Alþýðublaðið - 25.11.1981, Síða 5

Mlðvlkudiiur 25. nóvemder 1281
stefnu Sövetvfhjanna. Flestallt
§em þeif hafa héf aagt um hau
efni hefup veriö hallt undir söv=
étrikin. Þa6 er núna fyrit á
þe§§u éfi §em breyting hefur
erðið: Nú §krfða þeir Alþý&m
hanáalagsmenn pnaah §em
henta§t þykir. Nú eru pa& fri&=
arhreýfingarnar, §em eru af
mörgum rötum runnar, §ent
eiga a& skvla pim: Ikýia þeim
eg þeirra raunverulega mál=
§Ca&: Nú hentar a& fara unáir
Silefaid kirkjunnar §g hef&i ein=
verjuffl einhvern linta gétt
§likt ti&indi um f§len§ka kum m-
úni§ta:
Þa& er ekki nýtt, a& tnálflutn--
ingur Algý&uhanáalagamanna
§§ hallur undir levétrlkin: Ive
hefur veri& alla ti&= Algý&u=
hanáalagiS er heinn arftaki
lanteiningarflekks Alþý&u, lö=
§fali§taflekk§in§, §em a sinum
titna var arftaki K§ntfflPi§ta=
flekk§ l§land§, Vi& skulunt
byrja á árinu iSiS, Ari& iiiO
veru islenskir kentfflúnietar
tn§& hlutlevei, Þeir teldu þátt=
tðku Islenainga 1 Þjé&abanda*
laginu vera svlvir&u, bá veru
levétrfkin alveg §§ntu §keöun=
ar,
Arift 1887 veru i§len§kir
kenifflúnistar gegn hlutl§ý§i, þá
víldu heirgera varnarhahdalag
vi& sterveldin eg heir vildu a&
l§land gengi i Þjéðahandalagi&:
ila&inu var §núi& vi&, af þvl a&
levétrikin §neru bla&inu vi&,
Þetta var 1887: 1888 veru f§=
len§kir ketnfnúnietar fýlgjandi
hlutl§ý§i a& nýju, Þá hef&u ltal=
fn §g Hitler gert gri&a§áttmál=
ann og levétrikin veru hlutlau§ 1
styrjeldinffl: Sn hetta átti ©ftir
ae hreýtast: 1841 ré&u§t Þjd&=
verjará ftú§§a: Þá var hlutleysi
levetrikjanna úr §§gunni: Hva&
ger&ist þá m§& f§len§ka kemtn=
unista, auðvitae §neru§t þeir
gegn hlutleýsi: Þá mátti skjéta
frá islandi, ef þa& kæmi levét=
rikiumim a& gagni, Þau er&
verea lengi l minnutn hef& eg
þau geta islenskir kemmúnistar
§g arftakar þeirra aldrei af §er
þvegi&:
Hva& gerðist §ve 1848, a&
stýrjeldinni lekinni: Þá fengu
Hú§§ar áhuga á hlutiey§i a&
nýju, þö a&ein§ hlutlevsi vissra
rfiy a: latntftnis fengú f§ten§kir
keinfflúni§tar áhuga á hlutleysi
a& nýju eg vildu gera allt §§tn 1
þeirra valdi §tö& til a& kema i
veg fýrir §atn§tarf fslendinga
vi& ennur iýfiræ&i§rfki:
Hva& gerði§t 1888? Þá veru
levétrlkmá tnöti hlutleysi Ung=
verjalands, Hver var hengdur
fyrir a& vilja hlutlaust ung=
verjaland? Nagi, Hva& ger&u i§=
len§ldrk§tnfflúni§tar 1888? Þeir
felldu hlut!§ý§i§tali& ni&ur: Þá
var ekki taliB hentugt að tala
uffl a& varnarli&i& fæn eg nú §it=
ur Alþý&uhandalagið f fjör&u
rikisstjérninni, §etn ætlar §éra&
hafa varnarli&ifi hér áfram §g
fylgir öhreýttri §tefnu i utanrfk=
ͧ ffl ál úffl : . „ ..
