Vísir - 01.11.1975, Blaðsíða 6

6
VÍSIR. Laugardagur 1. nóvember 1975
vísm
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Árni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúii G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 línur
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i Iausasö|;u 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Lofsvert frumkvæði
Alþingi hefur nú þegar fengið til meðferðar nokk-
ur mál, er hafa þýðingu fyrir uppbyggingu stjórn-
kerfisins. Auk tillagna um breytingar á yfirstjórn
Framkvæmdastofnunar rikisins hafa verið lögð
fram tvö lagafrumvörp og ein þingsályktunartil-
laga, er varða fjárreiður stjórnmálaflokkanna i
landinu.
Það skiptir vissulega miklu máli fyrir þróun lýð-
ræðislegra stjórnarhátta hvernig yfirstjórn opin-
berrar stjórnsýslu er háttað. Starfsemi stjórnmála-
flokkanna hefur ekki minni þýðingu i þessu sam-
bandi. Mikilvægt er að þeim séu búin góð starfsskil-
yrði og að þeir hafi svigrúm til eðlilegra athafna i
samræmi við hlutverk þeirra i lýðræðisþjóðfélagi.
Á liðnu sumri vakti Visir athygli á nauðsyn þess
að opna frekar en nú er starfsemi stjórnmálaflokk-
anna. Sérstaklega benti blaðið á mikilvægi þess að
lyfta hluiðshjálminum af fjármálastarfsemi þeirra.
Fyrir nokkru gerðust svo þeir atburðir, er hleyptu
af stað miklum umræðum um þetta efni. Þær voru
þó fyrst og fremst þáttur i daglegum sandkassaleik
stjórnmálamanna. Eigi að siður hafa komið fram
nokkrar hugmyndir, er miða að raunhæfum úrbót-
um.
Lang athyglisverðastar eru tillögur þær, sem
komið hafa fram i frumvörpum Eyjólfs Konráðs
Jónssonar. Þar er i fyrsta lagi gert ráð fyrir að tek-
in verði af öll tvimæli um bókhalds- og framtals-
skyldu stjórnmálaflokkanna. í öðru lagi miða frum-
vörp hans að þvi að framlög og gjafir til stjórn-
málaflokka verði skattfrjálsar. Ennfremur er lagt
til að heimilt verði að undanþiggja happdrættis-
vinninga flokkanna skattálagningu.
Þessar tillögur ganga tvimælalaust lengst i þá átt
að opna íjármálastarfsemi stjórnmálaflokkanna.
Ef þessi háttur yrði upp tekinn væri það án nokkurs
vafa stórt spor i átt að þvi að uppræta þá leynd, sem
óneitanlega hvilir yfir fésýslu flokkanna. Þessar til-
lögur hafa að sjálfsögðu ýmsa annmarka og ekki
vist að þær nái tilgangi sinum að öllu leyti.
Rétt er t.d. að hafa i huga, að flokkarnir skiptast
allir upp i f jölmargar einingar, sem hver um sig eru
að meira eða minna leyti sjálfstæðar. Þá hafa sum-
ir flokkanna og þá einna helst Alþýðubandalagið
komið upp kerfi hlutafélaga i kringum sjálfan
flokkskjarnann. Ljóst er þvi að ræða þarf til þrautar
hvernig koma má i veg fyrir, að stjórnmála-
flokkarnir fari i kringum reglur af þessu tagi.
Mikilsverðast er, að með þessum frumvörpum
eru lagðar fram tillögur, sem ótvirætt miða að
raunhæfum úrbótum á þessu sviði. Hér er um lofs-
vert frumkvæði að ræða, sem alltof sjaldan verður
vart i sölum Alþingis. Fyrir Alþingi hefur einnig
verið lögð tillaga um skipan fimm manna nefndar
til að rannsaka fjárreiður flokkanna og gera tillögur
um rikisstuðning við þá.
Tillaga af þessu tagi leysir i sjálfu sér engan
vanda. Þegar stjórnmálamenn, einn frá hverjum
flokki, væru saman komnir i slika nefnd yrði það
aðeins framhald á sandkassaleiknum. í öðru lagi
ber að vara mjög eindregið við rikisframlögum til
stjórnmálaflokkanna. Það er fólkið i landinu, sem á
að byggja þá upp en ekki rikisvaldið. Það er grund-
vallaratriði i okkar stjórnkerfi.
