Alþýðublaðið - 25.11.1981, Blaðsíða 4

Mlðvikudagur 25. nóvtmber itil
Eíður Guðnason alþm. víð umræður a Ai|)ingi:
Norðurlönd eru og hafa verið
Ki arnorkuvop nalaust svsði
— nema þegar sovéski kafbáturinn strandaði á sansku landi
I sfðuatu vlku fðru fpum é Al«
þlngl mlklnp umræður um utuu=
rlklsmðl. Kvulkjuu uft umræð«
unum eru þelr atburðlr, sem
verlft hufa aft gerast tl Nurfiur=
Ittndunum, er sovéskur kafhfttur
búlnn kjarnnrkuvopnum
stranðttftlflvlþjtlftottttft uppvlst
hefur orftlft f llHumttrku, aft for»
vlutsmenn eluHar prelnar frlft=
ttrhreyflHttttrlnnnr httfa orfttft
uppvlslr aft þvl aft þlpttja fttg|af=
Ir og fjárstuftnlng fra SovétrlkJ»
unum, l>aft kom fram f ræftu
Klfts UuftnasoHar I þessum um=
ræftum, aft starfsllft f sovttska
sentllráAlHU f Uevkjavlk er
langtum fleira en f Hokkru ttftru
senrtlráftl, Mþýftublaftift blrtlr
hér rteftu þá, er Klftur tiuftHason
alþlnglsmaftur fluttl I umrteftum
um um utanrfklsmál, Uteftttn er
nokkuft stytti
baft er greirtílegt, aft
mttnnum Alþvftu
hefur þtítt fflfeío llggja vift
Þelr hafa raftaft sér rt ffl*lenda=
skrá hér 1 gaffleinuftu þingl eg
talaft lungann ftr deglnuffl, bar
af talafti eitin þelrra, ólafur
Hagnar örilnssen, I elna og
hálfa klukkustund eg var InnP
hald þeirrar r«6u ekki f satn=
rtetnl vift lengdlna, Bn þaft hefur
Iftlft af þeirra hálfu verift taiaft
um þaft rnrtl, sem var meglntib
efni pess,aft þessl umræfta utan
dagskrrtr var vakln, baft hefur
verlft taiaft um flest annaft,
komm=
Kattarþvottur
únlsta
gvavar öestssen félagsfflála=
ráftherra og fermaftur Alte»6u=
banda lagsins kem hér 1 rtrftustðl
og gerfti livaft hann gat til aft þve
af flokki slnuffl stlfflöil aílra
safflsklpta vift Sevétrfkin og rfkl
Austur=Evrtípu, baft var hálf=
gerftur kattarþvottur, óllkt haf=
ast þelr aft ndverandl fwfflaftur
Alþyftubandalapins eg ferveri
hans, LUftvik Jftsepsson, setn
slftastllftinn sunnudag var aftal=
rteftumaftur I fagnaft! islenska
SovétvinafrtlagsiÉ, Hann hefur
þar sjrtlfsagt beftist afsttkunar rt
yfflsu þvl, seni flokksbr*ftur
lians undanfarifthafa Irttift hafa
eftir srtr I bjöftviljanum utn at=
burftlna I síensktt skerjagariiln=
um,
baft er athygllsvert, hve rlka
áherslu núverandi forfflaftur Al=
lýftubandalagsins leggur rt aft
ivo Sovétstifflnilinn ar Alþýftu=
landalaginu, baft'er alhyglis=
vert þegar hafler I huga, aö n*r
allir helstu forystufflenn Al=
þýftubandalagsins eru fflenntaft=
ír f Austur=Kvr6pu, gfflist I Sov=
