Tíminn - 30.04.1966, Page 5

LAUGARDAGUR 30. apríl 1966
TIMINN
émmm
Útgetandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastióri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. -Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúl ritstjórnar Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: SteingrímuT Gislason Ritstj.skrifstofui < Eddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingaslmi 19523 Aðrai skrifstofur,
simi 18300. Askriftargjald kr 95.00 á man tnnanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA n.f
Svik ríkisstjórnarinnar
við verkalýðssamtökin
1 umræSum, sem nýlega fóru fram á Alþingi tók Eð-
varð Sigurðsson, formaður Dagsbrúnar, undir þau um-
mæli Þórarins Þórarinssonar, að verkalýðshreyfingin
hefði samið af sér, þegar hún féllst á það í júní-sam.
komulaginu 1964, að öll húsnæðislán yrðu vísitölubund-
in. Eðvarð afsakaði forvígismenn verkalýðshreyfingar-
innar hins vegar með því, að þeir hefðu gert þetta í
þeirri góðu trú, að ríkisstjórnin stæði við fyrirheit sitt
um að gera sitt ítrasta til að sporna gegn aukinni verð-
bólgu, enda sömdu verkalýðssamtökin um mjög hóflega
kauphækkun með tilliti til þess.
Það skal viðurkennt, að forsprakkar verkalýðssam-
takanna höfðu hér að vissu leyti vandasama aðstöðu. Hús
næðislánin voru alltof lág og ríkistjórnin sýndi ekki
minnsta áhuga á að hæ'kka þau. Það var því freistandi
að knýja fram verulega hækkun þeirra, enda þótt því
fylgdi sá annmarki, að þau væru vísitölubundin. Þessi
freisting varð meiri, þegar verkalýðshreyfingin treysti
á, að ríkisstjórnin myndi loks sýna alvöru í því að hamla
gegn verðbólgunni.
Það hefur nú sýnt sig til fulls, að ríkisstjórnin var ekki
slíks trausts makleg, og öll fyrirheit, sem hún gaf verka-
lýðshreyfingunni um viðnám gegn dýrtíðinni, hafa
reynzt svik ein. Niðurstaðan er nú þegar örðin sú, að
vísitölubinding húsnæðislánanna er að verða mörgum
óbærilegur baggi og verður það þó enn frekara í fram-
tíðinni, ef áfram verður haldið á sömu braut, en ann-
ars er ekki að vænta, meðan núverandi stjórn fer með
völd. Það er því óumdeilanlegt, að verkalýðshreyfingin
samdi alvarlega af sér, þegar hún féllst á vísitölubind-
ingu húsnæðislánanna 1 sambandi við júni-samkomulag-
ið 1964.
Ef ríkisstjórnin væri heiðarleg, ætti hún að vera búin
að fella þessa vísitölubindingu niður, þar sem hún hefur
ekki staðið við fyrirheit sitt um stöðvun verðbólgunnar.
Þessu er hins vegar síður en svo að heilsa. Ríkisstjórnin
hefur beitt handjárnum á Alþingi til þess að láta fella
tillögu Þórarins Þórarinssonar og Sigurvins Einarsson-
ar þess efnis, að vísitöluhækkanir á húsnæðismálum
skuli falla niður meðan meginhluti innlánsfjár í bönk-
um og sparisjóðum hefur ekki verið vísitölutryggður.
Frumvarp frá Einari Olgeirssyni um að fella þessar vísi-
töluhækkanir niður, ætlar ríkisstjórnin bersýnilega að
láta daga uppi. Ríkisstjórnin ætlar að halda sig við júnL
s-amkomulagið frá 1964, að þessu leyti, þótt hún hafi
svikið sinn hluta af því.
