
upphafihvers skóladags til loka
hans og þau hafi þar tækifæri til
náms og leikja i samræmi viö
þroska sinn og hæfileika.
Sérstaka áherslu verður að
leggja á eftirfarandi:
— Börn með sérþarfir fái notiö
sin i þjóöfélaginu og réttur
þeirra til menntunar við sitt
hæfi veröi tryggður, hvar
svo sem þau búa í landinu.
— Skóladagur veröi samfelldur.
— Skóli verði einsetinn.
Rétt eins og starfsmenn eiga
rétt á að eiga sina trúnaöar-
menn á vinnustað, eiga nem-
endur aö hafa sina trúnaðar-
menn eða umboðsmenn sem
þeir geta snúiö sér til, ef þeim
finnst réttur sinn að einhverju
leyti fyrir borð borinn i skólan-
um, þvi'aö hafa skal það f huga,
að i sumum tilfellum er hvorki
kennari né skólastjóri hlutlaus
úrskurðaraðili i málefnum
nemandans.
Fullorðinsfræðsla
Sú fræösla sem skyldunámiö
býöur upp á er hvergi nægjan-
leg, þvi breyttir þjóöfélagshætt-