Tíminn - 11.03.1966, Blaðsíða 7

ÞINGFRÉTTiR
ÞINGFRÉTTIR

FÖSTUBAGUR 11. marz 1966
TÍMINN
1
Útvegurinn rís ekki undir stjórn-
arstef nunni þrátt fyrir metaf laár
Á fundi efri deildar Alþingis
í gær var fyrsta umræða um frum
varp ríkisstj ómariimar um ráð-
stafanir vegna sjávarútvegsins, en
það gerir ráð fyrir, að rikissjóð
ur greiði árið 1966 fiskseljendum
25 aura verðuppbót á hvert kg
línu- og handfærafisks, en þessi
upphæð á að koma til skipta
milli sjómanna og útgerðarmanna.
Þá gerir frumvarpið og ráð fyrir
því, að ríkissjóður leggi 50 miUj.
kr. á árinu 1966 til framleiðni-
aukningar frystihúsa og endur-
bóta í framleiðslu fiskafurða, en
stofniánadeild sjávarútvegsins
skál úthluta fé þessu. Loks gerir
frumvarpið ráð fyrir, að ríkis-
sjóður greiði 10 mfllj. kr. árið
1966 til verðuppbóta á skreið.
Eggert Þorsteinsson, sjávar-
útvegsmálaráðherra fylgdi frum
varpinu úr hlaði og rakti fyrst
hvaða ráðstafanir ríkisstjórnin
hefði gert á síðasta ári til stuðn-
ings sjávarútvegi, og minnti síðan
á síðustu ráðstafanir, þar sem
gjald er tekið af síldarsjómönn-
um og flutt til annarra greina
útvegs. Hins vegar hefði komið
í ljós, sagði ráðherrann, að þetta
nægir ekki Hnu- og handfæra-
útgerðinni, og hækkun sú, sem
frystihúsaeigendur hefðu boðið,
8% ekki heldur. Til þess að ná
samningum hefði reynzt nauð-
synlegt að heita 25 aura uppbót
á línu- og handfærafisk, enda væri
talið, að nauðsynlegt væri að örva
þær veiðar. f þessar uppbætur
þyrfti 20 millj. kr. Einnig teldi
ríkisstjórnin nauðsynlegt að
hækka framlag til framleiðniaukn
ingar í 50 milljónir. Og bæta
skreið upp með 10 millj.
Ráðherrann sagði, að eðlilegt
væri að menn spyrðu, hvernig rík
isstjórnin ætlaði að taka þær 80
millj. sem hér væri um að ræða,
þar sem ekki hefði verið gert ráð
fyrir þeim útgjöldum í fjárlög
um. Ríkisstjórnin teldi, að skatt
hækkun sem þessu næmi væri
ófær leið og einnig sú, sem stjórn
in hefði farið áður að skera niður
verklegar framkvæmdir. Hefði
það ráð verið tekið að mæta þessu
með lækkun á niðurgreiðslum ein
hverra vara, en ríkisstjórnin hefði
ekki enn komið sér niður á það,
á hvaða vörum það yrði, né hvern
ig fyrir komið. Eigi að síður hefði
verið talið rétt að lýsa þessu yfir
í greinargerð.
Ólafur Jóhannesson tók næst
ur til máls og kvað það alvar-
leg tíðindi, sem frumvarp þetta
boðaði. Að vísu hefði mátt búast
við því að frekari aðgerða væri
þörf, en þegar hefðu verið sam-
þykktar með lögunum um út-
flutningsgjald á síldarafurðir, en
þó væru það meiri og alvarlegri
tíðindi en menn gætu tekið um-
yrðalaust, að svo væri komið fyrir
þessum aðalatvinnuvegi þjóðar-
innar, að nú þegar yrði að veita
honum 80 millj. kr. stuðning, sem
ekkert hefði verið hugsað fyrir í
nýafgreiddum fjárlögum.
Það eru ekki nein fagnaðar
erindi, sem ríkisstjórnin flytur
nú með skömmu millihili, sagði
Ólafur, um afkomuna hjá megin-
atvinnuvegum landsins. Og nú
hefði ríkisstjórnin engin ráð önn
ur en færa þessar álögur beint
yfir á almenning með því að lækka
eða fella niður niðurgreiðslur á
neyzluvörur. Þannig væri nú kom
ið fyrir sjávarútveginum í mesta
góðæri og metaflaári, sem kom
ið hefði, og væri varla furða,
þótt menn setti hljóða og spyrðu,
hverju þetta sætti. Atiðvitað sjá
Miklar umræður um frumvarp stjórnarinnar um
ráðstafanir vegna sjávarútvegsins á Alþingi í gær
Prof. Ólafur Jóhannesson
lækka niðurgreiðslumar og skella
þessu út í verðlagið.