Inn hófst hlutl§v§i§§ökn árifi
1888 og hún stendur enn til a&
reyna a& ná lalandi úr AÖant§=
hafehandalaginU: Þa& §r hverj=
utn tnanni ljó§t, §§tn §ke&ar
seguna, a& utanrfki§§tefna i§=
lenekra ketnmúni§ta, hva& §§tn
heir hafa kallafi §ig á hverjutn
aratug, hvert §§tn þa& hefur
verifi Alþý&ubandalag, latnein=
ingarflekkur alþý&ueða Ketnffl=
únístaflekkur, p§§i §tefnu hef=
ur verið endurspeglun á stefnu
levétrikjanna: Hún erþað ekki f
dag ffle&eina áherandt hætti eg
verið hefur, §n er þa& engu ae
§{&ur i er&i eg verki:
tnln þegar við erum
ið tiln um kjiirn@rku=
vepnaliust ivisði á
Nerðurlöndum» hvað
tigum við þá viðf Við
iigum við það, að við
viljum auka ðryggi
þiirra §§m bóa á þiisu
ivæði. Hvirnig getur
það garsty Hað getur
gent með þeim hættir að
yfirlýsing um
kjarnorkuvignalauit
svæði á Nerðurlðnelum
að alþjóðalögum yrði
þáttur af stærra málii
sem tæki til lvrópuallr=
ar. Ikki þairrar
ivrápui sem levátrfkin
erunúaðtala umi vegna
þess að sú Ivrápa nær
aðeini að landamærum
levétrfkjanna.0
Fjárstuhnlngur við
friðarhreyfingur
ðu&rún Helgadettif ræddi héf
1 ræ&u §inni á þriejudaginn utn
fjárgtu&ning við fri&arhr§ýfing=
ar eg þa& fann§t fflér athygii§=
ver&ur kaflí f hennar ræðu: Hún
§agði þar or&rétti ,,Menn tala
hér ufn fjár§tuðning við fri&ar=
hreyfingar: Mér vitanlega er
engin fri&arhreýfing hér f >§§§u
landi er&in til á berð vi& ýffl§ar
þær, §em hafa verið stefnaðar
erlendiseg ekkihef ég hugniýnd
uni þa&, nvert Menningar= eg
fri&ar§affltök i§ien§kra kvenna
hafa einhvern tima fengið pen=
inga fré útlenduffl; Aldrei hef é|
or&ið ver vi& þa& eg hef ég veri
,ln ég fflan ekki hetur en hér
fýrir nekkruffl árum viður=
kenndu isienskir jafná&arfflenn,
§& þeir hef&u þegið neninga fré
kelfeguffl einuffl i §vfhjö&: fig
hef ekki hevrt hingaft tu a& þa&
eigi að draga þá fyrir leg eg
döffl fyrir þa&: *'
Hver§ vegna ký§ 8u&rún
Helgadöttir a& draga nafn
Menningar= eg fri&arsaffltaka
tslenskra kvenna inn f þe§§a
umræðu? Þa& er mér nekkur
fur&a, Hefur hún é§tæ&u til a&
ætla, a& þe§§i eamtek njöti með
einhverjum hætti §tu&ning§ §r=
lendi§ rrá? 8æti verið ae fer=
n\a&ur þessara eamtaka væri
Jauna&ur§tarf§ffla&ur§§ndiráð§
levétrikjanna? 8æti þa& veri&?
ðæti þa& hug§anlega verið fjár=
stú&ningur rþeirri mýnd, §§m
hún é w&?