Umsjón: GP
m
Að þvi er
Reuterfr étta stof an
hefur komist að hafa
laun og vinnuskilyrði
lækna i heiminum farið
siversnandi, og fjöldi
þeirra flýr úr landi
sinu.
T.a.m. hefur læknir i sveita-
héruöum Indlands allt upp i
50.000 sjúklinga sem dreifðir eru
i þorpum viðs vegar, og stund-
um getur það tekið hann marga
daga að vitja þeirra, oft á hjóli
en stundum gangandi.
Og tökum svo til samanburð-
ar enskan sveitalækni sem
hefur að meðaltali 2.400 sjúkl-
inga á sinu svæði. Hann hefur til
umráða skurðstofu, bifreið,
sjúkrabila og alla nýjustu tækni
i læknavisindum sér til fullting-
is.
Og breski læknirinn, sem er
lægst launaður af starfsbræðr-
um sinum i Evrópu, mun hafa
átta sinnum hærri árstekjur en
starfsbróðir hans i Indlandi.
Þegar svo læknar i vanþróuð-
um rikjum eins og Indlandi og
Pakistan frétta um hin góðu
kjör starfsbræðra sinna i auð-
ugri löndum, getur ekki hjá þvi
komist, að mikill leki myndast i
læknastétt fátæku landanna.
Stöðugt streyma erlendir
læknar til Bretlands i stað
þeirra, sem flytjast úr landi
vegna ófullkominnar heilbrigð-
isþjónustu.
Pakistan hefur einkum orðið
illa úti vegna hins mikla flótta
lækna úr landi, þvi að af hverj-
um fimm læknum þar, flytjast
tveir þeirra að lokum úr Íandi.
A að giska 10.000 indverskir
læknar starfa nú i Bretlandi, og
önnur eins tala er á biðlista til
að komast þangað, á sama tlma
og 600 millj. indverja skortir
tilfinnanlega lækna og
hjúkrunarkonur.
1 Bandarikjunum hafa menn
lýst yfir áhyggjum yfir þvi, að
þar væri verið að ræna önnur
lönd læknum sinum. Fjórir af
hverjum 10 læknum, sem veitt
var lækningaleyfi i Bandarikj-
unum á sl. ári, voru erlendir.
Og i Bretlandi er það opinbert
leyndarmál, að almenn
heilbrigðisþjónusta mundi biða
alvarlegan hnekki, ef ekki
kæmu til þeir 20.000læknar, sem
komnir eru erlendis frá.
En það eru ekki öll auðug riki,
sem hafa mátt taka við straumi
lækna frá vanþróuðu rikjunum.
T.d. er i læknastétt itala 114.000
manns, og þar af eru aðeins 100
þeirra erlendis, þrátt fyrir
gerða samninga um skipti á
opinberum starfsmönnum við
önnur lönd.
Suður-Afrikumenn hafa
tryggt sér, að læknar þeirra
njóti góðra vinnuskilyrða og
mjög strangar reglur gilda um
innflutning lækna.
Hér er aðeins nákvæmari
mynd:
Læknasamtök Pakistan
áætla, að um 10.000 þarlendir
læknar starfi nú erlendis, þar af
starfar helmingur i Bretlandi,
hinir i Kanada, Bandarikjunum
Libýu, Iran og öðrum oliuauð-
ugum Arabarikjum.
Eftir eru þvi um 15.500 læknar
i Pakistan, einn á hverja
5.000-6.000 Ibúa. Eftir að hafa
lokið prófi getur læknir aðeins
búist við að hafa um 75 til 100
pund á mánuði.
Annað atriði er veldur
óánægju meðal lækna, er her-
skyldan. Læknasamtökin segja,
að 75% af útskrifuðum læknum
á þessu ári, hafi enn ekki verið
skráðir, þar eð þeir vilja ekki
gegna herþjónustu — og þvi
muni margir þeirra flytjast úr
landi.
Heilbrigðisþjónustuna skortir
einnig mjög hjúkrunarkonur.
Um 2.000 af 6.000 útskrifuðum
hjúkrunarkonum hafa nú reynt
voru erlendis frá, flestir frá Ind-
landi, Filippseyjum og
Suður-Kóreu. Nýútskrifaður
læknir hefur um 6.000 sterlings-
pund i byrjunarlaun, en getur
komist upp i allt að 25.000
sterlingspunda meðaltekjur.
