Vísir - 20.01.1975, Side 4

4
Vfsir. Mánudagur 20. janúar 1975.
Þaö hefur sjálfsagt
ekki farið fram hjá nein-
um, að nú er byrjað nýtt
ár, með nýjum tölustaf,
— eftir er aðeins að vita,
hvort þessi breyting á ár-
talinu boðar nokkrar
mikilsverðar breytingar
fyrir land og þjóð, —
góðar eða slæmar. Að
einu leyti vekur það strax
athygli. Þetta nýbyrjaða
ár er nefnt alþjóðlegt
kvennaár og það eitt vek-
ur ef til vill ugg og kvíða í
brjósti margra þeirra,
sem enn hafa þá bjarg-
föstu trú, að konan eigi að
vera manni sínum bljúg
og eftirlát, hugsunarlaus
og viljalaus hlutur sem
hann geti ráðskað með að
vild.
Það, að fyrirskipað er sér-
stakt kvennaár, hlýtur að boða
það, að nú fyrst sé kvenfölki
leyfilegt að opna munninn til
annars en þess að segja aðeins
já og amen, þegar húsbóndinn
hefur talað, en þegja á mann-
fundum. Sömuleiðis hlýtur þetta
merkisár að boða breytingu, er
varðar fjölmiðla, sem fram að
þessu hafa ekki verið rausnar-
legir i úthlutun embætta, I hend-
ur kvenna, eða til annarra smá-
vægilegri starfa.
Einnig þarf ekki að efa það,
að aðrir opinberir aðilar munu
nú láta kvenfólkið njóta fyllsta
jafnréttis i veitingum embætta
og launa.
Allt er þetta gleðilegt og gott
til að vita, að eftir þúsunda ára
bið, þúsunda ára undirokun og
vanmat á hæfileikum kvenna
skuli nú loks einhverjum hafa
dottið það i hug, að konur hafi
heila, sem geti framleitt vit og
hugsun á við meðalgreindan
karl.
Þetta er aðeins formáli að þvi
erindi, sem ég ætlaði að færa
menntamálaráöherra til um-
hugsunar fyrst og siðan til
framkvæmda.
A þessu kvennaári, sem og
nokkuð mörg undaníarin ár,
starfa hér á landi 10—11 hús-
mæðraskólar, hálftómir og
næstum þvi galtómir. Við þessa
skóla starfa fjöldamargir kenn-
arar á föstum launum allt árið
um kring, viðhald og rekstur
þessara skóla, ásamt launum
kennara, hlýtur að vera þungur
baggi á rfkinu (hinum almenna
borgara), en hvar er uppsker-
an?
Það sætir mikilli furðu, að
hvorki fyrrverandi mennta-
málaráðherra Magnús Torfi
Ólafsson eða fyrirrennari hans,
Gylfi Þ. Gislason, skuli aldrei
hafa hreyft minnsta fingur til
þess að koma málum hús-
mæðraskólanna i eitthvert vit-
legt horf. Þessum málum hafa
karlar stjórnað, en hvernig hef-
ur þeim tekizt það? Þau eru ein
hringavitleysa og stjórnlaus.
Er nokkurt vit i þvi að starf-
rækja 10 húsmæðraskóla ár eftir
ár, sem samanlagt hafa nem-
endafjölda, sem kæmist fyrir I 4
eða 6 skólum? Það er engu lik-
ara en að svo flói út úr fjárhirzl-
um rikisins, að það finni enga
betri leið til að grynnka á ósköp-
unum en að moka fé jafnt i
óþarfa — og það sem þarft og
nauðsynlegt er. Nú vita allir,
hvernig ástatt er i kistuhand-
raöa rikisins, þar er ékki tieyr-
ingur til, en samt er, ár eftir ár,
haldið áfram að kosta tugum og
hundruðum milljóna til hús-
mæðraskólarma, hvers eins.