Hún vfkur a& þvi, a& i§len§kir
jafna&armenn nafi viðurkennt
a& hafa fengið fjárstu&ning frá
jafnafiarfflennuffl á Ner&ur=
lenduffl: Alþý&uflekkurinn er
aðili a& Álþjö&a§afflhandi
jafna&armanna og alþjö&legt
§ani§tarf jafnaðarmanna hefur
aldrei venð pukurmál: Alþýðu=
flokkurinn fekk nekkurn §tyrk
frá nerrænum jafna&ar=
fflönnuffl, þa& var aldrei pukur§
Hití: Frá þvl var greinl epin=
herlega, §§m var& tilþ§§§ a& Al=
þingihanna&i islenskum a&ilum
a& piggja §lika a&§te&, Oett eg
vel, aí þeiffl legum hefur Al=
þý&uflekkuriffl fari&=
Þegar nafn saffltaka ein§ eg
Menningar= eg fri&ar§amtaka
i§len§kra kvenna §r af þing=
fflönnuffl Alþý6uhandalag§in§
dregð iwi f þe§§a umræ&u m§&
þe§§uffl hætti, þá vakna au&=
vitað ýni§ar §purningar: Au&=
vitafi §r niargt 1 þe§§um efnum,
§§ffl á§tæ&a væri til aö velta
fyrfr §ér: Þa& »■ éstæ&a til a&
efast eg þa& er á§tæ&a til a&
spyrja margra spurninga, ptt
§vðr fái§t kann§ki ekki vi& pim
ölluffl: Hvernig er §tarf§emi
S§§ara sanitaka fjárfflögnuð?
i& væri vi§§ulega athyglisvert
a& fé §vör vi& þvh Þa& væri lika
fré&iegt a& fa a& vita eitt eg
annae um peningaum§vif
Eirra^em gefa út fréttir frá
vétrrkjunum a í§landi. Þa&
væri fre&legt a& vita, hvað
hverjum §r greitt, hve iniki& eg
fyrirhvað? Þa&værifrö&legtal
vita eitt eg annað um fjárhag§=
legumsvifsevéska §enirá&§in§
ejdrv,
íilenik ksupikip I
sovéikum hbfnum.
Hvemig skýldi standa á hvi,
a& þegar fslensk kaupship
kefflatú§evé§krahafna,p §r
fslenskuni skipafélögum gert
a& grei&a 1 hanka f f§len§kuffl
te-énuffl hafnargiöld, le§unar=
eg lestunargjöld, þau gjöld.
§§ni falla i l§len§k haupskip 1
höfnuni I levétrikjunuffl:
Þetta §r greitt 1 islenekúffl
krðnuffl f i§len§ka hanka: Hva&
ver&ur um þá peninga þar eftir,
§r væntanlega hulið §vekalla&ri
hankaleýnd: Ijálfsagt fara þeir
pningar allir út úr landinu
aftur,pa& §r engin á§tæ&a til a&
efast uni þa6: !n þa& eru vi§§u=
lega margar spurningar §§in
vakna og vissulega margt §§ffl
á§tæ&a væri til a& fá nénari
Kjarnorkuvopnalaui
Norðurlönd
Vi& hðfuffl talað hér um
kjarnerkuvepnalaue §væ&i á
Ner&urlendunum §g þau er& úr
fflunni Sevétnianna eru mark=
lau§ hér eftir, §§m hafa §jálf=
§agt verið hingað til. Þegar full=
truar levétrikjanna tala um
þetta, þá §r hara verift a& tala
URt Ner&urlönd: Þé §r eingöngu
verið a& tala um Ner&urlönd:
Bn þegar vi& erum a& tala
um kjarnerkuvepnalau§t
§væ&i á Nw&urlönduffl, hvað
eigisn við þá vi&? Vi& eigum
vi& þa&, ae vi& vilium auka
öryggi þelrra §§m hua á þ§§§u
§væ&i: Hvernig getur þa&
ger§t? Þa& getur gerst m§& .