étrlkjunum efta Austur=bgska=
landl fyrlr tilatilll, atbeina og
tilstuftlan kefflfflUnlstaflekka
þessara rtkja, Svavar öestsson
reynd! vissulega aft þvo þennan
stffflpi! af sér og sinum fiokkl,
þaft tókst ekkl,
óiafur Hagnar örimssoH tal=
afti hér i einn og hrtlfan klukku=
tlma rtftan, Um hvaft talafti
hann? Hann talafti um Mennlna-
arstofnun Bandartkianna, Und=
Ir lokin vrtk hann tallnu aft frlft=
arhrwfinguffl I Evrópu, baft er
grelnliegt, aft talsmenn Alþyftu=
bandalagsins gera þaft sem peir
jetH til aft beina athygllnni frá
ieirri umræftu, seiti spunnist
tefur uni þaft, aft Sevrttrlkin
sendu kjttrnorkuvopnaftan kaf=
bát tli Svlþjóftar sem strandafti
þar setn frégt «■ orftift og eftir
aft einn af fraffláfflttnnuffl fri6=
arhreyflngarlnnar I Hanfflttrku
varft uppvls aft þvf aft þiggja fé=
Safir frá Sevétrlkjunutn, NU er
It gert seni unnt er til aft belna
athygllnnl frá þessu, Nú hentar
ekkl lengur aft lala bara una
Bandarfkln, elns og gert helúr
verlfttil þessa, Nú er talaft um
stórveldln og nú er taiaft mn
orftasprengjur Bandarlkja=
tnanna, baft er talaft utn erfta=
sprengjur Bandarikjamanna I
bjóftviijanuffl, bær sprengjur
eru nú.sefflbetur fer.ekkimjttg
hættulegar, baft eru hlnar
sprengjurnar, eins og sovrtski
kafbrtturlnn var meft, sá sent
straHdaftl I Svtþjóft, setn eru
okkur hættulegar,
Di'omtiHskli’ tilburðii'
Hér kotna svo þingtnenn
ketntnúnista I ræftustðl og velfa
skjttlum tneft drafflatiskum til=
burftuffl,baft skjal, sent hrtr hef=
ur verift veifaft, er svo »«=01=
legt, aft þaft er ekki einu sinní
tnerkt trunaftarfflrtl, Er þð vitaft
stórveldin ekkl sist hafa þaft
fyrlrslft aft nterkja nter öll skjöl
seni trúnaftartnál, jafnvel þtítt
ekki sé tninnstartstæfta til slrks,
baft skjal, setn ólafur Hagnar
veifafti hér áftan, er rökstuftn=
ingur tneft fjárveitingabeiftni,
baft er kannsai rtstteea til aft
vlkja aft .vntsu I þessu skjali,
sent ræftutnaftur sá ekki ástæftu
til aft þýfta efta geta utn I sinní
rteftu,
Auftvitaft kemur þaft engutn rt
óvart, aft Menningarstofnun
Bandarfkjanna, en frrt hennl
tnun þetta þriggja ára gatnla
plagg vera upp runnift, sé hrtr
tneft ýtnsa starfseml, baft vita
allir,Bústarfseffliferfratn fyrir
opnutn tjölduffl og þegar þessl
síof nun er aft senda rökstuftning
tneft slnutn fjárveitingabeiftn=
utn, þá gerir hún auftvitaft ekki
tninna úr sinni starfsetni en efni
standa til, VI6 skulutn vikja aft
ýntsu þvl úr þessari svokttiluftu
..leyniskýrslu”, Vift skulutn sjá
