Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1932, Blaðsíða 4

8
LESBÓK MCRGUNBLAÐSINS
Fiskveiðar á togara. Varpan liggur við skip&-
h'.ið, full af fiski, svo að það ep „margskiftur
poki“. Er verið að draga upp á þiljur „einn
pokann' ‘.
vanalegum botni, en minna en
það ef botninn er slæmur. Þeg-
ar búið ei' að slaka því, sem út á
að renna, er krækt á forvírinn
sterkum krók sejn lásaður er við
vír, er hvílir á dálitlu hjóli fyrir
aftan togblökkina, en innri endi
hans fram við vinduna. Vír þenna
mætti nefna „sendil“. Þegar krókn
um er slept, rennur hann eftir for-
víinum (en um leið er s^’.akinn
dreginn af sendlinum, þarf það að
vera duglega gert, því annars get-
ur ,,skrúfan“ tekið hann og fer þá
illa) —• en grípur afturvírinn líka,
sem liggur lægra, um leið og send-
iilinn er undinn inn á vinduna, og
komur með báða vírana upp í tog-
b’ökkina. Þar eru þeir lásaðir inn
o;r krókurinn tekinn af. Hvíla ]ieir
þarna meðan togað er, en þá er
b'ökldn opnuð, virarnir -undnir
inn og varpan tekin að skipshlið
og losaður iir henni fiskurinn. Eru
„skiftistroffan“, „talían“ og „gils-
inn‘ aðaláhöldin, sem notuð eru þá.
Þegar fiskurinn kemur á þiljur
er hann blóðgaður — hálsskorinn.
Mun skipstjóri Halldór Þorsteins-
son liafa fyrstur íslenskra skip-
stjóra látið gera það á togarafisk-
irum, og reynist auðvitað vel. —
Há’sskorinn þarf fiskurinn helst
að vera þannig, að „lífhimnan"
rifni ekki, svo lifrin ekki spillist,
er þá fiskurinn „hausaður“ og
flattur, lionum fleygt í sjó í eitt
miðkassahólfið, hann þveginn og
honum varpað niður í lestina til
að saltast. Þegar fiskað er í ís, er
fi. kurinn ekki „hausaður“, en tek-
ið innan úr honum, hann ]iveginn
vel og lagður í raðir í stúir lestar-
irnar og ísað yfir.
OM þessi vinna á og þarf að vera
vel af hendi leyst, þótt misbrestur
vilji stundum á því verða og ber
margt til þess, en yfirleitt hefir’
mjer fundist að sjómenn vilji
vanda vel vinnu sína. Vinnunni
hefir verið töluvert lýst, með mynd
um og lesmáli, eins og jeg gat um
áður. Verður tæplega hægt við ann-
að að kannast, en á fyrstu árum
togaraútvegsins hafi vinnan verið
rekin áfram af ofurkappi og mann-
íiðarleysi. Eru til margar sögur úr
togaralífinu, sem sanna það. Bel-
jaka-hreystiskrokkar ultu um af
þreytu, skáru t. d, fiskinn í mörg
stykki, hentn bolnum út en slorinu
í uppþvottarhólfið, og við mat-
borðið dottuðu þeir yfir mat sín-
um, ráku nefið niður í heitan
grautinn, urðu sem yon var, reiðir,
hentu mataráhöldunum og ruku
upp til vinnu sinnar aftur, án þess
að liafa etið meira í það skiftið.
Fiest hefir sínar öfgar, og svo var
um þetta atriði. Var þar of mjög
apað eftir Englendingum, en þess
ekki gæt.t, sem skyldi, að aðstaða
vor í mörgum atriðum er gagnólík;
fel jeg iíklegt að sumir meðal ísl.
skipstjóra hafi snemma komið
auga á þennan regingalla í togara-
lífinu íslenska, en sá, sem fyrstur
ljet hönd fylgja huga að bæta úr
þessum misfellum, var Guðmundur
Jónsson skipstjóri á Skallagrími.
Vísa jeg ]iar frekar í grein um
hann í Lesbók Morgunblaðsins, 28.
máis 1930. Hann bvrjaði fyrstur
ísl. skipstjóra á því, að skifta
vöktum við vinnuna og láta menn-
ina sofa ti'l skiftis; fekk fljótari
cg betri vinnu og óskift þakklæti
jog vinarhug manna sinna.
1. júlí 1928 komu svo „vökulög-
in“. Finst mjer hiklaust að þau
sjeu ein af vitrustu og mannúð-
legustu lögum seinni þinga, og vel
haldin yfirleitt, samanborið við ísl.
loghlýðni. Ef til vill hefir sumum
skipstjórum og útgerðarmönnum
fundist lög þessi ómakleg yfirlýs-
ing um skammsýni og mannúðar-
leysi, en svo er um hvað eina í
lífi voru, að hinir saklausu gjalda
hinna seku í ýmsum atriðum, og í
þessari vinnuaðferð, sem öðrum,
vorum vjer „böm vorra tíma“ og
í mörgum atriðum blindaðir af
ríkjandi venju hans! Eru bæði út-
gerðarmenn og sjómenn búnir að
sjá Inn blessunarríku áhrif þessara
lega.
Lög um hvfldartíma háseta á
íslenskum botnvörpuskipum.
1. gr. — Þegar botnvörpuskip,
sem skrásett er hjer við land, er í