Tíminn - 09.08.1966, Blaðsíða 5

ÞRIÐJUDAGUR 9. ágúst 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur. Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands — t
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Aðalfundur Stéttar-
sambands bænda
Aðalfundur Stéttarsambands bænda hófst í gæc Er
hann nú haldinn fyrr en venjulega og statar þcð' eins
og kunnugt er af því, í hvert óefni málefni landbúnaðar-j
ins eru nú komin. Aðalumræðuefnið á fundinum eru þær
leiðir, sem færar geta talizt út úr vandanum, en ljost er.
að bændur munu standa fast saman um að fylgja krbfum
sínum um, að hlutur þeirrá verði réttur einarðlega fram.
Samstaða bænda hefur þegar borið nokkurn árangur og
knúið ríkisstjórnina til að leiðrétta afurðalán landbúr-
aðarafurða um þau 14%, sem þau voru skert í vetur, og
bændur munu halda baráttunni áfram þar til þeim hef-
ur verið tryggt fullt verðiagsgrundvallarverð fyrir af-
urðir sínar, en þar vantar mikið á.
Kaupmáttur
Samkvæmt opinberum Skýrslum Efnahagsstofnunar-
innar var þróun kaupmáttar tímakaupsins frá 1959 frám
á mitt ár 1964 sem hér segir: 1959: 100.2 stig. 1960: 90.3
sfig. 1961 85.4 stig. 1962: 85.4 stig. 1963: 84.6 stig. í maí
1964: 83.0 stig.
í júnísamkomulaginu 1964 var kaupgreiðsluvísitala
tekin upp að nyju.
í júnísamkomuiaginu í fyrra var samið um styttingu
vinnuvikunnar og svaraði það til 9.1% hækkunar á kaup-
mætti tímakaupsins. itaskuld jókst kaupmáttur viku-
kaupsins ekkert við það.
Morgunblaðið segir, að Kaupmáttur tímakaupsins hafi
vaxið um 15% síðan í maí 1964. Forustumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar hafa opinberlega rengt þá fullyrðingu,
en jafnvel þótt rétt væri þá ætti kaupmáttur tímakaups-
ins nú að vera 95.4 stig samkvæmt fyrri tölum Efnahags-
stofnunarinnar. Vantar því um 5 stig upp á, að kaupmátt-
urinn nái að vera það, sem hann var, er núverandi stjórn-
arflokkar tóku vi'ð völdum í landinu. Sá er árangurinn
eftir óslitið góðæristímabil.
Sé hins vegar litið á kaupmátt vikukaupsins, er útkom-
an miklu óhagstæðari og er furðulegt, að ríkisstjómin
skuli treysta sér ti; að nota kaupmátt tímakaupsins sem
sérstakt dæmi um ágæti stjórnarstefnunnar og óneitan-
lega grátbroslegt þegar hún jafnframt í hinu orðinu telur
það vera einu ástæðuna fyrir því ófremdarástandi, sem
nú er í landinu að kaupgjald hafi hækkað allt of mikið!
Leitað samanburðar
Hann er stórlátur fyrir hönd stjórnar-sinnar, forsætis-
ráðherrann! Hann heldur enn áfram að bera kreppuárin,
— þegar afli brásí og verðfall varð á útflutningsafurðum
og öll Evrópa vafin í viðskiptahömlur — saman við síð-
astliðin 7 ár, þegar metafli hefur verið ár eftir ár og stór-
kostleg hækkun á útflutningsvörum þar á ofan og frjáls-
ræði í viðskiptum þjóða aldrei meira. Kreppuárin voru
öllum þjóðum erfið, en þegar þetta tímabil er skoðað.
kemur þó í ljós að framfarir urðu ótrúlega miklar hér
á landi við hinar erfiðustu aðstæður og nýjar atvinnu-
grfeinar byggðar upp. Nú er allt hins vegar að fara í
strand eftir mestu uppgripatíma í sögu þjóðarinnar.
TÍMINN
Gísli Magnússon, Eyhildarholti:
Mbl. og málefni
landbúnaðarins
Ríkisstjórninni býður í grun
að bændur séu ekki alls kostar
ánægðir með stefnu hennar í
landbúnaðarmálum. Hún er
ekki alveg viss um að þeir telji
bóndann á Ósum jafn óskeikul-
an í dómum og kaþólskir telja
páfann í Róm. Fyrir því tók
Morgunblaðið sig til liér á dög
unum og birti nokkra „land-
búnaðarþætti." Skyldu nú færð
ar á það óyggjandi sönnur, að
aldrei hefði, af opinberri hálfu,
svo virkta vel verið búið að
íslcnzkum landbúnaði, sem í tíð
þeirrar ríkisstjórnar, er kennir
sig við „viðreisn." Þessi tilraun
blaðsins fór vitaskuld svo sem
efni stóðu til.