heiffl hætti, a& ýfiriýsing \m
kjarnerkúvepnafau§t §væ&i á
Nerðurlenduni a& alþjö&a=
leguffl ýr&i þáttur af stærra
ffláli, §§ni tæki til gvröpu
allrar: ikki þeirra Ivröpu,
§eni Sevétri’kin eru nú a& tala
uffl, vegna þ§§§ a& §ú Ivröpa
nær a&ein§ a& landamæruffl
Sevétrfkjanna,
Hún nær ekki austur a& éral=
fjelluffl §in§ eg hin gömlu land=
fræ&ilega skilgreining á hugtak=
inu Svréea §r 1 flestra huga:
Nei, auovitaö undanhiggja
Sevétrikin §itt landsvæ&i eg
vighrei&rið á Kölaskaga,
Hvergi f veröldinni §r §aman=
kefflið annað §in§ magn ffler&=
töla eg drápstækja ein§ eg á
Kölaskaga: Vi& hakhli& Nerður=
landa, &a& §§m Sevétrfkin, full=
trúar eg tal§tn§nn þeirra her
hafa ven& a& tala urn fflörg um=
liNn ér hefur verið einhli&a af=
vepnun og enn tala fflargir §ve=
kalla&ir fri&arhöpr f fivrðpu
uffl einhli&a afvepnun, ekki aliir
hin§ vegar: Þa& §r fyrst núna
§§m Samtök her§tö&vaand§tæ&=
inga eg Alþý&ubandalagi&
vir&ist vera a&Cala um eitthvað
ffldra §n afvepnun-. Krani ti!
þessa hefur §11 þeirra umræ&a
§núi§t urn einhli&a afvepnun,
Rtísgar brutu sam=
þykktina
tffl§irþingffl§nn, þará me&al
þingmenn Alhv&uhandalagsins,
nafa gert hér a& uffltaT§§fni
aukafund Alisherjarþings
Sameinu&u þjö&anna §umari&
1878, þar §§ffl Ijallað var um af=
vepnunarmál: Hætt hefur veri&
uni kjarnerkuvepnalaus §væ&i,
§§m kema vi& §§gu f álýktun
þe§§ fundar:
Þa& hefur hin§ vegar ekki
keni iö frain f þessari umræ&u,
a& á þessuffl fundi All§herjar=
þingsins lý§tu landarfkin,
iretland eg Sevétrikin þvtyfir
„a& þau fflyndu ekki heita
kjarnerkuvepnuffl gegn
rfkjam §§ffl hef&u heitifi pvf a&
ver&a §ér ekki úti um §llk
vepnf': Hver hefur refið þetta
safflkofflulag? Hva&a rfki fðr
ffl§& kjarnerkuvepn inn i land=
helgi rfkis, §§ffl ekkki hefur
nein kjarnerkuvepn? Þa& eru
Sevétrikin, sem hafa refið þá
kamþykkt, §§ffl ger& var á
iþeseum aukafundi All§h§rjar=
|þing§in§ §umari& 1878,
Þetta ættu menn a& hafa I
huga, þ.á.ffl: menn eins eg
ólafur iagnar Srifflseen, fiina
rfkíð sem hreti& hefur þessa
samþykkt, §em þar vargerft eg
refi& þann sáttméla, §§m þar
var pr&ur, eru Sevétrlkin eg
þa& er vissulega umhug§unar=
§fni, ekki §i§t fyrir okkur
tslendinga,
Ný ikýrila um af-
vopnunarmál
Nú nýlega hefur verið hirt á
vegum Sameinu&u þjö&anna
skyrgla, sem til §r er&in fyrir
frúmkvæ&i Ner&urlandanna,
§kýr§l'a um afvepnunarmél:
Þ§§§a skýralu hafa 17 §ör=
fræ&ingar á þ§§§u §vi&i unnið I
framhaldi aí aukaþinginu um
afvepnunarmái §umari& 1878,
Þ§§§i §kýr§la ver&ur væntan=
lega rædd á Allsherjarþingi
Sameinu&u þjö&anna á þe§§u
hausti og þar kemur vi§§ul§ga
ýmislegt athýglisvert frani:
Áu&vitao greinirekkur ekki á
um þa&, að við viljum herjast
gegn kjarnerkuvepnum eg vtg=
eúna&i, um þaö §r ekki ágrein=
inpr, uni þa& §r ekki minnsti
ágreiningur, S n ekkur greinir á
uni, hvar vi& eigum a& herjaet
ahvernig vi& eigum a& hera
kur til:
Þeir Alþý&ubandalagemenn
eru þeirrar ske&unar, a&
Ve§tur=Svrdpa eigi hér a&
ganga á undan og afvepnast, þá
• nÞað hefur him veger
ekki kemið fram i þ@ss=
ari umræðuaðá þessum
fundi Alliheriarþingsini
lýsfu iandarlkini
iretland og lovótrikin
þvi yfir nað þau mundu
ekki beita k|arnorku=
vepnum gegn rik|um
sem hefðu heitið þvl að
verða sér ekki úti um
slík vepn". Hver hefur
refið þetta samkomu=
iag? Hvaða rlki fðrmeð
kjarnerkuvopn inn i
landhelgi rikísi semekki
hefur nein k|arnorku=
vepn? Það eru levétrlk=
íni sem hafa refið þá
samþykkfi sem gerð var
á þessum aukafundi
Allsheriarþingsins
sumarið l??i."
