Vísir - 05.07.1972, Page 12

Vísir - 05.07.1972, Page 12
12 Visir. Miðvikudagur 5. júli 1972. Stanley og Livingstone llcnry Morton Stanley, eins og liann leiðir sjúlfan sig fyrir sjónir lesenda sinna i bókinni ..llvernig cg fann l.ivingstone". Á meðan sjónvarpstæki okkar standa nieð auða niyndskerm- ina inni i slofutn hjá okkur, hafa danskir sjónvarpsgláparar not- if) góðs ilagskrárefnis. Ilanska sjónvarpið hefur fesl kaup á (i Iranihaldsmyndaþátt- um frá BBC og fjalla þeir um Stanley og dr. Livingstone, og eiga að heila heimildarmyndir, en að visu leiknar. „Við upptök Nilar" lieita þessir þættir og liafa notið mik- illa vinsælda i Knglandi, enda þar sagt. að þeir væru mótleikur meuningarfrömuða við Ashton- fram haldsþáltunum. Danska sjónvarpið byrjaði að sýna þessa þætti um miðjan mai, og eins og enskum þá likaði Dönum þættirnir vel, eftir þvi sem séð varð af undirtektum. Aðalpersónur þessara sex þátta (hver um sig er klukku- stundar útsending) eru sex íramgjarnir menn. Dr. David l.ivingstone, sem bæði er trú- boðiog landkönnuður, er leikinn af Michael Cough. Ilenry Mor- ton Stanley, bandariski blaða- maðurinn, sem leikinn er af Keith Buckley, finnur Dr. Liv- ingstone i Afriku, en hann var Kenneth Haig i hlutverki hins sérkennilega sir Richards Bur- ton. Umsjón G. P. talinn af. John Hanning Speke, leikinn af John Quentin, er her- maður. Veiðimaðurinn, Samuel Baker.leikinn af Norman Ross- ington, er að leita Albertsvatns. Þar fyrir utan mætti nefna hermanninn og áhuga náttúru- fræðinginn, James Grant (Ian McCulloch), og sir Kichard Burton (Kenneth Haig), sem vafalaust er einhver sérkenni- legasti Englendingur, sem uppi hefur verið á 19. öldinni. Hann skrifaði bækur um allt frá námugreftri og kynlifi til lækn- isfræði og stjórnmála. Myndatakan var eitthvert stairsta verkefni, sem BBC hef- ur tekizt á hendur, og stóð i fimm mánuði — mest allan tim- ann i Afriku. i þá daga. Sjentilmaður lýgur ekki. Það var eina tryggingin, sem forfeð- ur okkar höfðu á seinni helmingi siðustu aldar, þegar Afriku- könnuður snéri heim og skýrði frá uppgötvunum sinum i hinni svörtu heimsálfu. Hið viröulega Konunglega landfræðifélag i London var stofnað beinlinis með könnun á Afriku i huga. Þegar það út- nefndi leiðangursstjóra, var auðvitað, að það yrði maður, sem áður hafði sannað hæfileika sina, og sem örugglega mátti treysta. Af þvi tagi voru menn á borð við Richard Burton, John Speke og James Grant, sem fram koma i þessum myndaflokki. Og þá auðvitað David Livingstone. — Hinar tvær söguhetjurnar, Samuel Baker og Henry Stan- ley, nutu óskorins trausts fé- lagsins, en ,,þeir greiddu fyrir ferð sina sjálfir”. Fyrsta hvita konan Baker og konan hans unga, Florence, en hún var ung- verskrar ættar, voru fyrstu Evrópubúarnir, sem komu að Albertsvatninu og Murchison- fossunum, og lögðu þvi drjúgan skerf af mörkum til könnunar þessa landsvæðis. Hin fagra PMorence var fyrsta hvita konan, sem steig fæti sin- um svo langt inn i Afriku, og hvarvetna á ferðum þeirra vöktu blá augu hennar og björt húð himinhrópandi hrifningu svertingjanna. Hún stóð af sér loftslagið með prýði, og slapp alveg við suma þá sjúkdóma, sem hrjáð höfðu fyrri landkönn- uði á þessum slóðum. • En þvi átti hún reyndar mikið að þakka kinininu sem hún not- aði til varnar gegn hitasótt — en ekki eingöngu til þess að vinna bug á henni eins og fyrirrennar- ar hennar höföu gert. Sambandslaust Mennirnir sex sem fram koma i myndaþáttunum, voru ekki valdir úr stórum hópi hæfra manna og siðan þraut- þjálfaðir eins og gert mundi i dag til að mynda við val geim- fara. Þeir höfðu hver um sig til- einkað sér nauðsynlega þekk- ingu. Þrir þeirra höfðu gegnt her- þjónustu, sem yfirmenn i her- sveitum Breta á Indlandi. Það kom sér vel, þegar afrikanskir striðsmenn sýndu af sér sinn verri mann, — eða þegar gera þurfti brýr yfir ár og gil, sem á veginum urðu. En viss þekking var þeim öllum lifsnauðsynleg. Þeir þurftu að þekkja á áttavita, mæla sólarhæðina og þannig rata rétta leið. Annars hefðu ekki liðið margir dagar, áður en þeir hefðu villzt i frumskógin- um, og ennfremur hefðu landa- bréf þeirra, sem þeir færðu heim með sér orðið litils virði. Burton var fjölhæfastur þeirra. Hann hafði það af á ævi- skeiði sinu að þýða „þúsund og eina nótt” yfir á ensku, skrifa bækur um námurekstur, her- stjórnarlist, verzlun, verkfræði, fjallgöngur, afbrigði kynlifs, skriðdýr, þrælahald og stjórn- mál — svo að aðeins fátt eitt sé nefnt. — En þessi fjölhæfni hans orkaði lika fráhrindandi á sam- timamenn hans. Stanley var alger andstæða hans, efnahagslega sjálfstæður, hagkvæmur og stálhraustur. Hann var fyrstur þeirra ferða- félaga til þess að breyta lifnað- arháttum með tilliti til þeirra aðstæðna, sem mættu þeim i Afriku. Eins og klæðast þunnum léreftsfötum, meðan fyrirrenn- arar hans höfðu svitnað undan skozkum tweed-fötum, sem voru i tizku i veiðiferðum i heimalandinu. Aumkunarverðasta mannver- an i þessum hópi er David Livingstone, sem reyndi til sið- ustu stundar að sameina köllun trúboðsins annars vegar og könnuðarins hins vegar. Harm- ur hans var sá að fljótið, sem hann hélt vera Níl, reyndist Veiðimaðurinn Samuel Baker og hin hugdjarfa eiginkona Florence á samtimamynd. Hún hikaði ekki við að ganga i sið- buxum, þegar henni sjálfri þótti hagkvæmt, þótt aimenningsáiit- ið einkenndist enn af þeim tim- um, þegar konur voru brenndar á báli fyrir slikt og kenndar við galdrakukl. m-------------->- James Grant og John Hanning Speke má finna á þessari tré- skurðarmynd úr Lundúnarblað- inu Illustrated News frá 1862. Keitli Buckley i hlutverki Henry Stanleys blaðamanns. Michael Cough I hlutverki dr. Livingstone ásamt sfnum trygga þjóni, Susi.

x

Vísir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.