Þegar þannig er komið, hlýtur verkalýðshreyfingin að
grípa til sinna ráða til þess að fá þessa ranglátu vísitölu-
fjötra afnumda. Jafnframt hlýtur hún að læra af þessu
að sýna aukna aðgætni í samningum við núverandi ríkis-
stjórn. Þetta dæmi sýnir næsta glöggt, að siðferði núv.
ríkisstjórnar er slíkt, að þegar henni er sýnd tiltrú, svar-
ar hún með svikum og prettum. Þann vitnisburð sannar
ríkisstjórnin sjálf, meðan hún afléttir ekki umræddum
vísitölufjötrum. Þessvegna þarf alltaf öðru hvoru að
veita henni svipaðar aðvaranir og síldveiðimennirnir
veittu henni á síðastliðnu sumri.
ERLENT YFIRIIIT
Klofnar Pakistan í tvö ríki?
KashmírstríSið hefur magnað sjáifstæðishreyfinguna í A-Pakistan
GÆTU Spánn Pólland
verið eitt rlki, sem byggðist
eingöngu á þeim grund-
velli, að íbúar beggja land-
anna væru katþólskrar trúar?
Vafalítið yrði það erfiðleikum
bundið að halda slíku ríki sam
an. Blaðamaður frá New York
Times, sem nýlega var staddur
í höfuðborg Pakistans, vekur
athygli á þessu í sambandi við
bvískiptingu Pakistans. Pakist
an skiptist í tvennt og liggur
Indland á milli landshlucanna.
Þessi einkennilega skipting
varð til með þeim hætti, að
Múhameðstrúarmenn vildu
ekki lenda undir stjórn Hindúa,
þegar Indland varð sjálfstætt
ríki. Múbameðstrúarmenn
bjuggu aðallega vestast og
austast í Indlandi. Til að kom-
ast hjá trúarbragðastyrjöld,
var gripið til þess ráðs að
gera þessa landshluta að sjálf-
stæðu ríki. Þannig varð Pakist
an til eingöngu af trúarleguin
ástæðum.
Hið eina, sem bindur þessa
landshluta saman, er Múhameðs
trúin. Að öðru leyti, eiga þeir
lítið eða ekkert sameiginlegt.
Austur-Pakistanar búa á slétt
um og frjósömum óshólmum,
stunda hrísgrjónarækt rg lifa
mest á hrísgrjónum. Þeir eru
litlir vexti og dökkir á brún
og-brá. Þeir tala fléstir sama
tungumál, bengalí. Vestur-
Pakistanbúar -búa á landi, þar
sem víða eru miklar auðnir
vegna regnleysis, hveitirækt er
aðalatvinnuvegurinn þeirra og
þeir lifa mest á hveiti. Þeir eru
hávaxnir og oft Ijósir yfirlit
um og tala margar mállýzkur. í
hugsunarhætti svipar Vestur-
Pakistanbúum verulega til
Persa og Araba, en Austur-
Pakistanbúum til Thailendinga
og Malaja.
FLEIRA en þetta veldur því,
að erfitt er að halda Pakistan
saman. Austur-Pakisttan er
mun fjölmennara, og þótt það
sé minna að flatarmáli, er það
stórum auðugra frá náttúrunn
ar hendi. íbúar þar eru um
Auyb Khan, forseti
56 milljónir, en 47 milljónir í
Vestur-Pakistan. Samt hefur
það verið þannig frá stofnun
Pakistans, að Vestur-Pakistan
hefur verið rfkið í ríkinu. Það
an hafa korniið flestir embættis
menn samríkisins og yfirmenn
hersins. Þar er aðsetur sam-
rikisins. Þar búa iðjuhöldarmr
og fjáraflamennirnir, sem eiga
stærstu ei'gnirnar og fyrirtæki
í báðum landshiutunum. Fyrir
8—10 árum bar orðið mikið á
sjálfstæðisihreyfingu í Austur-
Pakistan, er stefndi að því að
jafna þessi met. Horfur voru
á, að þessi hreyfing fengi meiri
hluta á sambandsþinginu. Sam
band9Stjórnin í Vestur-Pakistan
svaraði með því að leysa upp
þingið og hafa þingkosningar
ekki farið fram síðan. í fram-
haldi af þvi tók einn hers'höfð
inginn, Ayub Khan, sér einræð
isvald. Stjórn hans hefur verið
sæmileg á ýmsan hátt og hann
hafði í fyrstu allgott lag á því
að koma til móts við Austur-
Pakistana og draga þannig úr
sjálfstæðishreyfingunni þar. Nú

^r*hl*n \

Uppdráttur, sem sýnir skiptingu Pakistans.