Ég man þó eftir einni til-
raun, sem gerð var i sparnað-
arskyni, i sambandi við hús-
mæðraskólana, sem ef til vill á
sinn þátt i þvi, hvernig nú er
komið. Það átti að fækka náms-
stjórum við skóla landsins —
eini námsstjórinn sem mér var
kunnugt um að væri vikið, var
námsstjóri fyrir húsmæðraskól-
ana. Mér er nær að halda, að
öðrum hafi veriö fjölgað i stað-
inn. Mér er lika vel kunnugt um
það, að húsmæðraskólunum er
æði misjafnlega vel stjórnað, og
ég held, að það misræmi og
hentisemi, sem nú er farið að
viðhafa á þessum skólum, sé
mikið þvi að kenna, að nú fylgist
enginn lengur með starfi þeirra,
enginn sem hefur á hendi sam-
ræmingu i kennslu og kennslu-
háttum. Það er enginn lengur,
sem er ráðgefandi, hver og einn
siglir sinn eigin sjó. Það er al-
gjörlega undir skólastjóranum
kómiðT hvort þar fer fram
skipuleg og viðunandi kennsla,
— hvort nemendur læra að fara
eftir skólareglum, vera stund-
visir, hirðusamir og prúðir, eða
hvort þar er notuð hin þægilega
happa- og glappa aðferð við
stjórnun og kennslu. Margir
skólastjórar eru það einráðir,
að þeir spyrja ekki einu sinni
kennarana, það þeim finnist eða
hvernig ráða skuli fram úr þeim
margvislegu málum, sem upp
koma — þvi siður er farið eftir
þvi, sem kennarar segja ef þeir
hafa hug til að segja álit sitt.
Skólanefndir eru skipaðar við
þessa skóla sem aðra, en fylgj-
ast þær nægilega vel með
stjórnun, kennslu, heimilishátt-
um og meðferð þess fjár, sem
skólastjóri virðist i a.m.k. sum-
um tilvikum vera furðu einráð-
ur með, en rikið (við) verður að
leggja fram.
Mér finnst það vel til fundið,
að menntamálaráðherra geri
eitthvað raunhæft I málum hús-
mæðraskólanna á kvennaárinu,
það getur ekki gengið svo leng-
ur, að þessum dýru stofnunum
sé haldið uppi ár eftir ár á
kostnað almennings, án eftir-
lits, án skipulags og athugunar
á þvi, hvað þær gefa i staðinn.
Það vita allir landsmenn, að
húsmæðraskólarnir hafa i mörg
ár verið svo til tómir. Skólar,
sem byggðir eru fyrir 30—40
nemendur, hafa margir ekki
haft nema sex eða fjórtán. I
sumum héruðum hefur beinlinis
verið smalað saman fólki á
námskeið, til þess að hægt væri
að nefna hærri nemendafjölda,
— á pappirnum — en raunveru-
lega hefur verið. En eru þeir
nemendur, sem þannig eru
fengnir, látnir borga fæði og
húsaleigu jafnt og hinir, sem
koma af frjálsum vilja? Það
væri fróðlegt að vita. Sé svo
ekki, þá sjá allir hvers konar
skripaleikur þetta er orðinn —
skripaleikur, er viðverðumað
borga. Athugun á þessum mál-
um mundi efalaust leiða I ljós,
að hægt væri að losa þjóðarbúið
við að borga nokkrar milljónir
og það tugi milljóna árlega til
reksturs og viðhalds þessara
stofnana, eins og þær eru reknar
nú. Það virðist liggja i augum
uppi að sameina ber i færri
skóla alla þá, sem vilja stunda
húsmæðraskólanám, eins og
það var skipulagt, þegar allir
skólarnir voru fullsetnir, en
nýta hina fyrir námskeið, styttri
eða lengri. Það fer engan veginn
saman að kenna nemendum,
sem eru i stuttan tima I skólan-
um með þeim, sem eru heilan
vetur, það hentar hvorki I verk-
legu námi eða bóklegu, en þetta
veit ég að er gert. Kennari getur
ekki skipulagt kennslu sina, hafi
henn nemendur i sama tima,
sem annars vegar verða heilan
vetur, en hins vegar tvo mánuði.
