Lesbók Morgunblaðsins - 07.05.1933, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 131
Vegna þess óstands, sem nú ríkir í Grikklandi, bæði í fjármálum
og stjórnmálum, búast margir við því að horfið verði frá lýðstjórn
og konungurinn kallaður heim aftur. Hjer á myndinni sjást þau
Georg fyrverandi konungur Grikkja og Elisabeth drotning. —
Pizarro í Isla del Galló
Frásaga eftir Felipe Sassone
Francisco Pizarro gekk út úr
búð sinni og lagðist niður í fjöru-
sandinn. Hann var staddur í liinni
einmanalegu Isla del Gallo (Hana-
ey) nyrst í Peru- Þetta var um
bjarta og heiða sumarnótt í bruna
beltinu.
Það sem olli andvöku liins stór-
huga Spánverja var ofþreyta,
hungur og hið kæfandi loft, sem
myndaðist við þ)að að hitagufu
lagði eins og eldtungur upp af
jörðinni; en aðalorsökin var þó
biðin og eftirvæntingin í æstri
sál lians, sem hungraði og þyrsti
eftir gulli. Skyndilega stóð hann
upp og andaði að sjer í stórum
teygum saltbornu, ilmandi sjáv-
arloftinu. Augnaráð hans var
dreymandi og þó einbeitt, er hann
rendi því út yfir hafflötinn, í
þeirri von, að sjá skip með vin-
veitta menn innanborðs, á sigl-
ingu þangað, en sú bið hans bar
engan árangur. Hann sá ekkert
koma í Ijós út við sjónhringinn,
sem blasti við hónum óendanlega
víður og hljóður eins og örvænt-
ing lians sjálfs; en yfir sjávar-
borðinu blikaði maurildið, í loft-
inu glitti á ljósormana og liátt á
himni skein tunglið í fyllingu, eins
og bleikrauð kringla yfirnátt-
úrlegrar nætursólar. Pizarro lagð-
ist aftur niður í sandinn. Geislar
fylgihnattarins stöfuðu niður á
hafið og daufblátt endurkast
þeirra, sem laugaði brynju land-
vinningamannsins, gaf honum í
einveru næturinnar einkennilegt
útlit. dularfult og æfintýralegt.
Sandurinn virtist baksvið stórrar
myndar, þar sem horað og beina-
bert andlit hins hugumstóra
æfintýramanns skar sig úr eins og
Kristshöfuð á gömlu bysantisku
málverki, það var fölt eins og vax,
og bar því meira á því sem þykt,
og sitt skeggið var hrafnsvart að
lit. — Brynia hans var beygluð.
hjálmurinn skúflaus. bolurinn slit-
inn; hann var berfættur. rifinn og
illa til reika. en þrátt fvrir tötr-
ana t)ar hann sig tígulega og
mintu hinir mikilúðlegu drættir í
andliti hans á furðulegan, ofstæk-
isfullan bardagamann frá miðöld-
nm eða öllu heldur á hinn niikla
vitskerta farandriddara, áem Cer-
vantes reisti ódauðlegan mintiis-
varða með peima sínum. Pizarro
tevgði úr sjer í sandinum og 'ljet
hugann fljúga víða, rakti það sem
á dagana hafði drifið og leitaðist
við að skygnast inn í liið ókomna.
Mintist hann aisku sinnar í borg
einni í Extremadura, þar sem
hann ólst upp umkomulaus. al-
vöruvörugefinn og mæddur á líf-
inu strax í bernsku; f.vrst var
liann svínahirðir, })á skósveinn
rnunks nokkurs og loks silfgrmsið-
ur, bjó til kaleika og helgiskrín,
^"en })að starf vakti hjá honum gull-
}>orsta og fíkn í auðæfi- Þung-
lyndið í sál Iians, sem aldrei hafði
hugsað nje fundið til eins og barn,
kom inn hjá honurn uppreisnar-
anda, og hinar undrafullu sögu-
sagnir af ,,nýja heiminum", sem
]iá var á hvers manns vörum, voru
í svo mikilli mótsetningu við hin
iimurlegu lífskjör hans sjálfs, að
hann fyltist óljósri, ómótstæðilegri
löngun í hernað og gullleit.
Hann skráði sig í tölu æfin-
týramanna þeirra. er fluttust til
Ameríku, og æfðist þar þrátt í
öllum greinum hernaðarlistarinn-
ar. Hann var einn af þeim Spán-
verjum. sem fyrstir litu Kyrrahaf-
ið. })etta haf. sem engan ])eirra
hafði grunað að væri til. og hanti
sá, þegar Núnez de Balboa steig
út í það og hrópaði þrumandi
röddu: ,Þig lielga .jeg mjer í nafni
herra míns, Spánarkonungs". Það
var á þeirri stund, sem rann upn
fyrir Pizarro Ijós og lifandi mynd
af þessum nýja heimi, sem fvrir
honurn lá að leggja undir sig. Og
bá Ijet tilviljunin verða á vegi
hans tvo menn, sem voru fram-
gjarnir og ótrauðir eins og hann.
þá Hernando de Luaue og Diego
Almagro. Þeir tóku bá.tt í fyrir
fækinu, söfnuðu fie og mönnum,
trygðu sjer stuðning landsstjór-
ans í Panamá og neyttu ásamt
Pizarro hins heilaga sakramentis
uin leið og þeir hjetu því há-
tíðlega að útbreiða óviðjafnanleg-
an boðskap hinnar sönnu trúar
og reisa krossins merki í lönd-
unum handan við hafið. Alls
]>essa mintist hinn ótrauði kaj>pi
frá Extremadura, hinn herskái
frumkvöðull landvinninganna, með
an hann vakti þessa nótt í