Vísir - 24.11.1971, Blaðsíða 9

VISI jt. MlSvikudagur 24. nóvember 1971.
Erá vöggu til grafar eru menn á þönum eftir stressi.
— Þó þú sleppir með
hjartsláttinn, þegar þú
skýtur þér yfir götu á
rauðu ljósi hefurðu
samt stytt líf þitt, segir
kunnur danskur læknir í
grein, sem hann skrifar
nýlega um stress. Eng-
inn kemst algjörlega hjá
stressi en það er skyn-
samlegt að kalla það
ekki yfir sig að ófyrir-
synju.
— Stress er í almenn-
ingsaugum orðið eins
konar vörumerki á þeim
lífsgæðum, sem hingað
til hafa þótt hvað eftir-
sóknarverðust og ekki
sízt nú upp á síðkastið.
Lífsgæðakapphlaupið er
orðið hraðara en mann-
legur líkami þolir. —
Stress er vöm líkamans
í þessu erfiða kapp-
hlaupi líkt og mæðin,
sem sækir á spretthlaup
arann í keppni. Það er að
eins um tvennt að velja
hægja á sér, eða gefast
upp áður en markinu er
náð.
— Jjeim mun meira sem ég
fæst viö stress, þeim
mun minna veit ég um það,
sagöi einn ágætur fslenzkur
læknir, þegar við spuröum hann
um þetta. Stress virðist lítið
hafa verið skilgreint frá lækn-
isfræðilegu sjónarmiði. — Stress
er ekkj sjúkdómur heldur vörn
gegn sjúkdómum og áreiti. En
langvarandi stress reynir á lík-
amann og slftur honum. Smátt
og smátt getur það komið niður
á ýmissi starfsemi lílmmans,
líkt og þegar vígbúnaðarkapp-
hlaup þjóða dregur úr öðrum
framkvæmdum þeirra Þannig
kemur stress hæglega niður á
kyngetu manna, veldur maga-
sári, taugaveiklun, hjartasjúk-
dómum ...
— Mér finnst þetta fyrst og
fremst eiga rætur sínar að
rekja til þess þjóðfé’.ags, sem
við lifum í, sagði Grímur Magn-
ússon, taugalæknir þegar Vísir
spurði hann um álit hans á
STRESS
SVAR VIÐ ÓMANNESKJU
LEGRI TILVERU
stressi. Sú veröld, sem við lif-
um og hrærumst í er á ýmsan
hátt ómanneskjuleg, allur þessi
ógurlegi hraðj og vélmenning
og þessi tilbúnu llfsgæði. Við
erum búnir að búa okkur til
ailtof margar þarfir. Við þurf-
um vél, sem snýst til hægri og
vél sem snýst til vinstri. Við
þurfum stærri bíl en rúmast á
götunnj og svo framvegis.
— lVfér finnst þetta hafa auk-
izt sfðustu árin, sagði
Grímur. Ef ti] vill er það hvað
mest f borgarlTfinu. Fyrir nokkr-
um árum kom til mín maöur.
sem hafði flutzt til Reykjavíkur
frá Keflavík. Hann sagðist ekki
þola þennan ógurlega hraða T
borginni og leið illa út af þessu.
Ég býst viö, að nú orðið sé
hraðinn orðinn svipaður í
Keflavík og héma.
— Eru læknar stressaðir?
— Já, það held ég nú. Þeir
eru það engu síður en aðrir.
Við lifum og hrærumst í þessu
þjóðfélagi. Við erum ö!l hluti
af þvT og virkir þátttakendur í
því.
