Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1931, Qupperneq 5

Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1931, Qupperneq 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 29 sem beint sanm það, en það vant- aði í eintak hans eins og líka þetta. Bókin er bundin í litförótí pappírsband, mjög líkt og bæk- urnar voru oft bundnar í Dan- mörku á 18. öld. Eln söguna um það hvernig þetta eintak liefir líomist til Englands, þekki jeg ekki. Fundur þessara tveggja sjold- gæfu bóka sitt í hvpru landi er annars merkilegur og athugaverð ur. Hann sýnir það, að gamlar íslenskar bækur og ef til vill líka íslensk liandrit frá fvrri og seinni tímuni, geta leynst víða erlendis, bæði í opinberum söfnum, sem ekki hafa verið rannsökuð eða skrásett fyllilega, og í bókasöfn- um einstakra manna. Maður getur rekist á þetta, þegar minst vonum varir, og ef til vill þar sem síst mætti búast við því. Yið skulum vona að eittli'vað fleira komi í Ijós með tímanum. Eru beiti Jesú Krists fundin? átta blaða broti, blöð textans ern tölusett, síðasta blaðið hefir þó ranglega töluna 92 fyrir 62. Hver blaðsíða hefir útskorinn börða Um textann og má eintak- ið heíta mjög gott, Þarna hefir þá komið fram Hólabók, Sem menn áður vissu ekki deili á. Eintakinu er nákvæmlega lýst með mynd af tifilblaðinu í rítlingi þeim sem ITamborgar-bókasafnið gaf út í til- efni af Alþingishátíðinni. Hin bókin, sem hjer skal getið um, þekkist hins vegar af afspurn. Það er katekismus eða barnalær- dómskver eftir Peder Palladius, prentað að Hólum 1576. Harboe átti eintak af þessari bók og var það selt á uppboðinu eftir hann ; er titiHinn nokkurnveginn ná- kvæmlega gefinn í uppboðs- skránni. En það vantaði í það, og síðan það var selt þar, hefir ekki til þess spurst. Skömmu eftir að jeg kom frá Evrópu í fyrra haust; fjekk jeg brjef frá manni í St. Albans á Englandi, þar sem hann skýrði mjer frá því að meðal bóka þeirra sem hann hefði erft eftir föður sinn væri katekismus Palladíus frá 1576. Kvaðst liann hafa leitað til fornbóksala í Lundúnum og 'þeir sagt sjer, að ekkert annað eintak v.æri kunnugt af þ.essu kveri; hafa þeir víst haft það iír bók minni þar sem katekismans var getið. Jeg gerði strax boð í bókina og fjekk hana og er hún nú í Fiskesafninu í Cornell. Tit- illinn er: „Catechismus þad er Ein Stutt Utlagning Catechismi skrif- ud (sic) a Latinu fyre Xorska Soknarpresta af Doctor Petro PálÍadio Lofligrar minningar Bisk- upe ad Sælande j Danmörk Anno 1541. Nn ad nyiu yfersiednr og Pr’entaxlur, einföldnm- Soknar- presthm og almuga til gagns og nvtsemdar Anno 1576. G. Th.“, og við enda bókarinnar stendur: „Þryckt aa Holum Af Jone .Jons- s>mi þann 24. Dag Martij Í576“. Bókin er í litlu átta blaða broti, með 67 tölusettum blöðum, en því miður vanta tvö þéirra (65—66). Jeg held áreiðanlega að það megi telja þetta eintak vera hið sama sem Harboe biskup átti. Reyuflar sténdur ekkért á því, Berlínarblaðið „Der Tag“ flyt- ur eftirfarandi frásögn (16. jan.): Prófessor Sukenik, fomfræðing- ur, frá Háskólanum í Jerúsalem hefir dvalið nokkrar vikur í Ber- lín. Hefir það komið upp úr kaf- inu að liann hefir frá þeim fá- heyrðu tíðindum að seg.ja, þott lítt láti hann þau uppi að ^f til vill sjeu bein Jesii Krists fundin. Próf. Sukenik hefir nú staríað að fornmenjarannsóknUm í Gyð- ingalandi í 20 ár. Fyrir liingu síð- an tiafði liann veitt eftirtekt dá- litlum einkenniiegum steinkistium, sem oft voru fagurlega skreyttir og ekki ósvipaðir í laginu forn- um líkkistu úr steini (sarco- phag). Fornmenjaversianir hiifðu kistla þessa til sölu en víssu eng- in deili á þeim hvaðan ]>eír væru komnir, eða til hvers þeir hefðu verið notaðir. Stærðin var minni en svo að lík kæmist fýrir í ])eim (lengdin að innan um þo meter), svo tæpast var hugsknlegt að menn hefðu verið jarðaðir í þeim. Við fornmenjagröft rákust forn- fræðingar á samskonar steinkistla í jiirðinni og, s.jer til mikillar undrunar, fundu þeir í þeim mannabein. Hvernig gat nú á þessu staðið og hverskonar greftr- un var hjer um aAræða? Möiinum kom fýrst til hugar að ef til vill væru þetta bein píslarvotta, sem hefðu verið hirt og jörðuð þegár hold var rotnað frá beinum. Húgs- anlegt var það og að hjer væri að ræða um bein glæpamanna. sem teknir voru af Hfi. Nú hefir. próf. Sukeiiik lengi fengist við að rannsaka hinn forna greftrunarstað Jervisalemborgar. A’ið það-liefir liann komist að raun uni að þessir beinakistlar eru frá tímabilinn 1Q0 fytir Kristsfæðingu og til 100 eftir Krist. Þá jörðuðn Gyðingar líkin í smá hellirum. sem gerðir voru neðanjarðar. Op var i'fst á hyelfingunni og stór steinn yfir ])ví. Attu flestar fjöl- skvldur eina slíka gröf..og jörjB- nðu fólk sitt í henni. Við greftr- un var steinninn tekinn frá opinu osr líkið látið síga niður í gröfina. St 'ininum var svo aftur yelt fyrir opið. Það fór nú eðlilega svo er Cnrir liðn að grafir fiessar fylt- ust af manuabeinum þó hoidið rotnaði fljótlega í heita loftslag- inn og gripu menn ]>á til þess ráðs að fJyt.ja giimlu beinin úr gröfinni og lögðu ]>au í ]>essa kynlegu steinkistla, sem voru hæfi- lega stórir til þess að rúma þau. Þess finnast og merki að upphaf- len'a voru notaðir útskornir trje- kistl»r fvrir beinin en þeir fún- viðu fljóft og steinkistlarnir komu svo ,í þeirra stað. Þess er getið í fornum siigum Gyðinga að árlega var haldin einskonar sorgardacur sém kall- áðnr Var ,,beinasöfnunardagur“. Fr líklegt að menn hafi tæmt "rnfi'-n-'r á þessum degi þegar bess gerðist þörf. Próf. Sukenik hefir fnndið milrg hundruð af slíkum steinkistlum, svo h.jer er að ræða um merkileg- an fommenjafund. Kisflamir eru

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.