Vísir - 08.01.1975, Síða 6

6
Vísir. Miövikudagur 8. janúar 1975.
vísrn
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjófnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannessoii
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: SfOumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Niðurgreiðslukrabbinn
Eðlilegt er, að menn verði hvumsa, þegar þeir
sjá, að i fjárlögum rikisins fyrir þetta ár er gert
ráð fyrir, að verja þurfi rúmlega fjórum
milljörðum króna til niðurgreiðslna á dilkakjöti
og mjólkurvörum.
Þessarar ofboðslegu fjárhæðar hefur nokkuð
verið getið i deilum undanfarinna vikna um land-
búnaðinn. Ekki hefur þess orðið vart, að tals-
menn landbúnaðarins hafi mælt með þessum
niðurgreiðslum, heldur hafa þeir lagt áherzlu á,
að þær séu ekki komnar til sögunnar vegna
bænda, heldur séu þær tæki til að halda visi-
tölunni i skefjum.
Við skulum i bili láta liggja milli hluta, fyrir
hverja niðurgreiðslurnar séu, og kanna i þess
stað, hvaða hliðarverkanir stafa frá þessu hag-
stjórnartæki, sem enginn vill kannast við.
Niðurgreiðslurnar rugla i fyrsta lagi verðsam-
ræmið milli þeirra neyzluvara, sem eru hér á
boðstólum. Þær halda uppi mikilli neyzlu dilka-
kjöts á kostnað annars kjöts, afurða af fiðurfé og
fisks. Þær halda uppi mikilli neyzlu mjólkurvara
á kostnað annarra matvæia, sem gætu komið i
staðinn að hluta og eru i rauninni ódýrari.
Niðurgreiðslurnar hindra neytendur i að átta
sig á raunverulegum verðmun neyzluvara. Þeir
halda margir, að dilkakjöt og mjólkurvörur séu
tiltölulega ódýrar, þótt þær séu i rauninni rán-
dýrar. Þeir vita ekki, að þeir borga aðeins hluta
verðsins yfir búðarborðið en hinn hlutann i
skattinum.
Sá hlutinn, sem greiðist i skattinum, er hvorki
meira né minna en 100.000 krónur á ári að meðal-
tali á fimm manna fjölskyldu. Væri ekki unnt að
greiða þetta fé beint til fólks i stað þess að vera
með niðurgreiðsluleik, sem enginn telur sig
hagnast á?
Niðurgreiðslurnar rugla i öðru lagi saman-
burðinn á innlendum og erlendum landbúnaði.
Þær valda þvi, að margir telja hinar niður-
greiddu islenzku afurðir ekki verulega miklu dýr-
ari en sömu afurðir i nágrannalöndunum i
Evrópu.
Niðurgreiðslurnar leyna menn þeirri stað-
reynd, að skilyrði til landbúnaðar eru sérdeilis
erfið hér á landi og að framleiðslukostnaður hans
er tvöfaldur á við nágrannalöndin, svo að ekki sé
borið saman við enn lægri framleiðslukostnað
hins fullkomna landbúnaðar i Bandarikjunum,
sem brauðfæðir margar þjóðir þriðja heimsins
að meira eða minna leyti, auk Bandarikjamanna
sjálfra.
Og það er mikilvægt fyrir neytendur að átta sig
á þessum verðmun milli landa. Þeir skilja þá
kannski betur, hvers vegna laun þeirra duga svo
skammt. Þeir taka sig þá kannski saman um að
gripa til sinna eigin ráða og fara að rifa niður
kerfi, sem kemur af ótrúlegum þunga niður á lifs-
kjörum þeirra.
Fáir treysta sér til að neita þvi, að niður-
greiðslurnar séu óheilbrigðar. Þær eru krabba-
mein i þjóðfélaginu, rugla verðsamræmi og verð-
skynjun og valda lélegri nýtingu framleiðslu-
þátta þjóðfélagsins. Félagslegum markmiðum
niðurgreiðslna má ná með öðrum hætti, til dæmis
með þvi að endurgreiða þær neytendum i hlut-
falli við fjölskyldustærð.