hvaft seglr hér t,d, á bls, ?, bar
segir „aft auftvelda beri Banda=
rikjafflttnnuffl aft tneta menn=
ingararflelfft tslendlnga meft
• „k vegum benderfskð
iendirððsim eru hér 1
diplómeter, 4 eiginken*
ur diplómete eg 12 eðrir
sterfsmenn* þeref eru2
með meke, Þette eru
sem segt 23 einsfekling=
er, In hveð um sevéske
sendiráðiðr Peð eru BB
sevéskir rikishereerer á
vegum sendiráðslns hér
á Islendi# 18,"
þvl aft styrkja safflBkipti iista=
safna og paft aft söfn skiptist á
sýnlngargripuffl, Auftvelda skal
Llstasafni fslands aft senda
iu histasafnsins I
ietta er auftvitaft
_ starfsetni, baft
lelft, Slftan segir rt
„„ Menningarstefnun
Bandarfkjanna óski eftlr fjrtr=
veitlngu tii aft kaupa bskur I
btíkasafn sltt, bar er talaft um
aft beina bókakaupuffl safnsins I
Brttt, aft þaft geti betur kofnlft
enskuffl náskólastúdentuffl aft
gagni, mtftaft vift þá bókalista,
sem hrtsköladeildir gefa út fyrir
stúdenta, þannig aft þeir eigi
þess kest aft afía sér þessara
bóka, tn,a, i þessu bókasafni,
Svona mfetti auftvltaft áfratn
telja, En þessi skýrsla er auft=
vitaft hreint aukaatrifti I þessu
tnáii, þö svo aft Alþýftubanda=
iagift hafi kosift aft nota hana til
aft beina athygiinni frá kjarna
málsins,
FjHldl Bövégki'ö dipló*
mntH Á tslftiidi
Haft var lika talaft ufn aft stór=
veldin.og þá hentar þaft þeim aft
nota fieMöluna, vteru hér rt
landi meft fflargs konar starf=
seffli af þessu tagl, Vift skulutn
afteins huga nrtnar aft þvi, Ef
þessi starfseffli Bandarikjanna,
seffl ég hefi ffltnnst hér á nokkr=
mn orftum eg snýr einkum aft
ýtniss konar viftíeitni rt svifti
fflenHta= eg fflennlngarinála, er
svena hsttuleg, hvaft þrt um þrt
starfsemi, sem ðlafur Ragnar
örlfflssen gat enguffl skýrslum
veifaft hrtr uffll Prt starfsemi,
seffl frani fer rt vegutn sovéska
sendirrtftslns rt islandi, Vift skul=
utn Ifte á bandariska sendirrtft=
16, sent þingfflönnunutn varft
tiftrstt utn, H*r tölur, setn ég
nefn! hér eru fengnar frá utan=
rtkisráftuneytinu 1 morgun,
A vegutn bandarlska sendi-
rrtftsinseruhérf diplómalar, 4
elginkonur diplötnata og ia
aftrlr starfstnenn, þar af eru 8
tneft maka, Betta eru setn sagt
83 einstakiÍHgar, Bn hvaft utn
sovrtska sendlráftiftf Þaft eru
SH sovrtsklr rfkisborgarnr rt
vegum sendlrrtftslns hrtr rt is=
landl, SS,
t>ar af eru I n dlplómatar,
melr en helmlngi fleirl en I
nokkru ttðru sendiráfti og va*iit=
anlega eru þaftafkttstþeirra efta
framlelftnl, ef nota ma þaft orft I
þessum efmim, þrt ftelming!
