Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1927, Síða 1
Leiði 5ueins Pdlssonar
3 náttúrufrceðings og^lœknis
Grein þá, sem lijer fer á eftir,
um leiði Sveins Pálssonar, hefir
Gísli Sveinsson sýslumaður í Yík
sent mjer. Þessi skýrsla Hans er
svo merkileg og að ýmsu leyti lær-
dómsrík, að margur mun hafa gott
af að lesa hana. Þessi frásaga um
leiði Sveins er eitt af mörgum
dæmum um það, hve tómlátir vjer
íslendingar erum í því, að varð-
veita það, sem orðið getur til
minningar um vora bestu menn,
sem varið hafa kröftum sínum
þjóð vorri til sæmdar.
í niðurlagi greinarinnar felast
einnig hollar bendingar til þeirra
manna, sem ötulast ganga fram í
því að sljetta yfir forna grafreiti
og eyðileggja eða flytja burtu
forna legsteina. í stað þess að
vernda þá á þeim stöðum, þar sem
forfeður vorir hafa ætlað þeim að
standa. Frásögn Gísla sýslumanns
er á þessa leið:
Menn hafa um hríð haldið, að
leiði eða legstað Sveins Pálssonar
læknis og náttúrufræðings væri
nú hvergi að finna á tilvísanlegum
stað, í hinum gamla Reyniskirkju-
garði. Sá garður var lagður niður
til fulls 1896—’7, er Reyniskirkja
,var flutt og bygð að nýju (1896)
og nýr garður bygður þar hjá.
Gamli garðurinn var þá sljettaður
út og gerður að túni. Þótti mjer
ilt til þess að vita, þegar jeg kom
hingað í sýsluna aftur og settist
að í Mýrdalnum (Yíkurkauptúni),
Eftir Guöm. B. Bárðarson
Sveinn Pálsson.
"II ■ jm »
fc
ef týndur væri með öllu sá stað-
ur, og þó ekki lengra um liðið.
Gerði jeg tilramiir til þess að
komast að betri niðurstöðu og heti
nú loks tekist að finna leiðið, svo
'að fullvíst þykir. Ennþá sjer um-
merki gamla kirlcjugarðsins og
ýmsra lciða þar, ef vel er að gáð.
Ennþá lifir gamalt fólk hjer,
sem nokkuð getur um þetta sagt
og tilnefnt legstaði í gamla kirkju
garðinum. Spurnir hefi jeg haft af
því, á ýmsa vegu, og notið þar
góðrar aðstoðar Eiríks kennara
Sverrissonar. Minnugastur allra
eldri marina og kunnugastur þess-
um efnum er Vigfús bóndi Brands-
son í Reynishjáleigu, enda er býli
hans aðeins nokkra faðma frá
ganjla garðinum; hann hefir og
um langan aldur verið hringjari í
JiU
Reyniskirkju og verið viðstaddur
hverja einustu jarðarför (í nýja
kirkjugarðinum) og því fylgst
betur incð í öllu slíku en sjálfsagt
allir aðrir hjer. Hefir liann gefið
mjer svohljóðandi skýrslu, skrif-
lega, um leiði Sveins Pálssonar:
„RÖk þau, sem jeg undirrit*
aður get fært fyrir því, hvur nú
sje að finna leiði Sveius læknis
Pálssonar frá Suður-Vík, sem
andaðist 24. apríl 1840 og graf-
inn var sunnan megin við sálu-
hlið hinnar foruu Reyniskirkju,
eru þessi:
Amma mín, Margrjet Brands-
dóttir, sem talin vaP skýr og
minnug kona, flutti hingað frá
Drangshlíð undir Eyjafjöllum
25 ára að aldri, giftist hjer
manni sínmn, Einar Eiríkssyni
og bjó hjer í Reynishjáleigu, til
þess er hún misti mann sinn
1846. Upp frá því dvaldi hún
lijer alla æfi til dauðadags og
andaðist hjer 89 ára gömul 15.
febr. 1884.
Jeg er fæddur 24. febr. 1870.
Þegar jeg var 10—11 éra (um
1880), var jarðsett að Reyni
Guðrún Sveinsdóttir læknis Páls
sonar, frá Reynistað. Man jeg
enn glögt þá jarðarför. Sagði
Margrjet amma mín mjer þá,
að Guðrún væri jörðuð í leiði
föður hennar, Svein; læknis
Pálssonar, sem þá hefir verið
40 ára og vallgróið.