tmmi allt ver&a gett af sjálfu
§ép: Ég er á allt annarri §ke&un,
fiinhli&a afvepnun er hættuleg,
ekki a&eins öryggi ekkar heidur
örvggi allra lýerrjélsra rfkja i
Ve§tur=fivrópu og einhli&a af=
vepnun jafngildir algerri upp=
gjof: Vi& eiguffl a& herjast fyrir
ivepnunarmálum 6 vettvangi
Sameinu&u bjö&anna, þar
eiguffl vi& a& le'Éja ekkar lö& á
vegar§kálarnar, §in§ eg vi&
höfuffl gert:
Vi& eigum a& vera raunsæ, vi&
elsuffl a& herfa é þann veru=
leika, §§m §r 1 kringum ekkur,
Þa& getur verið gett a& láta §ia
dpeýfna, §n þa& getur iika verie
hættiáeat eg einn daginn kunna
fflain ae vakna upp vi& vendan
drauni: Venandi é þa& ekki fyrir
ekkur a& liggja, Qkkur greirar á
um þa& hvernig vi& iiguni a&
hera ekkur til, til þe§§ a& ná
þessu fflarkmSi: Um annað §r
ágreiningurinn ekki,
fierma&ur §érfræ&inga =
nefndarinnar, séffl é&ur er
aetið, var sænski a&§te&arrá&=
Herrann Inga Thersaen, I
skýrslunni kemur fram, a&
hvernigsveseifl á málin erlitie,
ekki út frá sjönarmi&t hætt=
unnar, öttans §&a ögnarinnar,
þá §é þa& hagkvæmt fyrir öll
rfki veraldar a& afvepnast, Þa&
§r efnahagslega hagavæmt, A
þa& §r hægt a& færa beinar
sönnur og um þa& þarf ékki a&
deila, Vighúna&ur hefur neikvæft
áhrií é hagvöxt, veröbrilgu, at=
vinnustig, aiþjöftvl&skipti og
var&vei§íu neilnæms um =
hverfig, §ve nokkuft §é nefnt,
l.ögft er rfk éherila é. þa& 1
þeggari skýrilu Samefnu&u
pjó&anna, a& §ú fullyr&ing a& af=
vepnun hljótl a& íel&a tii at=
vinnuieygig §é röng, Vlssulega
ver&a þær i&ngreinar gem fá*t
vi& vfgtölaframlel&siu og fram-
lei&ilu herna&artækja a& fá
a&lögunartlma, Um þa& eru
allirgamfflalaegafvopnuné §ör
ekki §ta& á einni nóttu, heldur
löngum tfma, Vt& skuium itka
hafa þa& hugfast, hversu glfur=
legir fjármunireru hér i húfi, i
fyrra var vari& 800 milljör&um
handarfkjadala til vfghúna&ar I •:
veröldinni, Þetta svarar til
ver&mætig u.þ.h, 8% allrar
framlei&lsu Iveröldinni, 8% all§
framiei&sluver&fflættB i veröid=
inni fara til vlgbúna&ar, Þetta
eru óhugnanlegar tölur, Þetta
§r nitjánföld §ú upphæö §em
vegtræn riki verja tíl aösto&ar
þröunarlöndunum, Au§tur=
Bvrópurikín ieggja þar ekki
miki& af rnörkum, fif þetta vtg=
búna&arkapphiaup heldur
éfrran a& vaxa ein§ eg þa& hefur
Srt til þessa þá er lfkte|t a&
§§§i upphæ& ver&i orðin ooo
milljar&ar handarikjadala eftlr
18ár,ári& 1008, Vi& skulum hafa
