Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1931, Blaðsíða 3

IjESBOK MORGUNBJLAÐBINS
Hildebrandt fluttist aftur til
Þýskalands. Hermhutbygðin var
sokkin í skuldir og var seld á upp-
boði. Þeir, sem keyptu húsin, rifu
flest þeirra niður og fluttu bygg-
ingaefnin burtu. Kirkjuna bygði
þó E. Hof, bóndi, á ný, og notaði
hana sem fjós og hlöðu á bæ sín-
um. Kirkjuhurðin er enn notuð í
húsinu og á efsta spjaldi hennar,
þó skemt sje, má enn sjá ártalið
1854 og stafina tí. H. (tíemeinde
Herrnhut).1)
Svo ófrægilega endaði þá þessi
eftirtektarverða tilraun til þjóðfje
lcgsbóta. Hún stóð um 30 ár. Það
var trúarhrifning, þó óljósar og
bamalegar væra kenningarnar,
sem hjelt söfnuðinum mest og best
saman öll þessi ár. Enn eru menn
á lífi, sem halda minningu Krum
nows í heiðri.
Hvað fjármál og alla afkomu
bygðarinnar snertir, þá verður
ekki annað sagt, en að þessi til-
raun til að stofna sameignarbygð
hafi algerlega mistekist.
Eftirmáli.
Höfundur greinar þessarar,
próf. Lodewyckx frá Melboume,
hefir dvalið hjer um tíma við ís-
ltnskunám. Það er sjaldgæft, að
menn fari „hálfan hnöttinn kring“
til þess að heimsækja okkur, svo
jeg geri ráð fyrir, að Mgbl. vilji
vita nokkur deili á þessum gesti.
Það hefir margt drifið á dagana
fyrir honum. Hann er fæddur í
Belgíu, flæmska hlutanum, og
lærði germönsk fræði á háskólan-
um í Gent. Komst hann brátt í svo
mikið álit, að honum var trúað
fyrir ritstjórnarstarfi með 3 öðr-
um vísindamönnum við samningu
stórrar hollenskrar orðabókar, en
slíkt er ekki öðram hent en úr-
valsmönnum. Síðar var homnn
boðin staða við lærðan skóla í Suð
ur-Afríku, skamt frá Cap borginni
Hann kendi þar frakknesku og
þýsku. Þaðan fluttist hann til
Kongonýlendunnar í Afríku. Var
hann fenginn þangað til þess að
vera ráðanautur belgisku stjómar-
innar um landnám í Kongonýlend-
unni. Sýnir það út af fyrir sig, hve
mikils trausts hann hefir notið
sem hagsýnn og áreiðanlegur mað-
J) Herrnhut söfnuður.
ur. —
Kona hans og böm þoldu ekki
loftslagið í Kongo. Eftir 3 ára
dvöl varð hann að senda þau til
Evrópu og fengu þau þá fulla
heilsu. Tókst hann síðan ferð á
hendur til að heimsækja þau og
ætlaði fyrst til Ameríku. Þetta
var árið 1914. Á leiðinni kom
hann við í Astralíu en þá skall ó-
friðurinn mikli á, svo hann misti
atvinnu sína og komst ekki lengra.
Þá vildi honum það til, að há-
skólinn í Melboume bauð honum
kennarastöðu (lektor) og gerði
hann síðar að prófessor. Hefir
liann síðan dvalið þar.
Um starf próf. Lodewyckx við
Melboumeháskólann farast dr.
Carl Schneider þannig orð: „Þótt
próf. L. sje ekki Þjóðverji, þá hef-
ir honum tekist að ryðja hvers-
konar þýskri menningu braut við
háskólann, þrátt fyrir allar torfær-
ui. Með mikilli ánægju hlustaði
jeg á íyrirlestra hans um mið.-
háþýsku og þýska bókmentasögu.
V'ar það auðsætt að hjer talaði
maður, sem ekki aðeins var há-
lærður í þessum fræðum, heldur
liafði lifað sig inn í þýska menn-
ingu og unni henni af öllu hjarta.
Vljer er það einnig sönn ánægja,
að Jiugsa um kvöldin í „þýska lestr
arfjelaginu fyrir háskólamenn",
scm próf. Lodewyckx hefir stofn-
að og smám saman hefir orðið að
sjerstakri menningarstöð í Mel-
boume“--------
Þá má geta þess, að hann hefir,
meðal annars rannsakað vandlega
landnám og líf Þjóðverja í Astra-
líu og ferðast víðsvegar um landið
til þess að kynna sjer alt þetta
sem best. Hefir hann samið mikið
rit nm það efni.
Próf. Lodewyckx er kominn
hingað úr glæsilegri stórborg, en
cr j>ó svo yfirlætislaus og slciln-
ingsgóður á alt það smáa, sem hje,-
er að sjá. að ætla mætt. að harm
væri „einn af oss“.
Þegar útlendinga ber að garði,
kvíði jeg ætíð fyrir að sýna þeim
fátæklega háskólann okkar. Próf.
L. er þar daglegur gestur. Eitt
sinn sagði hann við mig: „Það
þarfasta, sem íslendingar hafa tek
ið sjer fyrir hendur, er stofnun
háskólans!“ G. H.
163’
Frægur flugmaður.
Frank Hawks
heitir amerískur flugmaður sem
frægur er orðinn fyrir listflug og
hraðflug. Hann hefir að undan-
förnu verið í Evrópu og sýnt þar
listir sínar og fyrir skemstu setti
liann met í hraðflugi milli London
og Róm. Honum hefir verið gefið
gælunafnið: „Hin lifandi fallbyssu
kúla“.
Hawks kapteinn er einhver vin-
sælasti flugmaður Ameríkumanna
og á ótal met í hraðflugi. Hann á
(. d. hraðmet í flugi þvert yfir
meginland Ameríku frá austri til
vesturs og frá vestri til austurs.
Skömrnu eftir að hann kom til
Evrópu flaug hann frá London til
Berlín á 178 mínútum, eða tæpum
•'! stundum. I:ni leið og hann lagði
á stað frá London var sent skeyti
til Berlín um að hann væri vænt-
anlegur þangað. Skeytið kom ti;
Berlín hálfri stundu á eftir honum.
Plugvjelin, sem hann notar heit-
ir „Texaeo 13“. Er það eins manns
„Travel Air“-flugvjel með Wright
Whirlwind hreyfli, og getur flosið
350 km. á klukkustund.