Að undanfömu hefur verið
uppi mikil vakning meðal
manna og þá einkum kyrrsetu-
manna að hressa upp á heils-
una og reyna að bæta sér upp
daglanga kyrrsetu með hreyf-
ingu, sundi, skokki, judó, leik-
fimi eöa einhvers konar trimmi
á morgnana eða kvöldin. —
Þetta er ekki beinlínis svar við
stressinu, þótt hreyfingin sé
vissulega holl. Hins vegar er
líka hætta á að trimmið verði
aðeins liður í ITfsgæðakapp-
hlaupinu, rétt eins og bíllinn og
einbýlishúsið og auki fremur
á stressið en minnki það
Tj’nnþá hefur ekki verið komið
á fót hæli, gagngert til þess
að draga úr stressinu, þar sem
menn geta áhyggjulausir notiö
hvíldar og næðis og heilbrigðs
lífernis Sólstrandaferðir eru
góðra gjalda veröar, en það skal
ósagt látið, hvort þær draga úr
stressinu, ekki sTzt þegar til þess
kemur að fara að borga þær.
Heilsuhælið f Hveragerði er ef
til vill upplagður staður fyrir
þá sem þjást af of miklu stressi.
— Það er fremur lítið um
það aö fólk komi hingað gagn-
gert til þess að losna við stress,
sagði Bjöm L. Jónsson, læknir
Náttúrulækningafélagshælisins.
Flestir okkar sjúklingar eru
giktarsjúklingar og þess háttar.
En þetta fólk getur auðvitað
veriö stressaö ekki síður en
aðrir. Það er dálítið um það að
fólk komi hingað T sumarfríum
sínum til þess að fá meðferð.
— Og útlendingar?
— Fremur lítið um þá. —
Það er raunar skemmst aö
minnast Danans sem sagðist
hafa læknazt af sínu stressi á
örskömmum tíma T Hveragerði.
Ctress ætti raunar að vera mönn
um hollt íhugunarefni núna
í jólakauptíðinni, þegar dans-
inn í kringum gullkálfinn verður
hvað æðisgengnastur. Margur
leggur á sig helmingi meira
strit og helmingi meiri áhyggj
ur en aðra mánuöi ársins,
bæð; neytendurnir og. eins.þeir,
sem ætla að græöa.
Ef einhver tími ársins er öðr-
um varasamari varöandi stress
þá er það jólafastan. En hvað
dytti mönnum í hug, ef þeim
væri gefinn viljastyrkur tiil að
staldra við f miðri jólaösinni
síðustu dagana fyrir hátíðina
og iTta á tilstandið með rólegri
Thugun? — JH
Hversu mikið eykur jólakauptíðin á stressið?
9
vtosrai
— Eruð þér stressaður?
Guðmundur Sveinbjömsson. mn
heimtumaður: — Ha ... stfess-
aður?. Hvað er það? Er það að
labba eða eitthvað svoleiðis? —
Nú, er ÞaðTsamband; viö taug-
amar. Já þá er ég svo sannar-
lega stressaður. Við erum á-
byggilega stressaöir, þessir
gömlu. Er annað hægt? En við
berum okkur þó vel svona stress
aðir.
Ágúst Ragnarsson, háskólanemi:
— Nei það er ég ekki. Þó um
gengst ég töluverðan hóp stress
aðra Það hefur engin áhrif á
mig Ég er staðráðinn í að láta
ekki stressast.
Börkur KarissOn, póstafgreiðslu-
maður: — Nei, það get ég eng-
an veginn sagt. Ykkur væri nær
að spyrja heldur fólk, :'sem er
meira í umferðinni en ég þess
arar spumingar. Annars má vel
vera, að stressið heltakj mig
líka þegar allur jólapósturinn
hellist yfir . . .
Steindór Hálfdánarson, prentari:
— Ekki ég en áreiðanlega fjöl
margir aðrir. Þaö er vfst ábyggi-
legt.
Ásbjörn Bjömsson, iðnrekandi:
— Nei, ég er sko eins afslapp-
aður og nokkur maður getur
orðið. Ég hef aldrej fundið fyrir
stressi og óttast ekki að ég
eigi eftir að verða fyrir baröinu
á slTku
Bjarni Stefánsson, framkvæmda
stjóri: — Nei, mér h'Öur alveg
prýðilega, takk fyrir Ég haga
nefnilega mínum störfum þann-
ig, að ég þurfi engan veginn
að óttast stress.
æw