En hver verður svo afieiðing-
in, spurði Ólafur. Það mundi víst
flestum liggja í augum uppi. Dýr-
tíðin magnast, víxlhækkanirn
ar verða enn hraðari, og þetta
skellur á almenningi og þaðan
aftur á atvinnulífinu. Hann sagði,
að niðurgreiðslur væru auðvitað
neyðarúrræði, en þó viðleitni til
að tefja eitthvað fyrir dýrtíð-
inni. Einnig væri rétt að spyrja,
hvaða vörur ætti nú að hætta að
freiða niður. Það væri ekki sama
hverjar þær væru, og ríkisstjórn
inni bæri að gera grein fyrir því
jafnhliða þessu máli. Þá
hlytu menn og að spyrja, hve
mikið dýrtíðin ykist við þetta.
Talað væri um 4 stig, og væri
gert ráð fyrir því, væri rétt að
spyrja, hvað sú hækkun ein mundi
f fyrstu lotu kosta ríkissjóð í
hækkuðum launagreiðslum til op
inberra starfsmanna, og hvort
ekki gæti svo farið, að ríkissjóð
ur yrði þannig hvort sem væri
að greiða allmikinn hluta þess-
ara 80 milljóna. Og við mundu
svo blasa frekari víxilhækkanir af
þessu. Rétt mundi að hugsa þetta
mál svolítið lengra og gera sér
grein fyrir, hvert það leiddi.
Ólafur kvaðst að svo komnu
máli ekki véfengja það, að fjár
hagur ríkissjóðs þyldi ekki að
bæta þessu á sig, svo bágbornum
sem fjármálaráðherra hefði lýst
honum. En þó bæri að spyrja
þess í sambandi við þetta mál,
hvernig hann hefði verið á sl. ári.
Um það hefði fjármálaráð-
herra ekki gefið nein viðhlftandi
svör. Rétt mundi að fá um það
nokkra vitneskju, áður en þetta
frumvarp væri samþykkt, og ekki
sakaði að sjá það hreinlega, að
þar væri ekkert eftir til þess að
mæta þessari þörf.
Ólafur kvað þetta frumvarp
sýna þáttaskil hjá ríkisstjórn-
inni. Að vísu hefði barátta
hennar við dýrtíðina jafnan verið
bágborin, en hún hefði þó fram
til þessa haft einhverja viðleitni
til þess að tefja fyrir henni, en
nú væri þeirri viðleitni alveg
hætt.
Ólafur kvaðst ekki vilja draga
úr því, að sjávarútvegurinn fengi
þessa nauðsynlegu aðstoð, en
þó mundi hann ekki taka fulla
afstöðu ti frumvarpsins, fyrr
en betri upplýsingar, sem hann
hafði nú beðið um, lægju fyrir.
Fundi í efri deild var síðan
frestað, en kl. 16,30 hófust um-
ræður um málið aftur, og tók-
Björn Jónsson þá fyrstur til máls.
menn þó, að það er verðbólgan,
sem hér er að verki, og þyrfti
varla að fjölyrða um hinar geig-
vænlegu verkanir hennar. Hér
kæmi aðeins í ljós, að alltaf sígur
meira á ógæfuhliðina fyrir ríkis-
stjórninni, og mein meinanna
væri það, að hún fengist efcki til
þess, að taka upp baráttuna við
dýrtíðina af neinum heilindum,
fengist ekki til þess að takast á
við sjálft vandamálið.
Ólafur kvaðst ekki draga það í
efa, að mikil þörf væri á að örva
línu- og handfæraveiðarnar, og
vafalaust væri þörf á þessum 20
millj. kr. stuðningi.
Hann sagði, að það hljóm
aði líka vel að verja 50 millj. kr.
til framleiðniaukningar í fisk-
iðnaði, og vissulega væri nauð-
syn á því, en spurningin væri,
hvernig væri sá fyrirvari, sem
þeirri fjárveitingu væri settur,
væri haldinn. Hvernig er þessu
fé skipt? Hvemig er árangur-
inn? Kemur þetta að tilætluðu
gagni? spurði Ólafur. Frystihúsin
væru misjafnlega stödd í fram-
leiðslugetu og afkomu. Ekki yrði
komizt hjá því að spyrja um þetta
og biðja um nánari greinargerð,
því að ekki væri sama, hvernig
þessari upphæð væri varið.
Ég vil alls ekki rengja _það á
þessu stigi málsins, sagði Ólafur,
að sjávarútvegurinn þurfi þessa
hjálp, því að dýrtíðin hefur leik-
ið hann hart, en það verður að
upplýsa, hvernig málið er vaxið,
og hverjar þarfirnar eru. Það er
skylda þingmanna að krefjast
slíkra upplýsinga.
