Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1930, Blaðsíða 3

LESBÓK M0RGUNBLAÐ8IN6
m
minna, og þá ekki síst til henn-
ar.móður minnar, sem sat heima
o£ gladdist yfir að fá að lifa
þennan stórviðburð í elli sinni.
í sama bili fór jeg að hugsa
um föður minn, og saknaði þess
sárt, að hann skyldi ekki vera á
lífi, svo að jeg gæti sagt honum
frá, að jeg væri búin að fá No-
belsverðlaunin. Jeg vissi, að eng-
inn mundi hafa orðið eins glaður
og hann. Aldrei hefi jeg þekkt
neinn ma'nn, seim hefir borið aðra
eins ást og lotningu fyrir skáld-
um og skáldlist eins og hann. Og
hvað hefði hann sagt, ef hann
hefði nú heyrt, að sænski há-
skólinn hefði veitt mjer hin
æðstu skáldverðlaun! Það var
mjög sorglegt, að jeg gat ekki
sagt honum frá því.
Allir, sem hafa ferðast í eim-
lest í þreifandi myrkri, vita, að
komið getur fyrir, að vagnarnir
renni góða stund einkennilega
hljótt áfram og án hristings. Alt
mas og skrölt hljóðnar, og l>essi
jafni hjólþytur líkist ]>ungum
tilbreytingarlausum nið. I»að er
eins og lestin þjóti ekki lengur
áfram eftir stokkum og stein-
um, heldur líði um loftið. Og í
sama bili og mig fór að langa til
að tala við pabba, var eins og
lestin tæki flugið, hljóðlaust og
átakalaust; mjer fanst ómögulegt
að hún gæti enn verið á jörðinni.
Og svo fór mig að dreyma:
„Hver veit nema jeg aki nú til
pabba gamla í himnaríki! Víst
hefi jeg heyrt, að svipað hefir
borið fyrir aðra; hvers vegna
skyldi ]»að ekki bera fyrir mig?“
Áfram leið eimvagninn, hægt
og hljóðlaust, en hvert sem hann
stefndi, þá átti hann langa leið
ófarna, uns hann kæmi að
leiðarenda, og hugur minn varð
honum hraðari. „Þegar jeg kem
nú til pabba“, hugsaði jeg, ,,þá
situr hann í ruggustól á svölum;
garður er fyrir framan hann
með ótal fuglum og mergð af
blómum, sem „loga“ í sólskin-
inu, og náttúrlega er pabbi að
lesa í Friðþjófssögu. Og þegar
pabbi sjer mig, leggur hann frá
sjer bókina, ýtir gleraugunum
upp á ennið, stendur upp og
gengur á móti mjer. Og hann
segir: „Nei, komdu sæl! Vel-
komin! Ertu komin á þessar
slóðir?“ og „Hvernig líður þjer..
telpa mín?“ — alveg eins og
hann var vanur.
T>á fyrst er hann hefir hagrætt
sjer aftur í ruggustólnum, fer
hann að spyrja, hvers vegna jeg
sje komin til sín. „Það er þó víst
ekki neitt að heima?“ spyr hann,
alt í einu.
„Nei, pabbi, alls ekki, alt geng-
ur vel“. Og þá ætla jeg alveg að
fara að segja honum stórtíðind-
in, en finst svo rjettara að lúra
enn dálítið á þeim. og svo kem
jeg sniðhalt að þeim. „Jeg er
bara komin til að biðja þig um
gott ráð“, segi jeg, og er á-
hyggjufull að sjá. „Jeg skal
segja þjer, að jeg er orðin stór-
skuldug".
„Jeg er hræddur um, að þú
getir ekki fengið mikla hjálp við
því hjerna hjá mjer“, segir
pabbi. „Það má víst segja um
þennan stað, eins og gömlu herra
setrin á Vermalandi, að þar örli
á öllu nema peningum“.
„Það eru ekki heldur pening-
ar, sem jeg skulda“, segi jeg.