meirl en nokkurs annars sendl=
rrtfts, I þessu sendlrrtfti eru ig
dlpldfflatar og sfftan 84 aftrir
Bovrttborgararsem stnna ttftrum
stttrfum IseHdlrrtfttnu, Hver þau
eru velt rtg ekkl, I sovrtska
sendirrtfttuu eru skrrtftar 33 eig=
Inkonur, sem margar hverjar
starfa aft hluta til I sendlráftinu,
rtiftan eru á skrrt hjrt utanrfkis=
rrtftuHe.vtteu tthiirn ug ungling=
ar, Allsmuuu þetta vera sssov=
rtskir borgarar, sem hér eru rt
vegum seudirrtftsins, Auftvitaft
lilýtur sú spurtiing aft vakna
hverjum stttrfum þetta fólk
síiihI, H vers vegna þarf sovéska
seHdlráftift lielmlngl fleiri
skrrtfta dipldmala eu nokkurt
annaft sendlráh, Erakkar eru
liér meft (i diplomata og eiun
aunau starfsmami, Bovetrfkln
eru meft 3H dlplómata ng aftra
starfsmeHH, Haudarikjamemi
eru meh 7 diplumata og 18 aftra
sterfsmemt, Bretar meft 3 d(pld=
mata og 3 aðra starfsmenn,
Kluverjar meft 7 diplómata og
13 aftrá starfsmeun, I»etta eru
atlivglisverftar tttlur og satt aft
segja er mér þaft alveg dskiljam
legt, hvers vegna sovrtska
sendlrrtftift rt islnndi þarf allan
þennan mannafia, éIg held aft
paft a*Ui aft vera sjrtifshgft krafa
okknr aft fara þess rt ielt við ut=
aHrfklsrrtftherra, aft liami geri
rrtftstafanir tli þess og tilkýuni
Bovétrfkjunum, aft Islendingar
tíski ekki eftir, aft hér séu fieiri
diþlomater efta sendiráftsstarfs=
meim I sovrtska seudirrtftiiui aft
tttlu lll en er f ðftrum erlendum
seitdirrtftum, t,d, hjrt Kteverj=
um, Bandarlkjamttnuum og
Erttkkum, Þaft er engln rtstæfta
tllþessaft þetta eina seudirrtft srt
Hefmingi mauHfleira eu uukkurt
annaft,
NauðKyiileguinræfta
Haft er ekki aftelns eftlilegt
heidur er þaft nauftsýnlegt aft
þessl mrtl seu ræöd hér á Alþingi
tslendinga i ljtísl þeltra at=
burfta, sem eru aft gerast aft
undanfömu, og þá á ég auftvitefi
fýrst og frenist vift þann alvar=
iep athurft, setn gerftist i 8vl=
rtft, þegar hinn aldurhnlgni
fbálur slgldl af Hafi friftarins
? kálgarfia þeirra 8vfa,
aftinn kjarnorkuvopnum, utn
hannsvæftí stenska ftotans, 8ift=
an gerist þaft, aft einn af frafflrt=
tnttnnuffl svokfllteftrflr friftar=
lireýfingar i Bantnörku, einnar
grelnar þeirrar hreyfingar,
verftur ber afi þvi aft hafa þegift
fégjaflr Sovétrlkjanna, 8Jéif=
sagt er ekki netna Htift vitaft um
fflál enn setn kotnift er, Þar
á áreiftanlega fleira eftir aft
ketna I ljés eftir aft þau tnál
verfta kttnnuft betur, Bette hlýt=
ur aft snerta ekkur og vift hlitít=
unt aft þurfa aft tneta steftu okk=
ar aft nýju i Ijési þessara st§6=
reynda,
Haft hefur tnikift verift telaft
uhí Nerfturlöndin sem kjarn=
orkuvopnalaust svæftl §6 uhdan=
fttmu, Norfturlttndin eru og hafa
verift kjarnorkuvopnalaust
svæfti, um þaft er ekki rtgreiu=
inpr, NorfturlttiidiH hafa verift
• MHvernl
nia
itenáe á því eð Peger
sky Idi
3 þe
islenik kéuBikip keme
til sevéskre hefne> þé er
iilenskum skipefélegum
gert eð greiðe i banka i
slensk'um krénum
lafnargíðldi losuner= eg
estunarglðld þau qioltJ,
sem falia f isfensk
kaupskip í hðfnum i
iovétrfkiunum,"
kjarHorkuvopnalaust svæfti
nema þann ttma, som hiim sov=
éska kafbétur var strandaftur d
sænsku iandi, Hé voru kjam=
orkuvepn á Norfturlönauffl:
Þetta er athýglisverft sta&reyttd
og auftviteft breytlr þaft miklu,
þegar i ijós kemur aft Sóvétrikin
kjarnaedd't: Baft breytir
aliri ^irri fflynd, setn tnenn
hafa gert sér af þ»sufflfflrtiuffl
og satt best aft segja mun enga=
an hflfa ðraft fyrir þessu:
Peter Wallensteen, setn nó er
gistiprðfessor vift hóskólann 1
Eiftur öuftHBSon
veBnuffl? 0g nn hefur valda=
jafnvægift vissulega bre.vst",
ðnnur spurning, setn þessi sér=
fræftingur segir aft nljóti aft
vakna nú er, nver sé tifgangur
Sovétrfkjanna nie6 þessu? Hver
er tiigangur lovétrfkjanna nteft
þvr aft siga kjarnerkuvepnfl=
væddutn kafbáti inn a bamt=
svæfti hittHausrar þjóftar?
