Tíminn - 05.02.1966, Blaðsíða 8

Tíminn - 05.02.1966, Blaðsíða 8
3 TÍMINN LAUGARDAGUR 5. febrúar 1966 Meðan vitaverðir búa við sultarlaun ————BM—B—MB—M—M—— byggir vitamála- stjórnin yfir kýr Þegar hann blés sem mest á dögunum, snaraðist þéttvaxinn og einbeitnislegur maður inn úr dyrunum hjá mér hérna á Tímanum. Það var Jóhann Pét ursson, vitavr ^ur á Horni, gam all kunningi úr rithöfundastétt, maður sem við litum upp til sem þess efnilegasta í okkar hópi í kringum 1950. Þá hafði hann nýlega skrifað skáldsög- una Gresjur guðdómsins, bók sem hafði á sér sérkennilegt yfirbragð. í henni mátti kenna forboða þeirrar heiftar, sem nú vex óðum í ritum ungra höfunda. Og svo biðum við eftir framhaldinu til að vita hvort hann myndi leggja okkur alveg flata í storminum sem hlaut að koma úr penna hans, og við heyrðum af honum suður með sjó, þar sem hann sat einn í húsi og vann. Svo líða árin og menn þreyt ast á að berjast og fátt eitt sem hleypir skapi í menn leng ur. Allt í einu berast fregnir af því að vitaverðir séu ekki al- veg sáttir við þá tilveru, sem vitamálstjórn ætlar þeim. Það er sótt fram í málinu af undraverðum krafti við verstu aðstæður og ’stofnað félag manna, sem eiga það eitt sam eiginlegt að eiga heima ein- angraðir á yztu nesjum til að gæta fjöreggs sjómanna. Manni finnst að svo dreifðir menn komi lítilli sókn við í sínum málum. En þá kemur í ljós að Jóhann Pétursson er orð- inn vitavörður á Horni og hefur ekki hugsað sér að láta ganga lengur á rétt vitavarða. Maður biður guð fyrir vita- málastjórninni í hljóði, af því rithöfundurinn,' sem var manna líklegastur til að verða stór í list sinni, er einnig stór í baráttu sinni hverju nafni sem hún nefnist. Og nú var hann kominn hingað, snúinn við til næturgistingai, vegna þess að veður gaf ekki til siglingar að Horni, þar sem konan hans sat ein og gætti ljóssins. Og auðvitað vildi hann ekki tala um annað en vitaverði og við horf vitamálastjómar þeirra. — Hvað heitir þetta . ykkar? — Félagið heitir varðafélag íslands. Það til félag stofnað í fyrra eða hitteðfyrra. Það út af fyrir sig skiptir ekki miklu máli. Félagið sem slíkt er raunverulega ekki samningsaðili, en á því getur orðið breyting. Verið er að undirbúa það, að vitavarðafé- lagið gangi í Alþýðusambandið og komi til að um launalækk anir verði að ræða fyrir óbreytt störf, þá munum við skýlaust nota verkfallsrétt. — Hverjir eru samningsað ilaifnúna? — Það er raunverulega Starfsmannafélag ríkis stofnana, sem stendur í þessu fyrir okkur núna, kjaradómur vísaði okkar máli frá vegna skorts á upplýsingum, að eigin sögn. Getur jafnvel svo farið, að mál okkar fari fyrir þing ið. — Og kjörin? — Guð hjálpi þér, kjörin. Sko, hæstu árslaun vitavarðar eru greidd fyrir þjónustuna á Hornbjargi, og þau voru sex- tíu og fimm þúsund krónur sl. ár. — Hvað eru þau há annars staðar? — Þau eru niður í lítið sem ekkert. Nú er þetta breytilegt. Sannleikurinn er sá, að til eru nokkrir vita- staðir, þar sem um algerlega fullt starf er að ræða, við Reykjanesvita, vitann á Dala- tanga og Hornbjargsvita. Á Hornbjargsvita er vatnsafls stöð, þrjár vélar m.a. aðal- dieselvél og varadieselvél svo er radíóviti og ljósviti og önn- ur