,.Nú, það var enn verra“, segir
pabbi. „Byrjaðu nú bara á upp-
hafinu, barnið gott, og segðu
mjer alt af ljetta“.
„Það er ekki til of mikils
mælst, að þú hjálpir mjer“, segi
jeg, „því að sannarlega er þín
sökin frá upphafi. Manstu er
þú sast við píanóið og ljekst lög
Bellmans fyrir okkur börnin, og
manstu, að þú Ijetst okkur lesa
Lækur Tegnérs, Runebergs og TI.
C. Andersens margsinnis vetur
hvern? Á þann hátt komst jeg í
fyrstu stórskuldina. Segðu mjer,
pabbi, hvernig get jeg endurgold-
ið þeim, að þeir kendu mjer að
elska æfintýrin, hreystiverkin
föðurlandið og mennina sjálfa.'
bæði göfgi þeirra og verðleika?“
Meðan jeg segi þetta, hagræð-
ir pabbi sjer í ruggustólnum, og
ástúðin og gletnin ljómar í aug-
unum, er hann segir: „Mjer þyk-
ir vænt um, og jeg hjálpaði til
að koma þjer í þá skuld *.
„Já, þar kantu að hafa rjett
fyrir þjer, pabbi“, segi jeg. „En
enn er aðeins hálfsögð sagan.
Gerðu þjer í hugarlund, hve ó-
endanlega mörgum jeg skulda.
Minstu allra veslings heimilis-
lausu „kavaleranna",* sem í
bernsku þinni óku fram og aftur
um Vermaland og spiluðu ram-
bus og sungu kvæði! Jeg á þeim
að þakka ótal djörf æfintýri og
sagnir af brellum og hótfyndni í
tugatali. Og minstu allra kerl-
ir.ganna, sem sátu í mosagráu
hreysunum í skógarjaðrinum og
sögðu frá nykrum og illvættum
og bergnumdum bændadætrum.
TȾr hafa kent mjer, hvernig
vefja má nakin fjöll og myrka
skóga í skáldaskrúð. — Og settu
þjer fyrir hugarsjónir, pabbi,
alla fölu og inneygu munkana og
nunnurnar, sem hafa byrgt sig
í skuggalegum klaustrum og sjeð
sýnir og heyrtf annarlegar radd-
ir! Jeg skulda þeim margan dýr-
grip, sem þau höfðu safnað í
helgisagnasjóð sinn. Og minstu
Dalabændanna, sem fóru til Je-
rúsalem! Er jeg ekki í þakk-
arskuld við þá, fyrir að þeir
unnu afrek, sem jeg gat skrifað
um? Og jeg er ekki bara skuld-
ug mönnum, pabbi, heldur og
allri náttúrunni. Dýr merkur-
innar, fuglar himinsins, trje og
blóm — öll hafa þau trúað mjer
fyrir einhverju leyndarmáli“.
Pabbi kinkar bara kolli og bros
ir, meðan jeg segi alt þetta, og
er ekki vitund áhyggjufullur að
sjá. „Þú sjerð þó, pabbi, að
þetta er erfið skuld fyrir mig.
Enginn á jarðríki veit, hvernig
jeg get borgað hana. Jeg hjelt,
að þið vissuð það hjer uppi á
himnum“. — „Já, það vitum við
nú að vísu“, segir pabbi, og lætur
sjer ekkert í augum vaxa, fremur
en hann var vanur. „Það fást
sjálfsagt ráð við áhyggjum þín-
um. Vertu ekki kvíðin, barn!“
„Já, en það er ekki þar með
búið, pabbi,“ segi jeg. „Jeg er
einnig skuldug öllum þeim, sem
hafa lagt rækt við móðurmálið,
sem hafa hamrað og sorfið orð-
tækin, og kent mjer að nota þau.
Og skulda jeg ekki öllum þeim,
* Þ. e. æfintýramenn; foringi
þeirra var presturinn Gösta Ber-
ling. Þýð,