Bandarisku læknasamtökin
hafa haldið því fram, að þörfin á
erlendum læknum væri mjög
brýn vegna aukinna krafna um
heilsugæslu i landinu. Einnig
var það álit samtakanna, að
Bandarikin stælu læknum ann-
arra rikja, ef svo mætti orða
það.
1 Bretlandi hafa áætlanir
rikisstjórnarinnar um rikis-
rekna heilbrigðisþjónustu aukið
á flótta lækna úr landi, en sá
missir er bættur upp með
erlendum læknum.
Á siðasta ári yfirgáfu 300
læknisráðgjafar Bretland i leit
að betri vinnu, og bresku lækna-
samtökin sögðu að fjöldi lækna,
LÆKNAR
Á FLÓTTA
að fá betur launaða vinnu
erlendis.
Og indverjar þjást ekki siður
af stöðugum flótta lækna til
Bretlands, Norður-Ameriku og
Miðausturlanda. Ekkert er
fylgst skipulega með þvi, og eru
þvi engar tölur til.
En það gefur einhverja vis-
bendingu, að um 2.000 læknar
hafa flust til Arabalandanna
einna á þessu ári með þvi að
háskólarnir útskrifa um 12.500
læknastúdenta á ári.
Nýlega kom sendinefnd frá
Libýu til Nýju Delhi til að skrá
þá 1.000 lækna og hjúkrunarkon-
ur sem bætast nú við i hóp ind-
versks læknaliðs i Libýu.
Læknir sem hefur milli 30 og
150 sterlingspund i mánaðar-
laun hefur vissulega ástæður til
að litast um eftir betri launum
og auknum starfsmöguleikum
erlendis. Einn nýútskrifaður
indverskur læknir hélt til
Uganda, en starfar nú i Bret-
landisem sérfræðingur I brjóst-
holi, og hefur um 12.000 sterl-
ingspund i árslaun.
Indland hefur mjög brýna
þörf f yrirallaþá lækna er flytj-
ast þaðan á ári hverju, og það
gerir myndina enn svartari að
80% indverja lifa i sveitaþorp-
um en 85% lækna i bæjunum.
1 Bandarikjunum fara 65.000
milljónir sterlingspunda á ári til
heilbrigðiseftirlits. Þar starfa
nú ekki færri en 70.000 erlendir
læknar.
Yfir 7.000 þeirra 17.000 lækna,
er fengu lækningaleyfi árið 1974,
■'iiinnn ii■! r~m——nnnr
er flúið hafa á þessu ári, næmi
nú 600, sem er meira en árin
1973 og 1974 til samans.
Að sögn rikisstjórnarinnar er
full djúpt tekið i árinni að tala
um „spekileka” en sumir lækn-
anna sem flust hafa úr landi,
eru forystumenn á sinu sviði..
Til að mynda fluttist prófessor
Lynne Reid, sem er fær lungna-
sérfræðingur, með allt starfslið
sitt til Bandarikjanna, þar sem
það vinnur nú allt við Harvard-
háskólann.
Til þess að halda spitölum
sinum starfandi reiða bretar
sig nú mjög á straum erlendra
lækna. Hætta er þó á, að eitt-
hvað dragi úr honum, eftir að
settar voru reglur um tungu-
mála- og kunnáttupróf i sumum
greinum. Helmingur þeirra er
tóku prófið i sl. mánuði stóðst
það ekki.
Ástandið er svipað i Ástraliu.
Þar hefur innflutningur á lækn-
um komið á móti flótta þeirra úr
landi. Siðustu áreiðanlegar töl-
ur eru frá 1972. þá jókst 20.000
manna læknalið þeirra litið eitt.
1 Suðaustur- og Austur-Asiu
eru suður-kóreumenn greini-
lega best staddir, þriðjungur
þarlendra lækna eða ,um
4.000 manns, er starfandi
.erlendis. Ekki verður þó vart
við neinn skort á læknum heima
fyrir. 1 Thailandi flytjast um
300 læknar eða 17% af heildar-
tölulækna úr landi á ári hverju.
Indónesiumenn hafa bannað
erlendum læknum að starfa i
landinu.