þa& i huga, a& 80 milljónlr
manna I veröldinni eru beint e&a
óbeint i tengglum vi& störf, §em
iiafa herna&arlegan tilgang, þar
af eru 18 milljónir manna undir
vopnum og 4 milljðnir borgara
starfa á gfcrifgtefum f varnar=
fflálará&uneytum e&a starfgemi
lengdri þeim, Þa& eru 800
þúsund visindamenn eg /eöa
tæknimenn,gem eingöngu vinna
a& ranngóknum á hema&ar§vl&i
eg a& þrðun vlgtóia, A& minnsta
kosti 8 milljónir manna hafa
beina atvinnu af framlei&slu
vepna og vfgbúna&ar, Utgjöld til
lierna&arrannsdkna og tækni=
þróunar I herbúna&i eru talin
hafa verlð u,þ,h, 88 milljar&ar
dellara árið 1880, Þetta er fjór&=
ungur þeirrar upphæ&ar, sem
varið er til allra rannsókna i
veröldinni, Þessi 800 þúsund
visinda= og tæknimenn eru
u,þ,b, 10% allra starfgmanna á
þvi svi&i f veröldiraii,
Hrtun fjúrmagns og
auðllndu
1 þessari Ther§sen=skýrslu,
sem §vn er köllu& eg ver&ur tií
umræ&u á Ailsherjarþingl Sam =
einu&u þjö&anna I haust, eru
settar fram ýmsar tlllögur 111
rfkiggtjörna a&ildarrfkja
Sameinu&u þjó&anna, Lög& er
éhersla á, a& rikigstjórnir iáti
vinna eg hirta skýrglur, sem
sýni efnahagslegan eg félags=
legan kestnafi, sem er samfara
þessu vfgbúna&arkapBhlaupt,
Þessuer ekkl hva& slst helnt tll
stærstu herveldanna, Þar a&
auki er lögft áhersla é þa&, a&
rlkisgtjörnTr láti vinna gögn tli
a& sýna fram é, hva& mættl
vinna á svi&i féiags= eg efna=
hagsmála me& þvl að verja
611^ fjármagni á annan hátt,
& er ske&un sérfræftinp*
nefndarinnar, a& vigbúna&ar=
kapphlauplð eins og þa& er 1 dag
sé ekki falli&tila&auka öryggiT
veröldinni, þvert á mdti, eg þaft
se a& aukl sóun á au&!indum og
fjármagni,
Þá §r lágl til i skýrslunni, a&
rikisstjórnir hef ji þegar f §ta&
undirhúning þes§ a& breyta
herna&arframíel&siú yflr f frift=
vænlega framlel&gfu eg gefi
Sameinu&u þjóftunum gkýrslu
um árangur peirrar vi61eltni,
Au6vita& má spyrja §em svo,
eru tillögur I þesia átt raun=
hæfar? Þelr sérfræ&ingar, §em
unnu þe§§a skýrslu, eru yfirleltt
alllrimteilvægum stö&um.hver
istnu landt, Þetr veru tiinefndir
af rlkisstjórnum landa stnna,
Verterað leggjaá þa& áherslu,
a& i sérfræ&Tnganerndlnnl áttu
sæti bæ&i fulltrúar Sevétrikj*
anna ng Bandarikjanna, Nl&ur*
stö&urnar sem ég hef hér vitnað
til Vöru samhljö&a,
Visgulega elgum vl& al
berjastfyrir afvepnun, eins eg
lígsfcTOiaiS'ji
$>