Vitað er, að eftir stjórnar-
skiptin í árslok 1958 fóru lán
út á landbúnaðarvöru sífellt
Iækkandi miðað við fram-
leiðslumagn. Fjarri fór þó, að
þessi staðreynd væri viður-
kcnnd af öllum. Stjórnarblöðin
linntu ekki látum við að hamra
á því, að landbúnaðurinn nyti
þarna fulls jafnréttis við sjáv-
arútveginn, afurðalánin hefðu
ekkert lækkað heldur jafnvel
þvert á móti.
Liðu svo tímar fram. Hinn
26. janúar 1964 segir Morgun-
blaðið, að Ingólfur Jónsson
hafi hrakið staðhæfingar
Framsóknarmanna um það, að
sjávarútvegurinn hafi fengið
miklu betri fyrirgreiðslu í
Seðlabankanum en landbún-
aðurinn.“ Og 4. marz segir i
sama blaði: „Um afurðalánin
er það að segja, að þau hafa
hækkað mikið.“ (Auðk. hér.
G.M).
Jafnframt var því svo haldið
fram hvað eftir annað, að Ián-
in kæmu bændum að vísu ekki
að tilætluðum notum vegna
þess, að samvinnufélögin tækju
þau ófrjálsri hendi. Já — við
hverju má svo sem ekki búast
af þess konar félagsskap!
En nú fara í hönd nokkrir
þrautafullir mánuðir. Þá mán-
uði notar Morgunbl. til undir-
búnings þeirri miklu raun.að
eta ofan í sig í einni lotu sam-
an safnað ósanndinagums síð-
ustu 4—5 ára. Það var mikið
át.
23. september 1964 segir
blaðið: j,LOKS (auðkennt hér)
mun aðstaða bænda til að fá
lán út á afurðir sínar tryggð,
þannig að þeir sitji við sama
borð og útvegsmenn um af-
urðalán." Og daginn eftir: „Nú
hafa viðskiptabankarnir fyrir
frumkvæði landbúnaðarráð-
herra gefið yfirlýsingu um það,
að aðstaða bænda til afurða-
Iána skuli ekki vera óhagstæð-
ari en „sjávarútvegsins.“ Sjálf-
ur höfundur Reykjavíkurbréfs
segir 27. s.m., „að tryggja skuli
að bændur fái samsvarandi lán
út á framleiðslu sína og útvegs
menn.“
„Loks.“ Morgunblaðið verð-
ur þannig „loks“ að viðurkeuna
að skrif þess um afurðaíánin
hafi verið fleipur eitt. En atvik
in eru svo óhræsisleg, að þau
ginna Morgunbl. til að nota
oftar atviksorðið „loks.“
Ilinn 11. júní á því herrans
ári 1966 stendur í blaðinu stór
karlaleg yfirskrift á þessa leið:
„Hlutur bænda hefur „LOKS’
(auðk. hér) verið leiðréttur ti'
Gísli Magnússon
samræmis við aðrar stéttir.“
En nú vill svo hlálega tU, að
bændur þykjast sjálfir vita bet-
ur. Hálfri annarri viku eftir
að Morgunbl. flytur þennan
fagnaðarins „loks“ boðskap,
hinn 20. júní, koma fulltrúar
bænda hvaðanæva af landinu
saman á fund í Reykjavík.
Fundurinn fjallaði fyrst og
fremst um verðlagsmál land-
búnaðarins. Fundarmenn stóðu
saman sem einn maður, hvar
í flokki sem voru. Samþykkt
var ályktun í nokkrum liðum.
Hefur sú ályktun að sjálfsögðu
verið birt í blöðum, og verður
því eigi tekin hér upp í heild.
En 2. liðurinn, sá er fjallaði
um afurðalánin, var á þessa
leið:
„Afurðalán úr Seðalbankan-
um og viðskiptalán úr viðskipta
bönkum verði aukin í sam-
ræmi við afurðalán sjávarútvegs
ins.“
f lok ályktunarinnar var skor
að á stjórn Stéttarsambands
bænda „að boða til sérstaks
fulltrúafundar samtakanna til
þess að taka ákvörðun um sölu
stöðvun Iandbúnaðarvara eða
aðrar aðgerðir", ef ekki feng-
ist „viðhlítandi niðurstaða þcss
ara mála við stjórnarvöldin"
(þ.e. þeirra mála, er í ályktun-
inni greinir).