—JK
Allir spá Hartling
brautargengi og
Glistrup hruni
í bjartsýni um að
efnahagsvandinn sé
ekki meiri en svo, að
vel megi ráða þar bót
á, ganga Danir til
kosninga á morgun.
Flestir hafa spáð þvi,
að úrslit kosninganna
renna til Glistrups og Fram-
faraflokksins, þá hefur þess lítiö
gætt undanfarna daga I
Danmörku, aö kosningar væru
þar I undirbúningi.
Fundarsókn á almennum
kosningafundum flokkanna
hefur verið mjög dræm.
Kosningaspjöld meö hinum
venjubundnu slagorðum, sem
oftast þekja alla veggi og múra,
Hartling er spáö stórsigri, en hvort þaö veröur svo til þess, aö hann
veröi áfram forsætisráðherra, er annað mál.
verði traustsyfirlýsing
kjósenda til handa Poul
Hartling forsætisráð-
herra og stefnu hans i
verðstöðvunar- og
launafrystingarmálum.
Frjálslyndi flokkur Hartlings,
sem hefur setiö i stjórn siöustu
13 mánuöi, ræöur aðeins yfir 22
þingsætum af 179. Honum er þó
spáö stórsigri I kosningunum,
þvi aö úrslit skoöanakannana aö
undanförnu þykja benda til þess
að hann muni tvöfalda fylgi sitt.
Jafnvel þótt svo færi mundu
frjálslyndir, sem er þriöji
stærsti flokkur þingsins, ekki ná
hreinum meirihluta. Naumast
aö þeir nái þingmannafjölda
sósialdemókrata, sem flestir
búast viö aö veröi áfram stærsti
flokkurinn og bæti viö sin fyrri
46 þingsæti nokkrum enn.
Þótt svo færi, að kjósendur
vottuöu Hartling og stefnu hans
traust með þvi að auka fylgiö
viö hann, er ekki þar meö sagt,
aö hann verði áfram forsætis-
ráöherra eöa myndi stjórn að
loknum kosningunum.
Kapphlaupið veröur eölilega
milli hans og Anker Jörgensens,
fyrrum forsætisráðherra sósial-
demókrata.
Hartling, sem baöar sig I vax-
andi vinsældum, efndi til
kosninganna, þegar honum mis-
tókst að fá fylgi stjórnarand-
stæöinga við stefnu sina i rót-
tækum efnahagsaögeröum.
Fram til þess hafði minnihluta-
stjórn hann átt sæmilegt sam-
starf viö hina flokkana, sem
hún starfaði i skjóli við.
Tillögur Hartlings til lausnar
veröbólguvandanum lágu I eins
árs frystingu launa og
veröstöðvun. Það vildu hinir
ekki fallast á.
Þessi úrræði hafa verið sett á
oddinn I kosningabaráttunni
undanfarna daga, sem hefur
veriö með allra daufasta og
áhugaminnsta móti.
öfugt við undirbúning
kosninganna i desember 1973,
þegar kjósendur létu i ljós leiða
sinn á gömlu flokkunum og
forystu þeirra meö þvi að sitja
heima eöa láta atkvæði sitt
hafa naumast sézt.
Jólahaldið og áramóta-
fagnaöirnir eiga á þessu nokkra
sök, en nýleg skoðanakönnun
leiddi einnig i ljós aðra ástæðu.
Kom i ljós, að Danir eru bjart-
sýnni á ástandið og framtiöina
og öruggari meðsjálfa sig en oft
áöur.
Miklu er léttara yfir mönnum
núna en I ársbyrjun I fyrra,
þegar menn kviöu afleiðingum
orkukreppunnar á efnahags-
lifiö.
Þótt verðlag hækki árlega
jafnt og þétt um 16% og
atvinnuleysi sé nálægt 10%, þá
óttuöust aöeins 50% þeirra, sem
skoðanakönnunin náöi til, aö
ástandiö ætti eftir aö versna.
Þeim fer fjölgandi, bæði kjós-
endum og frambjóöendum, sem
fallizt hafa á þaö, aö
nauösynlegt sé aö setja
einhverjar ' hömlur á
launahækkanir og verðlagn-
ingu.