Á styttri námskeiðum er leitazt
við að draga fram aðalatriði og
þvi stiklað á stóru, en á lengri
námstima er að sjálfsögðu farið
nákvæmar i námsefnið og þvi
farið hægar yfir það. Eðlilegt er
þvi að athuga, hvaða skólum er
bezt stjórnað með tilliti til fjár-
hagslegrar afkomu of skipu-
legrar kennslu, ásamt reglu-
semi og þrifnaðar. Skóli er ekki
skóli, sé nemendum lofað að
gera hvað sem er og hvenær
sem er, hæfilegur agi skaðar
engan, en er flestum nauðsyn-
legur og getur siðar meir létt
mörgum þann aga, sem þeir
nauðugir viljugir verða að
gangast undir i baráttunni fyrir
daglegu brauði.
Sá skólastjóri, sem ekki
stjórnar skóla sinum, er án efa
að kaupa sér vinsældir nemenda
sinna, en hann er þá ekki starfi
sinu vaxinn og hann er ekki trúr
i sinu starfi. Vitanlega á þetta
við um fjölda annarra skóla og
mætti ekki siður athuga það, en
á kvennaárinu 1975 eru auðvitaö
húsnæðraskólarnir efst I huga,
ekki sizt vegna þess ástands,
sem skapazt hefur þeim við-
komandi vegna nemendafæðar.
Nefndir eru ærið margar á veg-
um rikisins, en ég álit að ekki
væri vanþörf á einni til viðbótar
til að rannsaka þessi mál niður i
kjölinn og gera raunhæfar úr-
bætur.
Dagrún Kristjánsdóttir.
FLORIDA
AUGLVSINGASTOFA KRISTINAR 36.2
Meó sófasettinu FLORIDA kynnum viö merka
nyjung. Sófinn er jafnfram? fullkomió hjónarúm
af beztu geró, þótt engan gruni vió fyrstu sýn,
aó um svefnsófa sé aó raeóa.
KJORGAROI SÍMI 16975
- .-. • árSfi

fyrstur með wWaFm fréttimar ( l sími 86611
ÚTLÖNDÍ MORGUN
Von-
V JT«
goðir
um
vopno-
hlé ó
Norður-
írlandi
Vonir hafa nú vaknaö á
Norður-irlandi um að við-
ræður stjórnvalda um
helgina við forráðamenn
irska lýðveldishersins
kunni að leiða til þess/ að
vopnahléi verði aftur kom-
ið á.
Við þvi er búizt, að hæstráðend-
ur i IRA komi saman til fundar
einhvers staðar i Dublin i dag til
þess að ræða það, sem fór á milli i
viðræðunum um helgina.
Merlyn Rees, trlandsráðherra,
sagði, að engir samningar hefðu
þó verið gerðir i þessum viðræð-
um. Stjórnvöld höfðu skýrt fyrir
forráðamönnum Sinn Fein, sem
er stjórnmálaflokkur IRA, hver
afstaða þeirra væri, og hlustað i
staðinn á kröfur IRA.
Rees sagði, að fengist trygging
fyrir þvi, að ofbeldinu yrði hætt,
yrði fækkað i herliði Breta á
Norður-írlandi. Hraðað yrði þá
þvi, að sleppa úr fangelsum póli-
tiskum föngum.
Bretar eru
fráhverfír
Ermarsunds-
göngunum
Frökkum liggur þungt
hugurtil Breta, sem sagðir
eru komnir á fremsta
hlunn með að hætta við
gerð jarðgangnanna undir
Ermarsund.
Er búizt við þvi, að Anthony
Crosland, umhverfismálaráð-
herra, tilkynni i dag, að stjórn
Verkamannaflokksins hafi
ákveðið að draga sig út úr þessu
sameiginlega verki Frakka og
Breta.
Rikisstjórn hvors landsins um
sig er búin að verja 15 milljónum
sterlingspunda til undirbúnings
þessu mikla verki. Verði nú
endanlega hætt við — en Bretar
hafa einu sinni fengið þvi frestað
— neyðast báðir aðilar til þess að
greiða þeim verktökum skaða-
bætur, er tekið höfðu að sér að
vinna verkið.
Jean Sauvagnargues, utan-
rikisráðherra Frakka, sagði i
gær, að það væri ósanngjarnt, að
Frakkar þyrftu að biða af þvi tap,
ef Bretum snerist hugur um
gangnagerðina.
Sá skilningur hefur einnig verið
lagður i þessa ákvörðun Breta, að
þeir muni með þessu fjarlægjast
Evrópu.