Vift geiutn velt þvf endalaust
fvrirokkur, hvaft þessi kafbátur
hafi verift aft gera þarna, 8ú
skVring sem íevéirlkin hafa
gefift a ferftutn kafbátsins, er
auftvitaft svo barnaleg, klaufa=
leg, tnér liggur vift aft segja
heimskuleg, aft engu tali tekur,
Beir segja bátinn hafa villst
vandsigida ieift tnilli skerja, f
blöftutn a Nerfturiönduffl hefur
verift létift aft þvl liggja, aft
hugsanlega hafi pessi kafbétur
verift aft kema fyrir fjars^rftutn
kjarnerkusprengjuffl,seffl sfftan
væri unnt aft sprengja þegar
8evéttnönnuffl henta&i: Hette er
eitt af þvf ógnarlega, sem
fnönnutn hefur dettið F hug:
Annaft setn menn hafa leitt
likur aft, aft kynni aft bafa verift
erindi kafhétsins, værí aft koma
fyrir hlustunartækjum tii aft
fvlgjast tneft ferftum sænskra
kafiiata, Bessi för sovéska kaf=
hétsinsjsetn fslenskir kotntnún=
ister kjósa aft pra aft algeru
aukaatnfti i allri þessari um=
ræftu, varekkifarini góftum efta
friftsatnlegutn tilgangi: Vift
skulurn vena aft hún hafi ekki
Miehigan I Bandarikjutium,
þekktur eg ðumdeildur rann=
sökna= eg virtindafflaftur á svifti
friftarrannsðkna, segir i vifttali
vift sættska hlaftift Sagens Ny=
heteri „Þessi atburftur er 1
Iteltmi mdtsötei vift allaryfirlýs=
ingar 8ovétrikjafflia frant til
jtessa:@kkerl lifkingu vift þetta
hefur áftur gersteg þetta ketnur
til tneft aft nafa tnjög vifttækar
afleiftingar": Hann segir enn
frsnur I vifttalinu; „Pýrste
rtlykiunin sem af þessu ber aft
draga er, aft eilar hugleiftlngar
um kjartiorkuvopnalaust svæfti
verfta af tækuUegum ástæftum
m jög erfiftar I framkvæmd eftir
þetta, 8purningar vakttai Eru
alllr kaniatar gevétrikJaiiHa af
þessarl gerft búHtr Ujarnorku=
verift farin I þeitn tilgangi afi
kotna fvrlr kjarnerkusprengj=
utn, en hver veit um þaft, utn
þaft vitaSovéttnenn einirog þeir
kjösa aft svara engu utn lerftir
sínar rt hafsvæftinu setn þeir
kalla Friftarins haf,
Tvfikinningur og
hræmi
Vift skulum ekki gleytna þvi,
aft tvfskinnungurinn eg hræsnin,
setn einkennthefur tnaiflutning
Alþýftubandalagsmanna hér I
landi utn langt skeift, hefur lika
einkennt tnrtlflulning 8evétrikj=
anna, Mélflutningur Alþýftu=
bandaiagsmanna r sölutn A!=
þingis um utanrikismrtl hefur
lengsi af verift bergmrtl af