eru hinsvegar horfur á, að hon
um muni takast það miður í
framtíðinni. Styrjöldin, sem
varð á milli Pakistans og Ind-
lands á síðastliðnu hausti, virð
ist hafa magnað að nýju sjálf
stæðishreyfinguna í Auatur-
Pakistan.
ÞÓTT þessi styrjöld stæði
ekki nema tæpar þrjár vikur,
opnaði hún augu Austur-Pakist
ana fyrir því betur en nokk
uð annað, hve óeðlilegt sé, að
þeir séu um flest háðir stjórn
inni í Vestur-Pakistan Sam-
bandið milli landslhlutanna rofn
aði nær alveg þann tíma, sem
styrjöldin stóð, og aðflutnings
bann, sem Indverjar lögðu á
Austur-Pakistan, bar fljótt
árangur. Nær enginn her var
hafður þar til varnar og Ind-
verjar hefðu því getað leikið
sér að því að hertaka landið.
Til viðbótar þessu kemur svo
það, að áhuginn á Kasmír-
máliu er miklu minni í Austur-
Pakistan en Vestur-Pakistan,
sem hefur landamœri við Kash
mír. Þó styðja Austur-Pakistan
ar stjórnina í Vestur-Pakistan
í Kashmírmálinu, en þeir vilja
jafnframt nota málið til fram
gangs sjálfstæðiskröfum sínum.
Sjálfstæðishreyfingin í Aust
ur-Pakistan hefur fyrir nokkru
sett fram stefnuskrá í sex lið-
um. Takmark hennar er sjálf-
stjórn fyrir Austur-Pakistan, en
ekki aðskilnaður milli lands-
hlutanna. Þó gerir hún ekki
ráð fyrir að önnur mál en
varnadfrál og utanríkisimál
verði Sameiginleg. Stjórnin í
Vestur-Pakistan óttast að
‘þetta myndi fljótlega leiða til
algers skilnaðar, þessvegna leit
ar hún nú að leiðum til að
koma til móts við sjálfstæðis
hreyfinguna, án þess að ganga
að öllum kröfum hennar.
Flest bendir til, að það
munu reynast vandasamt. Fyrir
nok'kru lét sambandsstjórnin
handtaka aðalleiðtoga sjálf-
stæðis'hreyfingarinnar í Austur-
Pakistan, Majibur Rahman, en
sá þann kost vænstan að sleppa
honum fljótlega aftur. Vinsæld
ir hans virðast mjög vaxandi í
Austur-Pakistan, enda virðist
hann álitlegt foringjaefni.
Hann er 45 ára gamall, vel
menntaður, kominn af þekktum
og ríkum ættum. Hann berst nú
einkum fyrir því, að þjóðar-
atkvæðagreiðsla verði látin fara
fram í Austur-Pakistan um
hina „sex punkta“, en svo er
stefnuskrá sjálfstæðishreyfing
arinnar venjulega nefnd. Rílris-
stjórn okkar, 9egir Majibur,
berst fyrir þjóðaratkvæða-
greiðslu í Kashimír. Hvers vegna
ætti hún þá að neita okkur
um þj óðaratkvæðagreiðslu?
Það þykir víst, að Ayub for
seti líti sjálfstæðishreyfinguna
í Austur-Pakistan mjö'g alvar
legum augum. Sennilegt þykir
einnig, að hún hvetji til var-
færni í Kashmírdeilunni og
í makki hams við Kínverja, en
Kínverjar eru engan veginn vel
séðir í Austur-Pakistan. Hendi
Ayub einhver mistök í pessum
Framhald á 14. síðu.