Ólafur sagði, að fjárveiting
ar væru ekki nema önnur - hlið
málsins. Féð yrði að taka ein-
hvers staðar, og það væri vafa-
laust laukrétt, sem ríkisstjórnin
segir í greinargerð, að hér er um
verulegan fjárhagsvanda að ræða,
eins og nú er komið. Það væri
lofsverð hreinskilni og lítillæti
af ríkisstjórninni að játa það, að
nú yrði ekki lengra gengið í skatt
heimtunni. Loks viðurkenndi rík
djórnin, að nógu langt væri
gengið í því efni. Ólafur kvaðst
heldur ekki furða sig á því, þótt
ríkisstjórnin teldi sér ekki fært
að höggva enn í þann knérunn
að skera niður opinberar fram
kvæmdir, og að þessu frátöldu
hefði ekki verið um annað að
ræða en grípa til þessa ráðs
eða öliu heldur ráðleysu — að
Greinargerð um innflutning á fóðurbæti
Síðan. árið 1957 hefur ríkisstjórn
in gert árlega samning við stjórn
Bandaríkjanna um kaup á umfram
birgðum af landbúnaðarafurðum,
aðallega kornvörum, tóbaki, smjör
líkisolíum og hrísgrjónum. Aðal-
kostur við þessa samninga frá
sjónarmiði íslendinga er, að and-
virði afurðanna er að miklu leyti
veitt sem lán með hagkvæmum
kjörum og hefur því verið endur-
lánað til ýmissa mikilvægra fram-
kvæmda í þágu landbúnaðarins, til
hitaveitu Reykjavikur, rafvæðing-
ar, hafnargerða, iðnaðar og fiski-
mjölsverksmiðja.
Við setningu Búnaðarþings gagn
rýndi formaður Búnaðarfélagsins,
Þorsteinn Sigurðsson, þennan
samning og vörukaupin samkvæmt
honum og sagði m. a.: „Vitað er;
að samningur sá, sem um langt
tímabil hefur verið gerður við
Bandaríkin um innflutning fóður-
mjöls þaðan, er bændum óhagstæð
ur, bæði hvað gæði og verðlag
snertir".
Fóðurbætiskaup eru algjörlega
’í höndum innflytjenda, en í sam-
vinnu við þá hafa innflutningsyfir-
völdin beint innkaupum á fóður-
bæti einkum til Bandaríkjanna til
að hægt sé að standa við skuld-
bindingar fyrrnefnds samnings.
Samkvæmt honum eru keypt ár-
lega um 10000 tonn af ómöluðum
maís eða maísmjöli en, verð og
gæði er það sama og á hinum
frjálsa markaði á hverjum tíma.
Auk þess er gert ráð fyrir, að um
15000 tonn af bandarískum fóður-
bæti séu keypt á venjulegan hátt
og er það ekki bundið við ákveðn-
ar tegundir.
Afstaða innflutningsyfirvald-
anna til þessara viðskipta hefur
verið, að fóðurbætiskaupin yrðu
að vera á allan hátt sambærileg
og jafnhagstæð og ósamnings-
bundin fóðurbætiskaup og hafa
innflytjendur yfirleitt talið, að
svo væri. Visst óhagræði er þó
fyrir innflytjendur, að geta að-
eins keypt þær tegundir fóður-
bætis samkvæmt samningnum,
sem eru til umframbirgðir af, en
iþetta hafa þeir ekki talið næga
ástæðu til að fara fram á, að hætt
verði við þessi viðskipti, sem hafa
þegar á allt er litið verið mjög
hagkvæm. Hefur því nýr samning-
ur verið gerður fyrir árið 1966 1
samráði við innflytjendur.
Minnzt hefur verið á að endur-
bæta þurfi flutningsfyrirkomulag
á fóðurkorni til landsins og dreif-
ingu þess innanlands. En hinn
margnefndi samningur útilokar
ekki slíka endurbót, af því að
heimilt er að kaupa samkvæmt
honum ómalaðan maís engu að
síður en maísmjöl.
Ummæli Þorsteins Sigurðsson-
ar virðast byggð á upplýsingum
nýs innflytjanda um fóðurbætis-
kaup frá Hollandi, því að hann
segir: „Það er staðreynd nú, að
væri um frjálsa fóðurbætisverzlun
að ræða, væri hægt að kaupa 1.
fl. fóðurblöndu frá Vestur-Evrópu
fyrir 1500 kr. lægra verð hvert
tonn, heldur en fóðurblandan kost
ar hér. Mun synishorn hafa komið
til landsins, en sá innflutningur
stöðvaður, vegna hins bandaríska
samnings".
Hér er átt við kaup á 300 tonn-
um af fóðurbæti, sem keyptur var
nýlega frá Hollandi án heimildar
innflutningsyfirvaldanna. Þar eð
Framhald á 14. síðu.
MUTTER COURAGE
Leikrit Bertolts Brecht, Mutter
Courage, hefur nú verið sýnt 17
sinnum í Þjóðleikhúsinu og verður
næsta sýning leiksins í kvöld.
Helga Valtýsdóttir leikur sem
kunnugt er aðalhlutverkið og hef
ur hlotið mjög góða dóma fyrir
túlkun sína á þessu crfiða og
margþætta aðalhlutvcrki. Myndin
er af henni í ldutverki sínu ásamt
Jóni Sigurbjörnssyni í hlutverki
prestsins.