Degi síðar gerðist það, að
„Mjög fjölmennur bændafund-
ur um verðlagsmál í Borgar-
nesi“ (sic! — fyrirsögn í Morg-
unblaðinu)“ . . . skorar . . .
á Framleiðsluráð landbúnaðar
ins að vekja enn athygli ríkis-
stjórnarinnar á málinu í þvi
skyni að leita eftir úrbótum,
þegar sýnt er að mjög skortir
á að bændur fái sitt upp borið
enda telur fundurinn að mark-
aðsörðugleikar landbúnaðarins
séu að vcrulegu leyti afleiðing
af stefnu ríkisvaldsins og þró-
unar efnahagsmála í landinu
og því sé hér um þjóðfélagsleg
vandamál að ræða, sem ríkis-
valdinu beri að leysa.“
Hinn 12. júlí komu fulltrúar
bænda saman á Hvolsvelli. Þar
voru áréttaðar kröfur fundar-
ins í Bændahöllinni 20. júni
og samþykkt að „standa fast
að baki Stéttarsambands bænda
í baráttu fyrir því, að bændurn
verði tryggt fullt verðlagsgrund
vallarverð fyrir afurðir sínar
í framtíðinni.“
Þann 16. júlí koma fulltrúar
bænda í 9 sýslum norðanlands
austan og sunnan, saman á
fund á Akureyri. Sá fundur
taldi „óviðunandi með öllu þá
niðurstöðu, sem fengizt hefur
við kröfum fulltrúafundar
bænda í Reykjavík frá 20. júní
s.l. samkvæmt tilkynningu fram
leiðsluráðs landbúnaðarins 13.
þ.m.“ En í þeirri tilkynningu
var birt sú ákvörðun, að fella
niður innvigtunargjald af
mjólk frá og með 1. sept. n.k.
um óákveðinn tíma, og þess
jafnframt getið, að loforð þefði
fengizt um hækkun afurðalána
sem næmi 14.5%, en um þann
hundraðahluta höfðu lánin ver
ið lækkuð á s.I. vetri. Þá árétt-
aði fundurinn og ítrekaði „kröf
ur fundarins í Reykjavík
til stjórnar stéttarsambandsins
að boða tafarlaust til aukafund
ar samtakanna til þess að taka
ákvörðun um sölustöðvun land
búnaðarvara, eða aðrar aðgerð-
ir.“
En hvers vegna öll þessi
fundarhöld allt þetta brambolt,
þegar „Hlutur bænda hefur
loks verið leiðréttur til sam-
ræmis við aðrar stéttir,“ sam-
kvæmt staðhæfingu Morgun-
blaðsins hinn 11. júní, og „sól-
bjarmans fang vefst um allt
og alla“ í íslenzkum landbún-
aði, að dómi hins sjálfstæðis-
sinnaða formælanda bændastétt
arinnar í síðustu útvarpsum-
ræðum & Alþingi?
Vegna þess að „loks“-
boðskapur Morgunbl. er ósann
indaboðskapur og sólskinið á
Ósum ótryggara en nokkur dag
málaglenna. Enn vantar tugi
milljóna til að launalægsta
stétt þjóðfélagsins fái laun sín
öll fyrir árið '965 — og fær
sennilega aldrei. Nú þessa sum
armánuði, fá bændur aðeins
helming þess mjólkurverðs,
sem þeim vár ætlað að
fá. Hversu mundu aðrar
stéttir snúast við, ef svo væri
að þeim búið sem bændum?
Það fer ekki illa á því, að
hinir búvitru ritstjórar Mbl.,
segi fávísum bændum fyrir um
það, hversu þeir skuli haga bar
áttu sinni fyrir bættum kjörum
sbr. ritstjórnargrein í blaðinu
á dögunum. Þaðan hafa bænd-
um löngum komið giftusamleg
ráð. Svo kynni þó að fara, að
þeir virtu þau ráð að vettugi.
Ætla ég víst, að bændur treysti
sjálfum sér betur en þeim
Morgunblaðsmönnum, er á
reynir um úrræði, sem endast
megi til lausnar þeim geigvæn-
lega vanda, er að þeim steðj-
ar. Ber þess fastlega að Vænta,
að bændum landsins megi fyr-
ir einhuga samstöðu og óhvik-
ula baráttu takast að koma lífs
hagsmunamálum sínum í það
horf, að ritstjórar Morgunbl.
geti einu sinni með réttu sagt
„LOKS“ — enda þótt þeir þurfi
þá um leið að kyngja 12 álna
löngum lopa, sem þeir hafa áð-
ur spunnið um þessi mál.
ÞRIÐJUDAGSGREININ