tæki. Þarna er t.d. um ein hverja mestu viðhaldsvinnu að ræða á vitastað. Húsin eru um þrjátíu ára gömul, og því mik- il vinna að halda þeim við, sérstaklega við þær veðurfars legu aðstæður, sem eru á Horni. Hvað viljið þið fá í laun? — í laun. Það er ákaflega breytilegt, bæði fer það eftir þeim tækjum, sem maður hef- ur undir höndum, og eftir stað háttum. Það er svo gífurlegur munur á því, hvort þú ert norð ur á Hornbjargsvita í alein- angraðasta stað landsins, eða á vitunum hérna nálægt Reykjavík. Þetta er ekki sam- bærilegt. Ef ég á að segja þér eitt- hvað um launakröfur okkar, þá er það aðeins þetta, að við höfum fyrst og fremst gert kröfur til þess, að tillit sé tek ið til okkar eins og annarra manna í þjóðfélaginu. Sann leikurinn er sá, að það er eins og litið hafi verið á vitaverði sem hunda en ekki menn. Sjáðu bara þarna norður á Hornbjargsvita. Ég tek það dæmi, af því mér er það kunn ugast. Ég fullyrði, að aðstæður þar og. þar styðst égvvið álit man'na, sem þekkja til á öðr- um stöðúm, eru að engu leyti betri en á Grænlandi eða Jan Mayen. Alla þá vetur, sem við höfum verið þarna, hafa komið allt upp í mánaðarlöng stór- hríðarveður, þegar ekki hef- ur verið nokkur leið að koma við neinu farartæki, hefði al- varlegt slj% borið að höndum. Til dæmis um, hve einangr- unin er alvarleg þarna, og einnig, að maður er þarna á áhættusvæði, er sú staðreynd, að í fyrravetur var konari mín fárveik í hálfan mánuð, en vegna stanzlausrar norðaustan áttar var ekki um neina hjálp að ræða. En svo rofaði aðeins til. Mig minnir, að það hafi verið Óðinn, sem gat skotizt upp til að ná í hana. Það var samt mikill sjór. Þrem til fjór um tímum seinna skall á iðu- laus norðaustan stórhríð, sem stóð í tuttugu daga. Ég skal segja þér eitt, að læknirinn, sem skar hana upp, segir, að hefði hún komið nokkr um klukkutímum seinna til uppskurðar, hefði það verið of seint. Þegar ég samdi mína grein- argerð um allt starfið og eðli þess og þess háttar, þá var mér sagt, að það væri nú hug sjónalegs eðlis hjá mér, að ég skyldi vera að minnast á það, sem þrýstiatriði, að við <'ærum þarna á áhættusvæði. En það er samt staðreynd. Nú, ég fór á hausm.n « fyrra. Ég var í stiga og var að ná í rör og datt á böfuðið niður á gólf og fékk heila- hristing. Þá var ísinn. En það var bara tilviljun, að hann þok aðist frá þennan dag, svo þeir gátu sótt mig. Munduð þið vilja skipa vitun- um niður í ákveðin áhættu- svæði? — Auðvitað leggjum við mikla áherzlu á það, að vita- staðirnir verði flokkaðir niður. Fyrst og fremst eftir tækjum og landfræðilegri aðstöðu. — Hafið þið kynnt ykkur, hvað veðurathugunarmenn á Jan Mayen hafa í laun? — Ja, sannleikurinn er sá, áð það er ekki viðraeðuhæft. Þeir hafa svoleiðis marg- föld laun á við okkUr. — Eru þeir þá hæri-a laun aðir en yfirleitt þekkist? — Vitanlega. Þú þekkir t.d., hvernig það er með veður- tökumenn danska á Græn- landi. Þeir hafa fleiri hundr uð þúsund krónur danskar fyr ir að leggja þetta á sig. — Er það þá viðhorf ráða manna, að það sé verið að gera manni persónulegan greiða Hombjargsvíti og fbúSarhús vitavarSarins. (Myndirnar tók Kristján Bersi Ólafsson)

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.