Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1932, Blaðsíða 1
27. tölublað.
Sunnudaginn 10. júlí 1932.
Herdísarvík
Eftir
r
Arna
Óla.
»
Bœriitn i Herdisuruik.
Sje farið frá Krýsuvík, austur
í Herdí.sarvík, liggur vegurinn ofan
við Arnarfell og yfir sand að
Geitaliílíð. Hún er 386 metra há
og efst á henni er þríhyrninga-
mælinga varða herforingjaráðsins.
Svo liggur leiðin meðfram hlíðinni
og yfir Deildarháls, miili hennar
og Eldborgar (180 m.), sem er
gamall eldgígur. Framan við er
liraun, allt iit á Krýsuvíkurberg og
nokkuð úti í hrauninu er annar
gamali eldgígur (122 m.). Síðan
iiggur vegurinn milli hrauns og
lilíðar, austur að Sýsiu.steini, en
]>ar mætast Arnessýsla og Gull-
bringusýsla og þar eru einnig
landamerki Krýsuvíknr og Her-
(Tísarvíkur. Er þarna víða fallegt,
hraunið talsvert gróið og smákjarr
víða og hunangsilmur xir , jörð,
eins og Grelöð sagði, enda bregð-
ur manni við eftir gróðurleysið
umhverfis Krýsuvík. Frá Sýslu-
steini liggur vegurinn yfir hraun-
ið. Eru þar víða sljettar hraunhell-
ur á löngum köflum, en ]>að er
merkilegt við þær, að eftir þeim
eru djúpar, troðnar hestagötur,
sem sýna að þarna liefir verið
meiri umferð áður.
,,Ennþá sjást í hellum hófafiirin,
harðir fætur ruddu braut í grjóti“.
Hið sama sjer maður einnig í
hellum víða hjá Undirhlíðmn á
leiðinni frá Hafnarfirði til Krýsu-
víkur. Mun skáldið hafa haft ]>ær
einkennilegu götur í huga, er það
kvað ,,Skúlaskeið“ 1 Sá, sem einu
h'inni liefir újeð þær, gleymir
þeim trauðla aftur. Og ]>egar bílar
og iinnur nýtísku farartæki hafa
gert Tiesta óþarfa til flutninga og
ferðalaga, og allar aðrar hestagöt-
nr eru liingu grónar, ]>á eru ]>ess-
ar götur í hiirðum klöppunum enn
til minja um þá daga, þegar hest-
urinn var þarfasti þjónninn og á
honum var alt flutt, sem flytja
])urfti bæ.ja, bygða og landshorn-
anna á milli.
Fyrir austan Sýslustein taka við
háar hamrahllíðar á vinstri hönd
VII. árgangur.
og ná þær óslitið alla leið austur
að Hlíðarvatni. Klettarnir eru há-
ir, svartir og ógrónir, og þótt
]ieir sje svo skaint frá sjó, verpir
bjargfugl þar ekki. Mun því valda
gróðnrleysið, að hann kann þar
ei.ki við sig. Hamrabrúnirnar eru
216—250 metra yfir sjó og sýnast
gnæfamli liáar vegna þess, hvað
hraunið er lágt fyrir frr.man. Und-
ir þeim eru skriður miklar, I ví
-ið mikið hrynur úr þeim. í jarð-
skjálftanum, sem varð þegar hver-
inn mikli í Krýsuvík braust út,
haustið 1924*, varð svo geysiiegt
hrun í þessipn björgum, að undir
tók í fjöllunum víðs vegar í grend
og laust npj) svo miklum ryk-
mekki, að ekki glórði í hamrana
lengi dags. — Daginn eftir var
mökkurinn enn sýnilegur, en hafði
])á borist út yfir Herdísarvíkina.
Má enn sjá stórar, ljósleitar
skellur í björgunum hingað og
])angað. Eru það sárin eftir bjarg-
hrunið. Til marks um, livað það var
mikið, segja kunnugir menn, að
hefði það borið að í náttmyrkri,
í iyndi allir hamrarnir hafa verið
til að sjá sem eit.t eldhaf, vegna
neistaflugsins.
Það er sömu söguna að segja um
leiðina milli Krýsuvíkur og Her-
dísarvíkur og flestar aðrar leiðir
um Reykjanes, að þar er ekkert
vatn, hvorki pollur nje lind frá-
bví er slepjnr bæjarlæknum í
KrýsUvík og þangað til kemur að
Ilerdísarvíkurtjörn, sem bærinn
stendur við.
Tjörnin er ekki stór, en ljóm-
andi falleg. Hún hefir ekkert af-
rensli, en í henni er flóð og fjara
* Ekki 1925 eins og stóð í grein-
inni um Krýsuvík.