Lesbók Morgunblaðsins - 03.01.1926, Side 1

LESBÓK
MORGUNBLAÐSINS.
Sunnudagirm 3, jan. 1926.
híficí Eftir dauöann.
Eftir dr. fÍElga PjEturss.
i.
Ilannen Swaffer ritstjóri í Lun-
dónum mun hafa skrifað eina þá
bók, sem mesta eftirtekt hefir vak-
ið á þessn ári. Norteliffe’s Return
heitir hún, o" er um blaðakónginn
Norteliffe lávarð, og þó þannig, að
hón segir mest af orðum hans and-
aðs. Af því sem er eftir -honum
haft, þykir mjer einna inest koma
til þessarar lýsingar lians á sjálf-
um sjer (N. R., s. 49) : Þegar jeg
var á jörðunni, voru vöðvar mínir
farnir að verða 4iuir og máttlitlir.
Nó eru þeir styrkir og þjettir. Jeg
er ekki tannlaus, því að tennur
mínar eru ágætar. ílann segir enn-
fremur, að hann eigi heima uppi í
sveit, og eigi þar ”fagran bóstað
með fuglum og blómum.“ Höfund-
ur bókar þessarar viröist vera mað-
ur vel einarður, en hann gefur þó
í skyn, að hann hafi þurft að harka
af sjer að setja í bókina það sem
nó var sagt, og annað af því tagi,
og er það ekki furða, þegar þess
er gætt, hversu illa þetta kemin1
heim við þá tró, að lífið eftir
dauðann sje eingöngu andlegs eðl-
is. En einmitt það er það, sem
spiritistar ímynda sjer svo fast-
lega, að erfitt hefir reynst að fá
þar nokkru um þokað, þó að ná-
lega megi segja, aö hver einasta
lýsing þeirra sem liðnir eru, á líf-
inu eftir dauðann, mæli eindregið
á móti þeirri tró.
II.
Sjálfslýsing Northcliffe’s kemur
ágætlega heim við það, sem annar
mikill blaðamaður, W. T. Stead,
segir af sjer eftir dauðann, í bók-
inni „The Blue Island“ (Bláa eyj-
an), sem jeg hefi skrifað nokkuö
um áður. Stead var ekki annar
eins gróðamaður og Nortcliffe, en
stefndi hærra og var miklu meiri
rithöfundur. Og einkennilegt er að
sjá, hvernig iians stórkostlegi biaða-
roanns áhugi og rithöfundardugn-
aður, kemur enn greinilega fram
í því, sem honum er eignað eftir
dauðann. Honum hefir þar tekist
aö koma' í gegn mörgu, sem er al-
gerlega gagnstætt sannfæringum
miðilsins, sem skrifaði fvrir áhrif
frá hontíin, og dóttur hans, sem var
viðstödd og hafði stillisáhrif (var
determinant). Aðdáun mín á Stead
eins og liann er eftir dauðann, er
ennþá meiri en hón var á honum
lifandi. Sjerstaklega þykir mjer að-
dáanlegt, að honum skyldi takast
að fá í gegn annaö eins og það,
að hinumegin sje „everything as
physieal and quite as material in
every way as the world we had
just finished with.“ Eða með öðr-
um orðum, að lífið eftir dauðann
sje líkamlegt og efnisbundiö, engu
síður en lífið hjer á jörðu. Menn
sjá, hversu sjálfslýsing Northclif-
fe’s, só sem Swaffer var svo ófós
á að birta, er í ágætu samræmi við
þctta. Stead segir ennfremur, að
,það að koma yfirum, hafi engu
verið líkara en því aö koma til ó-
kunnugs lands. Og enn segir liann
hið sama með ennþá meiri áherslu:
ýB. I., s. 48): it was only like be-
ing in a foreign country and no-
thing else: það var einungis líkt
því að vera í ókunnu landi, og
engu öðru. Stead er þarna greini-
lega að slá varnagla við því aö
menn reyni til að gera orð hans
ónýt með því að segja, eins og svo
oft liefir verið gert, að undir þeim
bói raunar eitthvað alt annað en
þaö sem þau þýða. Og enn betur
kemur þessi viðleitni hans í ljós,
þar sem liann segir: hós þetta (er
hann hafði sagt frá áður) var el^ci
á nokkurn liátt draumóralegt (fant-
astic) .... og þegar jeg þess vegna
segi hós, þá er það hós (bygging,
building) og ekkert annað, sem
orðið á að tákna. Það verða fleiri
en jeg, sem fá mikla aödáun á
W. T. Stead, ef þeir hugleiða vel
þessi orð, og bera þau saman við
ýmsar áðrar lýsingar á því, sem
kallað er andaheimur. Ilann segir
ennfremur: Þarna eru hós, sem
ætluð eru til bóklesturs, hljómlist-
ar, hverskyns líkamsíþrótta. Sjer-
hverja tegund af líkamlegri íþrótt
má þarna fremja, koma, á hestbak,
synda í sjó. Meðan Stead lifði hjer
á jörðu, hafði hann ekki haldiö, að
lífinu eftir dauðann væri þannig
varið, og þó hafði hann sjálfur
skrifað fyrir áhrif frá framliðnum,
eins og brjefin frá Jólíu sýna, sem
Einar II. Kvaran hefir þýtt. svo
vel. Þar er þessi eftirtektarverða
setning: jarðstjarnan — því að
þaö var jarðstjarna, sem við vorum
að nálgast — virtist ekki ólík okk-
ar gömlu jörð. f þýðingu Kvarans
(Eftir dauðann, brjef frá Júlíu,
s. 67) : við vorum að koma í aðra
veröld, kemur hið rjetta ekki nógu
greinilega fram. World þýðir þarna
óefað jaröstjarna; Englendingar
tala um suns and worlds, sólir og
jarðstjörnur.
ITT.
The Secret Life (Levndardómur
lífsins) heitir bók, rituð ósjálfrátt
af W. Richards, 1920, og segir þar
ýmislegt fróðlegt af öðru lífi, m.
a. þetta: Vjer erum margir og ór