Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1934, Qupperneq 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
427
fiagnir af Yatnsnesi
^ ^ Eftír Theodór Arnbjörnsson frá Ósí
Niðurl.
Hlíðarsystkin.
Af börnum Bjarna frá Katadal,
síðast í Hlíð, komust sex íir æsku.
Fjögur þeirra fluttust vestur um
haf. Voru þau oft nefnd Hlíðar-
systkin, og skal nú víkja nokkuð
að hverju þeirra.
Sigurbjörg Bjarnadóttir er fædd
að Tungu á Vatnsnesi 14. jan.
1844. Dvaldist hún í föðurhúsum
til 1864. Eftir það var hún í vist
á nokkrum stöðum þar til hún
fluttist vestur með föður sínum.
Þar giftist hún og átti eitt barn,
sem dó á undan henni, og er ætt-
stuðull hennar aldauða. — Sigur-
björg var fríð stúlka, prýðilega
greind og fíngerð. Varð hún ekki
gömul. — Bera nokkur kvæði Sig-
urðar bróður hennar þess ljósan
vott að hann unni þessari systur
sinni mjög.
Elínborg Bjarnadóttir er fædd
30. jan. 1848. Árið 1873 giftist hún
Jóni Bjarnasvni frá Múla á
Vatnsnesi, og fluttust þau vestur
um haf 1883. Námu þau land í
svonefndri Sandhæðabygð í N.-
Dakota, og bjuggu þar til dauða
dags. Um heimili þeirra Jóns og
Elinborgar segir Thorstína Jack-
son meðal annars, í Sögu Islend-
inga í N.-Dakota:
„Heimili þeirra lijóna var sönn
fyrirmynd að iðjusemi, guðrækni,
góðgerðasemi og góðum siðum.
Jón var maður fáskiftinn og sló
sjer lítið út frá heimilinu. Elín-
borg var aftur á móti fjelagslynd
ari ,og starfaði hún mikið utan
heimilis. Unglingum, sem ólust
upp í hennar nágrenni, mun lengi
verða í minni hennar trúa og
dygga sunnudagaskólastarf. —
Einnig lagði hún sig eftir læknis-
fræði. Las hún mikið af bókum
þess efnis, og fekk tilsögn hjá
Einari lækni Jónassyni. Fyrst var
hugmynd hennar að nota þekk-
ingu sína aðeins við heimiUð, en
skortur á læknishjálp og hjúkrun,
á frumbýlisárunum, knúðu hana til
að starfa mikið meðal sjúkra fjær
og nær heimili sínu, og lagði hún
á sig miklar vökur og ferðalög. —
Elínborg var mesta afkastakona
hvað handiðn snerti, sjerstaklega
prjónles. — Trauðla hefði hún
getað unnið annað eins starf út í
frá, hefði ekki maður hennar ver-
ið henni svo framúrskarandi vel
samtaka. Hann lagði alt sitt fram
fyrir heimilið. Var hann fáorður,
seintekinn en vinfastur. Bæði
höfðu þau hjón skýrar gáfur, voru
föst og ákveðin í skoðunum, en
höfðu þó til mikið af umburðar-
lyndi. Þau voru vel hagmælt og
höfðu gaman af að kasta fram
tækifærisvísum“.
Samson Bjarnason er fæddur 6.
nóv. 1849 að Tungu á Vatnsnesi.
Ólst hann upp með föður sínum,
og fluttist með honum vestur um
liaf 1874. Laustið 1875 kvæntist
hann Önnu Jónsdóttur frá Skarði
á Vatnsnesi, en misti hana eftir
mjög skamma sambúð. Eitt barn
áttu þau, og dó það ungt. Árið
1878 kvæntist Samson í annað
sinn, Önnu Jónsdóttur frá Syðra-
Vatni í Skagafirði. Eignuðust þau
sex börn og lifa þrjú þeirra enn.
Um Samson farast Thorstínu
Jaekson svo orð í áðurnefndri
bók: ..
„Samson var ötull og framtaks-
samur í landnámsstríðinu. Hann
eignaðist bjárkarbát fyrir milli-
göngu síra Páls Þorlákssonar, og
flutti Samson fólk og vörur milli
Gimli og Winnipeg. Dálitla versl-
un byrjaði hann á Gimli. Þegar út-
flutningarnir hófust til Dakota,
flutti Samson fjölda af fólki á bát
sínum frá Nýja-lslandi til Winni-
Peg.
Til Dakota flutti Samson bú-
ferlum 1879, og nam land austar-
lega í Sandhæðabygð. Sýndi hann
sömu búhygnina og framtakssem-
ina þar eins og áður í Nýja-ls-
landi. I bygðarmálum hefir Sam-
son ávalt tekið drjúgan þátt, Var
hann 20 ár í skólanefnd og 30 ár
oddviti bygðar sinnar.
Heimili þeirra hjóna hefir ávalt
verið þekt fyrir gestrisni við alla
þá, sem að garði hefir borið“.
Eftir að Samson kom vestur,
hafði hann lengi brjefaskifti við
Jakob bróður sinn, á Ulugastöð-
um. Var gaman að mörgum
þeirra, því Samson var greindur
og hafði ákveðnar skoðanir á hlut-
unum. I einu þeirra segir Sam-
son frá, að þar hafi verið á fyr-
irlestraferð Norðmaðurinn Björn-
stjerne Björnson. Lofar hann
Björnson ákaflega fyrir mælsku,
. skörungsskap og víðsýni, en eink
um dáist liann mjög að framkomu
hans allri og útliti. Þó var eitt í
fari Björnsons, sem hann gat ekki
sætt, sig við: Björnson trúði ekki
á sama hátt og Samson á annað
líf, — trúði varla á það. Því seg-
ir Samson, að lyktum, að hann
haldi að Björnson sje meistara-
stykki Djöfulsins, sem Anti-krist-
ur, til að taka guðstrúna frá fólk-
inu ,en án hennar geti það ekki
lifað. Hún hefði gefið því kraft-
inn til að komast yfir landnáms-
prðugleikana, og hún yrði að vísa
því veginn fram til fullrar sið-
menningar í svo hálfnumdu landi.
Mjög eggjaði Samson Jakob
bróður sinn að flytjast vestur. Þar
væri nægilegt alnbogarými fyrir
dugandi menn, þar væru möguleik-
ar til að komast í álnir, en hjer
væri engin framtíðarvon, aðeins
liarðindi, framtaksleysi. og skort-
ur. Jaltob svaraði þessu svo. að
hjer væru nógir möguleikar dug-
andi mönnum, hjer vantaði ekk
ert nema framsýna menn og fram-
takssama og hann tryði ekki öðru
en að þeir sem vestur fóru hefðu
einnig komist vel af hjer heima,
ef þeir hefðu lagt eins mikið á
sig hjer eins og landnámið krafð
ist af þeim þar. Því taldi hann þeim
Islendingum fara lítilmannlega, sem
rynnu hjer af hólmi, þó nokkur
ár kæmu erfið, í stað þess að
vinna að því að íslendingar gætu
gengið inóti batnandi tímura á Is-
landi. Sýndist þeim bræðrum svo