Hægri flokkarnir studdu I
meginatriöum tillögur Hartl-
ings um ráöstafanir i efna-
hagsmálunum, að minnsta kosti
hvaö viövék frystingu launa.
Eöa aö rikisvaldið hefði að
minnsta kosti hönd I bagga með
viöræöum vinnuveitenda og
verkafólks um kjaramálin.
A hinn bóginn snerust sósial-
demókratar’ öndveröir gegn
hvers konar ihlutun stjórnvalda
I samningamálin og kröföust
þess, aö atvinnurekendur og
launþegar fengju meö samning-
um og málamiölunum sjálfir að
ráöa fram úr sinum ágreinings-
málum.
Þessar viðræður standa
einmitt yfir um þessar mundir,
áöur en ákveöið veröur, hver
launin skuli verða fyrir næsta
tveggja ára samningstimabil. —
Óllklegt þótti I gær, að saman
gengi milli vinnuveitenda og
verkafólks, áöur en kjördagur,
sem er á morgun, rennur upp.
Illlllllllll
UMSJÓN: G. P.
Ber allt of mikiö á milli til þess.
— Launagreiðendur vilja hreint
engar hækkanir veita, en stétta-
samtökin fara fram á 20%
hækkun, aukið orlofsfé og hærri
staðaruppbætur.
Ekki búast menn við þvi, aö
þessar kosningar muni á neinn
hátt draga úr fjölda flokkanna
og klofningsbrotunum, sem
Dönum sjálfum þykja skapa
mikinn glundroöa og ringulreiö i
stjórnmálum Danmerkur.
Kosningalögin veita hverjum
þeim framboösflokki, sem nær
2% allra greiddra atkvæöa,
umboö til þess að senda fulltrúa
á þjóöþingiö. Þetta hefur boöið
þvi heim, að heill sægur
smáflokka á þingsæti, og gerir
það stærri flokkunum erfiöara
aö öölast hreinan meirihluta.
Slöustu skoðanakannanir
benda til þess, að að minnsta
kosti niu af þeim tiu flokkum,
sem fulltrúa eiga á þjóöþinginu,
muni eiga þar fulltrúa áfram.
Eini flokkurinn, fyrir utan
frjálslynda og sósialdemókrata,
sem spáö er fylgisaukningu, er
kommúnistaflokkurinn. Þykja
úrslit skoöanakannana benda til
þess aö hann fái 4 þingsæti til
viöbótar þeim 6, sem hann hefur
fyrir.
Sigurvegari kosninganna 1973
var skattakrossfarinn Mogens
Glistrup og Framfaraflokkur
hans, sem þá bauð I fyrsta skipti
fram til þings og vann 28 þing-
sæti af hinum flokkunum. Aðal-
Anker Jörgensen er sá stjórn-
málaleiötogi Dana, sem haldið
hefur sig viö kosningafundi eftir
gamla laginu. Hefur hann og
feröazt á milli vinnustaöa og
tekið kjósendur tali.
stefnumál hans var afnám
tekjuskatts.
Siöan hefur hver höndin verið
uppi á móti annarri innan
Framfaraflokksins og yfir
honum hefur hvflt skugginn af
skattsvikaréttarhöldunum yfir
Glistrup. Flokkurinn hefur engu
komið fram af stefnumálum
slnum. Afleiðingin hefur veriö
sú, að fylgið hefur hrunið af
honum.
Til þess aö kóróna allt hafa
frjálslyndir og ýmsir hinna
gömlu flokkanna tekið sumt af
stefnumálum Framfaraflokksins
á dagskrá hjá sér, eins og minni
eyöslu þess opinbera til þess aö
vega upp á móti lækkun
tekjuskatts og fleiri slikra lækk-
ana I náinni framtið.
Skoðanakannanir benda til
þess, að Framfaraflokkur
Glistrups muni tapa þriðjungi
þess fylgis, sem hann haföi i
kosningunum 1973, og fá aöeins
10% atkvæða i slaö 15,9%, sem
hann fékk þá.