Tíminn - 21.05.1966, Blaðsíða 4

TÍMINN
LAUGARDAGUR 21. maí 19SG
FINNST í RUSLI
FORNALDARGULL
Itongfca þjóðmrnjasafniö
sendi i fyrradag frá sér til-
kynningu nm vel varðveitt
leyndarmál um fnnd á miklu
iwagni af g»Hi- Gullið sem um
er a3 ræQa, er frá germanski
járnöfcd, á að gnka 6. öld e.
Ke. F5ársjóðurinn sem fannst
var 18 gnilskratitmyndir, stór
brjóstnæla úr bronsi og gulli
guffi, prýdd gimsteimim og eð
alsteinum. Nælan er talin al-
veg sérstæð í sinni röð og aldr-
ei befur Éundist ámóta gripur
á Norðurlöndnm.
Starfsfólk Þjóðmiðjasafnsins
Dg áhuga-fomteifafræðingar
tiafa baldið fundinum alveg
leyndtnn til þess að geta rann-
sakað hlutiiia í kyrrþey.
Hlutirnir fnndust á sjávar-
bakka við Jægerpris skóg í
Hornsherred. Þeir eru varðveitt
ir á Þjóðminjasafninn og bíða
Erekari rannsóknar og hreins-
unar.
C.L. Vehæk, umsjónarmaður
á safninu sendi út tilkynn-
inguna, en hann stóð að upp
greftrinum um síðustu helgi.
í september í fyrra fram-
kvæmdi verkfræðingur, J. Bal,
verkfræðilega yfirborðsrann-
sókn á fundarstaðnum og fann
þá litla, gljáandi plötu með
svastika-merki. Svastika-merk-
Lð, sem einnig er þekkt sem
hakakrossinn kom verkfræð-
ingnum til þess að halda að
platan væri frá hemámstíman-
um, og síðar gaf hann litlum
dreng plötuna.
Nokkru síðar, þegar verk-
fræðingurinn var að horfa á
sjónvarpsþátt, þar sem sýnd-
ir voru fornaldargullgripir,
gerði hann sér ljóst að platan
var gullskrautmynt frá 6. öld.
Hann skýrði Þjóðminjasafninu
frá plötunni og því heppnaðist
síðan að ná tangarhaldi á
henni. Hún var afhent sem
fundið fé eins og blöðin segja
til um.
í apríl fann Paul Larsen,
sem rekur býflugnabú, þrjár
slíkar plötur á sömu slóðum
og fyrri platan fannst. Þjóð-
minjasafnið, sem hafði fram
kvæmt lauslega leit án árang-
urs ákvað nú að hefjast handa
og leita ítarlega. Sökum hinna
miklu snjóa í apríl var leitinni
frestað. Á meðan voru allir
beir, sem eitthvað vissu um
fundinn látnir sverja eið um
ad skýra ekki frá honum undir
nanum kringumstæðum. Það
var ekki fyrr en s.l. laugardag,
að unnt reyndist að hefja upp-
gröftinn. Vebæk, umsjónarmað-
ur Þjóðminjasafnsins, stóð fyr-
ir leitinni og leitað var mjög
gaumgæfilega á 80 fermetra
svæði.
Þegar sandurinn hafði verið
sigtaður voru eftir 15 gull-
skrautmyntir og auk þess hin
sérstæða brjóstnæla úr gulli,
úr gulli, fegurri og stærri
sn nokkrar aðrar sem fundizt
hafa. J. Vebæk telur þennan
Eund einstæðan, og með hin-
um merkari.
Vebæk umsjónarmaður telur
skki ósennilegt, að fundizt hafa
fleiri myntir á þessum slóðum.
og því beinir hann þeim til-
mælnm til almennings að hafa
augun hjá sér, ef fólk á leið
um þetta svæði, en hann tek-
ur það fram, að óleyfilegt er
að grafa á þessu svæði. Ef fólk
finnnr einhvem hlut, ber því
að skila honum til Þjóðminja-
safnsins, sem fundnu fé og get-
ur það þá fengið fundarlaun.
Það varðar við lög að skila
ekki fundnu fé. Vehæk um
sjónarmaður sagði, að þetta
svæði væri vinsæll dvalarstað-
ur skemmtiferðamanna, gler-
brot og flöskutappar bæru
vitni nm það. Því væri ekki
ósennilegt að einhver hefði
fundið hlut, sem hann gerði
sér ekki grein fyrir að væri
fomleifafundur.
Frekari rannsókn stendur
fyrir dyrum á Þjóðminjasafn-
inu. Það hefur þegar verið stað
fest, að skrautmyntirnar til-
heyra svonefndum c-flokki, og
ennfremur, að 12 myntir eru
af sömu gerð, tvær af annanri
gerð og fjórir tilheyra gerð,
sem áður hefur verið óþekkt.
Fundarstaðurinn er sem fyrr
segir Jægerpris, nánar tiltek-
ið á sjávarbakka við Kitnæs,
þar sem sjórinn hefur á löng-
um tíma sorfið úr bakkanum.
Myntirnar eru litlar, skreytt-
ar gullplötur, flestar 2—3 cm
í þvermál, skrýddar mynd öðru
megin en sléttar hinum meg-
in. Brjóstnæælan er talin mark
verðasti hluturinn af því sem
fannst. Eftir lauslega rann
sókn virðist sem hún sé úr
bronsi, húðuð þykku gulllagi.
Hún er fagurlega skreytt vír-
smíði úr gulli og eðalsteinum.
Fornleifafræðingar danska
Þjóðminjasafnsins benda á þá
staðreynd, að þrátt fyrir mik-
ið og gott safn fyrir, þá sé
þetta kærkominn fundur, þar
sem hannn sé að gæðum og
þunga í sérflokki. Fundurinn
hefur vakið feikna athygli með
al gripasafnara í Danmörku.
Myndirnar hér
á síðunni er af gull
inu, sem fannst á
N.-Sjálandi. Hér
að ofan er brjóst
nælan mikla, úr
bronsi og gulli og
skreitt eðalstein-
um. En hér til hlið
ar ér hluti af gull-
medalíunum, sem
fundust á sama
stað. í fréttum frá
Danmörku segir,
að þessi mikli
minja og gullfund-
ur sé með öllu ein
stæður þar í landi.
Hefur alveg ný-
lega verið látið
uppskátt um fund-
inn, og hafa fréttir
af honum vakið
feikna athygli.